روشی مولکولی برای تشخیص آفلاتوکسین در مواد غذایی
ايسنا/ محققان کشور بهتازگي روشي مولکولي را براي تشخيص ماده بسيار سمي آفلاتوکسين B در مواد غذايي توسعه دادهاند که استفاده از آن ميتواند نگرانيهاي موجود در اين زمينه را تاحد زيادي مرتفع کند. آلودگي به سموم ايجادشده توسط قارچها که به مايکوتوکسين معروف هستند، يکي از شايعترين مشکلهاي مربوط به ايمني مواد غذايي است که انواع گوناگوني از اثرات سمي را در انسان و حيوانها ايجاد ميکند. از ويژگيهاي نگرانکننده مايکوتوکسين ها، حضور متناوب آنها در رژيم غذايي است و مصرف مکرر آنها ممکن است درجه شديدي از آسيب را به سلامت انسان وارد کند. يکي از رايجترين مايکوتوکسين ها، سمي به نام آفلاتوکسين B1 است که ميتواند در طيف گستردهاي از مواد غذايي موجود باشد. آفلاتوکسين ها به بيان محققان، بهطور عمده توسط دو قارچ از جنس آسپرژيلوس به نامهاي آسپرژيلوس فلاووس و آسپرژيلوس پارازيتکوس توليد ميشوند و از عوارض اصلي آنها ميتوان به کاهش عملکرد، آسيب به کبد و سرکوب سامانه ايمني بدن اشاره کرد. دراين ميان، آفلاتوکسين B1، از قويترين ترکيبهاي جهشزا بوده و ميتواند با ايجاد جهش ژنتيکي در سلولها، احتمال سرطاني شدن آنها را افزايش دهد. حتي مقدارهاي کم اين سم قارچي نيز ممکن است باعث کاهش هوشياري و تفکر انسان شده و کم شدن قدرت فيزيکي و کاهش اشتها را به دنبال داشته باشد. به همين خاطر، دانشمندان بهطور مداوم در تلاش هستند تا روشهاي نويني را براي کشف اين ماده سمي در مواد غذايي ابداع کنند. در همين خصوص، يکي از محققان کشور از دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز، طي يک مطالعه پژوهشي روشي مولکولي را بدين منظور توسعه داده است. در اين پژوهش، محقق از مادهاي به نام کامپوزيت نقطههاي کوانتومي اکسيد روي پوشيده شده با پليمر قالب مولکولي يا اصطلاحاً MIP براي اندازهگيري انتخابي آفلاتوکسين B1 که از آن با AFB نيز ياد ميشود، استفاده کرده است که بر مبناي تابش نور فلوئورسنس کار ميکند. نتايج اين پژوهش نشان داد که روش ارائهشده بهطور موفقيتآميزي قادر است به آناليز ميزان آلودگي AFB در آبهاي زيستمحيطي بپردازد. در اين خصوص، بهروز وحيد، پژوهشگر گروه مهندسي شيمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز ميگويد: «ايجاد يک روش حساس، ساده، سريع، دقيق و راحت براي اندازهگيري آفلاتوکسين ها در نمونههاي گوناگون غذايي، داراي اهميت بالايي است. دراينبين، روش فلوئورسانس بهعنوان يک روش حساس تجزيهاي ميتواند به شکل ويژهاي مورد توجه قرار گيرد». او ميافزايد: «اين فناوري از ويژگيهاي يگانهاي مانند آساني اجرا، سرعت بالا، حساسيت خوب و هزينه به نسبت پايين برخوردار است. درواقع، حسگر فلورسانسي ساختهشده بر پايه نقطههاي کوانتومي، بهتازگي بهعنوان يک روش اندازهگيري کارآمد براي آناليز بسياري از ترکيبها معرفي شده است». استفاده از اين روش و حسگر ساختهشده بر اساس آن، ميتواند در تشخيص بهموقع آلودگيهاي مواد غذايي چه براي مصرف داخل و چه براي صادرات، مؤثر واقع شده و بهعنوان گامي مؤثر در تأمين سلامت مردم، شمرده شود. اين يافتههاي پژوهشي، در نشريه «شيمي و مهندسي شيمي ايران» منتشر شدهاند. اين نشريه بهصورت فصلنامه توسط پژوهشکده توسعه صنايع شيميايي ايران وابسته به جهاد دانشگاهي انتشار مييابد.