2
1
370
چرا همه دانشمندان بر روی ساخت یک واکسن برای کرونا تمرکز نمی‌کنند؟
همشهري آنلاين
بروزرسانی
همشهري آنلاين/ دانشمندان در حال ساختن بيش از ۱۰۰ واکسن متفاوت براي ويروس جديد کرونا با استفاده از تکنيک‌هاي گوناگون، از شيوه‌هاي قديمي گرفته تا شيوه‌هايي که هنوز براي استفاده پزشکي تاييد نشده‌اند، هستند.
اين شيوه ها و رويکرد هاي متفاوت باعث شده شرکت ها و کشور هاي مختلفي وارد اين مقوله بشوند پس با هم در مورد اين روش ها اطلاعاتي کسب مي کنيم.
اغلب اين واکسن‌ها پروتئين‌هاي گل‌ميخي (spike proteins) را هدف قرار مي‌دهند که سطح ويروس کرونا را مي‌پوشانند و به وارد شدن ويروس به سلول‌ها کمک مي‌کنند. دستگاه ايمني با ساختن آنتي‌بادي‌ها يا پادتن‌هايي که به اين پروتئين‌هاي گل‌ميخي متصل مي‌شوند، مي‌تواند مانع ورود آن به سلول‌ها شود.
واکسن‌هاي ويروس کامل
واکسن‌هاي ويروس کامل ممکن است ويروس غيرفعال‌شده يا يا ويروس زنده ضعيف‌شده که بيماري‌زا نيست، استفاده کنند. هنگامي که سلول‌هاي ايمني با ويروس واکسن روبرو مي‌شوند، آنتي‌بادي توليد مي‌کنند. اين آنتي‌بادي‌ها در بدن باقي مي‌مانند و مانع عفونت با ويروس بيماري‌زا مي‌شوند.
ساختن اين نوع واکسن نياز به رشد دادن مقدار زيادي ويروس در آزمايشگاه دارد. ساختن واکسن‌هاي آنفلوانزا که اين شيوه در آنها استفاده مي‌شود معولا نياز به رشد دادن ويروس در تخم‌مرغ دارد. ويروس‌هاي واکسن ديگر در محفظه‌هاي پر از سلول‌هاي شناور رشد داده مي‌شوند. به علت نياز به اين تدارکات است که ساختن واکسن جديد با اين شيوه ممکن است ماه‌ّا به طول بينجامد.
ساخت واکسن‌هاي معمول براي آنفلوانزا، آبله‌مرغان، سرخک، اوريون و سرخجه با اين روش انجام مي‌شود.
واکسني که شرکت چيني سينوواک براي ويروس کرونا ساخته است، از اين نوع است.
واکسن‌هاي ژنتيکي
شماري از واکسن‌هاي تجربي حاوي کل ويروس نيستند. اين واکسن‌ها در عوض حاوي دستورهاي ژنتيکي براي ساختن پروتئين‌هاي ويروسي هستند. اين پروتئين‌ها مي‌تواند دستگاه ايمني را به ساختن آنتي‌بادي وادار کنند و همچنين ساير پاسخ‌هاي دفاعي در برابر ويروس برانگيزانند.
يکي از رويکردهاي ژنتيکي براي ساختن واکسن، واکسن DNA است. در اين شيوه حلقه‌اي از DNA مهندسي‌شده حاوي ژن‌هاي ويروس وارد سلول‌ها مي‌شوند. سلول‌هاي ژن‌هاي ويروس را مي‌خوانند و نسخه‌اي از آنها به صورت مولکولي به نام RNA پيامبر يا mRNA مي‌سازند. RNA پيامبر در مرحله بعد پروتئين‌هاي ويروسي را مي‌سازد. دستگاه ايمني اين پروتئين‌ها را شناسايي مي‌کند و پاسخ دفاعي ايجاد مي‌شود.
واکسن‌هاي DNA براي برخي از بيماري‌هاي دامپزشکي تاييد شده‌آند. اما تا کنون اين نوع واکسن‌ها در انسان‌ها تاييد نشده‌اند. البته کارآزمايي‌هايي براي استفاده از اين نوع واکسن‌ها در بيماري‌هاي انساني مانند زيکا و آنفلوانزا در جريان است
آزمايش يک نمونه مقدماتي واکسن DNA براي ويروس کرونا که بر اساس پروتئين‌هاي گل‌ميخي است در آزمايش روي ميمون‌ها باعث حفاظت آنها در برابر عفونت با ويروس شده است.
آزمايش موفقيت‌آميز چهار واکسن کرونا از نوع DNA در آمريکا روي نخستي‌سانان
واکسني که شرکت آمريکايي اينوويو براي ويروس کرونا ساخته است، از نوع واکسن DNA است.
رويکرد ژنتيکي ديگر براي ساختن واکسن اين است که به جاي DNA مستقيما RNA پيامبر يا mRNA را وارد سلول‌ها کرد. سلول‌ها با خواندن mRNA پروتئين‌هاي گل‌ميخي را مي‌سازند و پاسخ ايمني برانگيخته مي‌شود.
واکسن RNA تاييد شده‌اي براي بيماري‌هاي عفوني وجود ندارد، کارآزمايي‌هاي براي استفاده از اين شيوه براي ساختن وکسن بر ضد مرس و ساير بيماري‌هاي در جريان است.
شرکت بيوتکنولوژي آمريکايي «مدرنا» از اين شيوه براي ساختن واکسن بر ضد ويروس کرونا استفاده است و به نتايج اوليه اميدبخشي رسيده است.
واکسن مشترک شرکت‌هاي فايزر و بيوان‌تک و واکسن شرکت کيورواک بر ضد ويروس کرونا نيز از نوع واکسن mRNA هستند.
مزيت واکسن‌هاي ژنتيکي اين است که به سرعت بيشتري نسبت به واکسن‌هاي سنتي قابل توليد هستند.
واکسن‌هاي ناقل ويروسي
اين نوع واکسن‌ها از يک ويروس ناقل غيربيماري‌زا براي انتقال ژن‌هاي ويروس بيماري‌زا به درون سلول‌ها استفاده مي‌کنند.
پژوهشگران از دهه ۱۹۹۰ در حال تحقيق براي استفاده از ويروس‌هاي مهندس‌شده براي انتقال ژن‌هاي ويروس‌هاي بيماي‌زا به درون سلول‌ها و ايجاد پاسخ ايمني بر ضد آنها بوده‌اند.
چندين گروه پژوهشي با استفاده از اين شيوه ژن‌هاي پروتئين‌هاي گل‌ميخي به يک ويروس ناقل به نام «آدنوويروس» افزوده‌اند. اين آدنوويروس مهندسي‌شده وارد سلول مي‌شود و ژن ويروس کرونا را به درون آن منتقل مي‌کند. خود اين آدنوويروس طوري تغيير داده شده است که فاقد يکي از ژن‌هايي باشد که براي تکثيرش لازم است و بنابراين بي‌خطر است.
اين شيوه براي ساختن چند واکسن براي در بيماري‌هاي حيواني مانند هاري به کار رفته است. شرکت جانسون اند جانسون از اين شيوه براي ساختن واکسن بر ضد ويروس ايدز و ابولا استفاده کرده است و هر دو واکسن در آزمايش‌هاي اوليه انساني بي‌خطر بوده‌اند و اکنون وارد مراحل بعدي آزمايش از لحاظ تاثيربخش بودن شده‌اند.
واکسن‌هاي شرکت جانسون اند جانسون، کان‌سينو و دانشگاه آکسفورد براي ويروس کرونا با استفاده از اين روش ساخته شده‌اند.
واکسن‌هاي بر اساس پروتئين
اين واکسن‌ها از يک پروتئين يا يک قطعه پروتئين استفاده مي‌کنند.
يک شکل از واکسن‌هاي بر اساس پروتئين، واکسن‌هاي حاوي ذرات ويروس‌مانند حاوي يپروتئين‌هاي ويروسي هستند. اين ذرات بيماري ايجاد نمي‌کنند، چون ويروس واقعي نيستند، اما مي‌توانند دستگاه ايمني را بر ضد اين پروتئين‌ها فعال کنند.
واکسني که براي مصونيت در برابر ويروس پاپيلوم انساني يا HPV ساخته شده است، از اين نوع است.
چند گروه از جمله شرکت مديکاگو و انستيتوي دوهرتي در حال ساختن واکسن‌هايي از اين نوع براي ويروس کرونا هستند.
شکل ديگر واکسن‌هاي بر اساس پروتئين واکسن‌هاي نوترکيب هستند. در اين شيوه با مهندسي ژنتيکي ژن‌هاي ويروس وارد سلول‌هاي مخمري يا ساير سلول‌ها مي‌شوند تا پروتئين‌هاي ويروس را توليد کنند بعد اين پروتئين‌ها گردآوري شده و براي ساختن واکسن به کار مي‌روند.
واکسن ويروس کرونا که با اين شيوه ساخته شود، مي‌توانند حاوي کل پروتئين گل‌ميخي سطح ويروس يا بخش‌هاي کوچکي از آن باشد.
اين شيوه قبلا براي ساختن واکسن زونا و هپاتيت B به کار رفته است و شرکت آمريکايي نواواکس واکسني را با اين شيوه براي ويروس کرونا ساخته است.
اخبار بیشتر درباره
اخبار مرتبط
3
3
1.8K
3
1
877
2
0
704
14
9
6.7K
8
2
1.3K
اخبار بیشتر درباره
پس از این بخوانید
کشف سلولهای جدید با قابلیت خودترمیمی
انبار فضایی؛ تحویل یک ساعته محموله به هر نقطه از زمین!
بوستر اسپیس ایکس رکورد بازگشت به زمین را شکست
حیرت محققان از انتقال ویژگیهای شخصیتی همراه با عضو پیوندی
صفحهنمایشهایی که فضای ۳بعدی را بدون نیاز به عینک میسازند
محققان چینی مغز را پس از انجماد زنده کردند
شبیهسازی پیادهروی روی ماه در بیابان آریزونا
قربانیان شب؛ در مغز خوابگردان چه رخ میدهد؟
یک زوم به سحابی Horse head توسط تلسکوپ فضایی جیمزوب
