کشف یک سیاهچالهی کلانجرم در کیهان اولیه
مجله ايلياد/ ستارهشناسان با استفاده از تلسکوپها و تجهيزات گوناگون رصدخانههاي مختلف، توانستهاند دومين دورترين کوازاري که تا کنون ديده شده را کشف کنند. اين کوازار اکنون به نام «پونيوانا» که در در زبان هاوايي به معناي منبع نامرئي و دوار خلقت، که در نور پيچيده شده، است شناخته ميشود. پونيوانا ميزبان يک سياهچالهي کلانجرم است که اندازهاي دو برابر سياهچالههاي ديگر کوازارها دارد. وجود اين سياهچاله با اين اندازه و در آن زمان، در واقع تئوريهاي موجود در مورد شکلگيري و رشد سياهچالهها را با چالش مواجه ميکند. نتايج کشفيات دانشمندان در مورد اين سياهچاله، طي مقالهاي در مجلهي Astrophysical Journal Letters منتشر شده است. کوازارها پُرانرژيترين اجرام جهان هستند و ستارهشناسان در تلاش هستند که بفهمند اين اجرام از چه زماني در جهان بهوجود آمدهاند. در سال ۲۰۱۸ جستجوهاي دانشمندان منجر به کشف دورترين کوازار شد و اکنون دومين دورترين کوازار نيز کشف شده است. نوري که از پونيوانا به ما رسيده، در واقع ۱۳ ميليارد سال مسير طي کرده و به ما رسيده است؛ اين نور ۷۰۰ ميليون سال پس از انفجار بزرگ ايجاد شده است. رصدهاي انجام شده در رصدخانهي کِک و جميني، نشان ميدهد که سياهچالهي مرکزي پونيوانا ۱.۵ ميليارد برابر خورشيد جرم دارد. براي اينکه چنين سياهچالهاي در جهان اوليه شکل گرفته باشد، بايد منشاء آن ۱۰،۰۰۰ برابر خورشيد جرم داشته باشد و ۱۰۰ ميليون سال پس از انفجار بزرگ رشد خود را شروع کرده باشد. اين سياهچاله نميتواند در نتيجهي متلاشي شدن يک ستارهي معمولي شکل گرفته باشد. «ژيائوهويي فن» از دانشگاه آريزونا بهعنوان همکار اين تحقيق، ميگويد: «چگونه چنين سياهچالهي عظيمي در کيهان اوليه شکل گرفته است؟ اين کشف يکي از بزرگترين چالشها براي تئوريهاي مربوط به شکلگيري و رشد سياهچالهها در کيهان اوليه محسوب ميشود.» تئوريهاي کنوني ميگويند که تولد ستارهها و کهکشانها حدود ۴۰۰ ميليون سال پس از انفجار بزرگ شروع شده است. تصورها بر اين است که رشد اولين سياهچالهها نيز در همان زمان شروع شده است. پروفسور «آرون بارث» از دانشگاه ايروين کاليفرنيا بهعنوان همکار اين تحقيق، ميگويد: «در سال ۲۰۱۹ با استفاده از رصدخانهي جميني توانستيم وجود پونيوانا را تاييد کنيم. دادههاي اوليه نشان از يک کشف مهم ميداد. با استفاده از طيفسنجي رصدخانهي کِک توانستيم کوازار بودن پونيوانا را تاييد کنيم و جرم آنرا نيز اندازهگيري کنيم.»