ايسنا/ محققان موسسه ملي تحقيقات سلامت و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکي تهران با بررسي شواهد موجود درباره تاثير ماسک بر جلوگيري از ابتلا به کوويد-19 ميگويند: ماسکهاي پارچهاي به دليل حفظ رطوبت، استفاده مجدد و فيلتراسيون ضعيف با خطر بالاي عفونت همراه بودهاند که ممکن است در افزايش خطر عفونت نقش داشته باشند.
از زمان شناساييSARS-CoV-2 اطلاعات در مورد چگونگي انتقال ويروس و محافظت در برابر آن در حال افزايش بوده است. با اين وجود، بسياري از سؤالات کليدي هنوز به طور کامل پاسخ داده نشدهاند. وقتي پاندمي به سرعت با اثرات مخرب گسترش يافت، مقامات بهداشت عمومي مجبور شدند تا توصيههايي را علي رغم دانش ناقص و در حال تغيير پيشنهاد دهند.
گاهي اين امر باعث تغيير و حتي تناقض در سياستها و مديريت اطلاع رساني خطر شد. دستورالعمل استفاده از ماسک صورت در جمعيت هاي عمومي با گذشت زمان و از مکاني به مکان ديگر متفاوت بوده است و شايد بيشتر از ساير اقدامات بهداشت عمومي و اجتماعي. راهنماهاي جهاني و ملي در مورد استفاده از ماسک صورت در اجتماعات عمومي گاهي اوقات در تضاد با يکديگر بودهاند. در برخي موارد، سياستها در طي چند هفته تغيير کرده، يا به نظر رسيده که معکوس شده باشند.
در اوايل پاندمي بسياري از متخصصان مربوطه انتظار داشتند که انتقال SARS-CoV-2 مشابه ديگر ويروسهاي تنفسي باشد. وقتي انتقال بيماري بين افراد جامعه در ابتدا شرح داده شد، دادهها نشان داد که افراد در تماس نزديک با بيماران علامت دار ممکن است از طريق تنفس ذرات عفوني يا لمس سطوح آلوده به عفونت مبتلا شوند. اکثر مقامات بهداشت عمومي رعايت فاصله فيزيکي، محدوديت حضور در اجتماعات گسترده، بهداشت سرفه، شستن دست و اجتناب از لمس صورت را توصيه کردند. تعداد کمي از آنها استفاده از ماسک را به عموم مردم توصيه کردند، مگر در مکانهايي که طبق عادات فرهنگي پيش از اين، از ماسک استفاده مي کردند.
ماسک به عنوان يکي از تجهيزات حفاظت فردي براي کارکنان مراکز بهداشتي درماني، افراد داراي علائم و افرادي که از بيماران مبتلا به کوويد-19 در خانه مراقبت ميکردند، توصيه ميشد. همچنين اطمينان از فراهم بودن تعداد کافي ماسک براي اين گروه از افراد يک اولويت بود که ممکن بود جديت را براي توصيه به استفاده گستردهتر به ويژه به دليل کم بودن دسترسي، کاهش داده باشد. اين تنها نگراني نبود. تا اوايل اين ماه، سازمان جهاني بهداشت هشدار مي داد که استفاده همگاني از ماسک براي محافظت افراد سالم از ابتلا به کوويد-19 به اثبات نرسيده است و باعث ميشود افراد بيشتر به صورت خود دست بزنند يا ديگر اقدامات نظير رعايت فاصله فيزيکي را انجام ندهند.
با گذشت زمان، شواهد زيادي نشان داد که کوويد-19 چطور به راحتي مي تواند انتقال يابد. مطالعات اپيدميولوژيک و آزمايشگاهي نشان داد که انتشار ويروس از بيماران در ابتداي بيماري و قبل از شروع علائم حداکثري است، ذرات ويروسي ميتوانند پس از تعليق در هوا عفوني باقي بمانند و نشان داد که افراد آلوده به ويروس حتي در زماني که علائمي نداشتند نيز در انتقال بيماري نقش داشتهاند. برخي متخصصين اعلام کردند که استفاده گسترده جوامع از ماسک صورت توسط برخي کشورها و نواحي از جمله جمهوري کره، تايوان و هنگ کنگ ممکن است در موفقيت آنها براي کنترل اپيدمي کوويد-19 نقش داشته باشد.
در اوايل ماه آوريل، مقامات آمريکايي شروع به توصيه استفاده از ماسک صورت براي عموم مردم کردند، و برخي از مراجع قانوني آن را اجباري کردند. در يک بررسي مروري که اخيرا چاپ شده است نشان داده شده که ميزان موارد کوويد-19 در 15 ايالت و ناحيه کلمبيا که استفاده همگاني از ماسک صورت را قبل از 1 آوريل 2020 اجباري کرده بودند، رشد آهسته تري داشته است. نويسندگان تخمين مي زنند که اين اقدامات ممکن است از 230000 تا 450000 مورد کوويد-19 تا 22 ماه مي جلوگيري کرده باشد.
در توصيههاي بهداشتي ماسک صورت، سه نوع ماسک مد نظر است. ماسکهاي تنفسي (شامل N95 وKN95) و ماسکهاي پزشکي که ماسک جراحي نيز ناميده مي شوند، از منسوجات نبافته با مشخصات دقيق ساخته و به طور ويژه براي کارکنان مراکز بهداشتي درماني توصيه مي شوند. شواهدي از شبيه سازي هاي آزمايشگاهي و مطالعات تجربي کنترل شدهاي وجود دارد که نشان ميدهد اين نوع ماسکها در صورت استفاده صحيح و مداوم توسط کارکنان مراقبتهاي بهداشتي درماني ميتوانند در کاهش عفونت با ويروسهاي تنفسي و ساير عوامل بيماري زا در مراکز خدمات بهداشتي درماني نقش داشته باشند.
ماسکهاي پارچهاي صورت نيز شامل ماسکهاي تجاري يا خانگي، براي عموم مردم توصيه شدهاند. اين ماسک ها مقرون به صرفهتر و در دسترستر از ماسکهاي تنفسي و پزشکي که بايد براي مراکز خاص پرخطر مانند مراقبتهاي بهداشتي درماني در اولويت قرار گيرند، هستند.
ماسکهاي پارچهاي صورت از استانداردهاي مورد نياز براي ماسکهاي تنفسي و پزشکي تبعيت نميکنند و به اندازه ماسکهاي جراحي در مطالعات انجام شده بر روي کارکنان مراکز بهداشتي درماني مؤثر نبوده اند. علاوه بر اين، ماسکهاي پارچهاي به دليل حفظ رطوبت، استفاده مجدد و فيلتراسيون ضعيف با خطر بالاي عفونت همراه بودهاند که ممکن است در افزايش خطر عفونت نقش داشته باشند. شواهدي وجود دارد که نشان ميدهد که وقتي بيماران از ماسک از جمله ماسک پارچهاي استفاده کردند کمتر احتمال داشت تا افراد سالم در تماس با آن ها را مبتلا کنند. اگر بخش عمدهاي از جمعيت ماسک بزنند و اين امر همراه با ساير اقدامات بهداشتي و اجتماعي باشد، ماسک صورت ميتواند از بروز ساير عفونتهاي تنفسي در يک جامعه به ويژه در اوايل فصل شيوع يا سرايت بيماري بکاهد.
پيش از اين، يک متاآناليز 172 مطالعه مشاهده اي مورد بررسي قرار گرفته است که نتيجه گرفتند ماسک صورت ميتواند تاثير عمدهاي به ويژه بر کاهش ابتلا به کوويد-19 و ويروسهاي مرتبط ايجاد کننده SARS و MERS (15/0= OR تعديل شده) داشته باشد.
اخيراً، در يک مدل رياضي محققان نشان داده اند که حتي ماسکهايي که به طور کامل موثر نيستند (ماسک هايي که تنها 20 درصد جلوي انتقال را ميگيرند) در صورت استفاده مداوم و توسط نسبت بالايي از جمعيت و در ترکيب با ساير اقدامات از جمله رعايت فاصله فيزيکي نيز ميتوانند در کاهش بار کوويد-19 ارزش بالايي داشته باشند.
اغلب مطالعات مرور نظام مندي که اثربخشي ماسکهاي صورت را بررسي کردهاند، (از جمله بسياري از مطالعاتي که اثري براي استفاده از ماسک نشان ندادهاند) مخلوطي از انواع مطالعات را لحاظ کرده اند؛ و به شدت وابسته به دادههايي بوده اند که از مطالعات مشاهدهاي و مطالعات مداخله اي بدون تصادفي سازي حاصل شده بودند که در آنها همزمان چندين مداخله بررسي شده بودند: مطالعاتي با دادههاي غير مطمئن.
حتي در اين صورت هم شواهد علمي با نظرات و راهنماييهاي خبرگان همسو بوده است. سازمان جهاني بهداشت، هم اکنون استفاده گسترده از ماسک را به عنوان جزئي از بسته بهداشتي و اجتماعي خود براي عموم مردم توصيه کرده و مرکز مديريت بيماريهاي آمريکا نيز اخيراً در بازنگري راهنماي بهداشتي براي برگزاري اجتماعات و مراسم، توصيه به استفاده مردم از پوشش صورت کرده است.
در عين حال، برخي از مردم سردرگم ماندهاند و گروهي نيز با توجه به تغييراتي که به نظر ميرسد در محتواي توصيههاي بهداشتي رخ داده، اعتماد خود را به اين توصيهها از دست دادهاند. در ايالات متحده آمريکا که در آن حمايت عمومي از اقدامات شديد براي پيشگيري از انتقال بيماري به طور فزايندهاي قطبي شده است، استفاده از ماسک صورت به يک سمبل حزبي حمايت يا سرپيچي از توصيه ها و دستورات مقامات بهداشت عمومي تبديل شده است.
در بحران هاي بهداشتي قبلي نيز مقاومت هاي مشابهي ديده شده است. در جريان آنفلوانزاي اسپانيايي در سال 1918، گروههاي ضد ماسک صورت در شهرهايي از آمريکا و به طور مشخص در سانفرانسيسکو تشکيل شده بودند. از آنجايي که بسياري از جوامع، ايالتها و کشورها شروع به برداشتن محدوديت هايي که براي کاهش انتقال کوويد-19 وضع شده بود، کردهاند و جمعيت بيشتري هر روز به فعاليت در خارج از منزل ميپردازند، اهميت استفاده عمومي از ماسک صورت احتمالا از هر زمان ديگري بيشتر شده است.
يک مطالعه که به صورت مدلسازي رياضي روي انتقال بيماري انجام شده و اخيراً منتشر شده، نتيجه گرفته که استفاده گسترده از ماسک صورت و فاصله گذاري فيزيکي، اقداماتي کليدي در بازگشايي فعاليتهاي اقتصادي بدون نياز به تعطيلي مجدد هستند. با عنايت به اين موضوع، دلايل خوبي براي بازنگري در تفکر پوشش صورت به عنوان نماد آزادي و تشويق مردم به رعايت اين سه اصل براي بازگشايي ايمن فعاليتها وجود دارد: ماسک بزنيد، دست هايتان را بشوييد (يا از محلولهاي ضدعفوني کننده استفاده کنيد) و فاصلهتان را با بقيه حفظ کنيد.
بازار