روایت یکی از داوطلبان تزریق واکسن کرونا در آکسفورد

ديجياتو/ تمام مردم دنيا به تلاش شرکت‌هاي داروسازي براي توليد واکسن کرونا چشم دوخته‌اند اما ارزش کار داوطلباني که براي آزمايش واکسن‌ها پيشقدم مي‌شوند، اگر از توليدکنندگان بيشتر نباشد، کمتر نيست. «ريچارد فيشر» يکي از همين افراد است که از تجربه‌اش به عنوان يکي از اين داوطلبان سخن به ميان آورده. در ادامه روايت را با تخليص از زبان خود فيشر دنبال مي‌کنيم.

براي شرکت در آزمايش واکسن کروناي ChAdOx1 nCoV-19 به بيمارستان «سنت جورج» آمده‌ام که بين واکسن‌هاي کروناي در حال توليد يکي از پيشرو‌ترين‌ها است. چند هفته بعد محققان نتايج بسيار اميدبخش آزمايش روي ۱۰۷۷ نفر را اعلام کردند که از ايمني و کارايي بالا حکايت داشت. مرحله بعد شامل آزمايش دوز بالاتري از واکسن روي هزاران نفر ديگر در بريتانيا، آفريقاي جنوبي و برزيل است که من هم در آن ثبت‌نام کرده‌ام.

غربالگري
ماجراجويي من در يکي از شب‌هاي ماه مي شروع شد؛ زماني که داشتم توييتي را از يکي از اساتيد دانشگاه آکسفورد مي‌خواندم که از مطالعات درباره واکسن کرونا و داوطلب شدنش خبر داده بود. من هم در حالي که کنار همسرم دراز کشيده بودم، فرم را پر کردم اما بعدا پاک فراموش کردم که چنين کاري کرده‌ام.

---

بازار

---

چند هفته بعد از اين ماجرا در بخش نورولوژي بودم که براي آزمايش واکسن آکسفورد در نظر گرفته شده است. اينجا يکي از دانشمندان ارشد به نام «متيو اسنيپ» درباره اينکه به عنوان داوطلب چه چيزي در انتظارمان است، و کارهايي مي‌توانيم يا نمي‌توانيم انجام دهيم، صحبت مي‌کرد. او همچنين درباره دانش توليد واکسن و اثرات جانبي آن هم برايمان توضيحاتي داد.

  
يکي از متخصصان گروه توسعه واکسن دانشگاه آکسفورد
ما ده هزار داوطلب بوديم که به صورت تصادفي به دو گروه تقسيم مي‌شديم، يک گروه واکسن MenACWY را دريافت مي‌کرد که روي کرونا کارايي خاصي نداشت و نقش دارونما را بازي مي‌کرد اما به گروه دوم واکسن ChAdOx1 nCoV-19 تزريق مي‌شد.

اين واکسن بر پايه نسخه ضعيف شده ويروس سرماخوردگي ساخته شده که معمولا شامپانزه‌ها را بيمار مي‌کند. اين تکنيک قبلا براي کنترل ويروس «مرس» جواب داده بود و به همين خاطر اينبار بسيار سريع براي ساخت واکسن کرونا به کار گرفته شد.

آنطور که اسنيپ مي‌گفت آنها ويروس را از نظر ژنتيکي طوري تغيير داده بودند که قابليت رشد در بدن انسان را نداشته باشد. در مرحله بعد ژن‌هايي را اضافه کرده بودند که پروتئين‌هاي ويروس کوويد-۱۹ به نام گليکوپروتيين اسپايک را مي‌سازد. اگر بدن ما ياد مي‌گرفت که گليکوپروتيين اسپايک را شناسايي کرده و سيستم ايمني را عليه آن تحريک کند، مي‌توانستيم اميدوار باشيم که کرونا قدرت نفوذ به سلول‌هاي بدن را نداشته باشد.

بعد از ويديو از ما سوالاتي در مورد سابقه سلامتي و اينکه آيا نشانه هاي ابتلا به کوويد-۱۹ را داشته‌ايم يا خير سوالاتي پرسيده شد. جداي از گرفتن نمونه خون رضايتنامه‌هايي را در مورد اجازه عکسبرداري از محل تزريق، عدم اهداي خون و چند مورد ديگر از ما گرفتند. از زنان داوطلب هم خواسته شد تا پايان مراحل آزمايش داروهاي ضد بارداري مصرف کنند. يکي از مواردي که نظرم را جلب کرد اين بود: «موافقت مي‌کنم که نمونه‌هاي جمع آوري شده به عنوان هديه به دانشگاه آکسفورد اهدا مي‌شوند.»

بعد از برگشتن به خانه کمي نگران شده بودم. به هر حال اثرات جانبي واکسن از سردرد تا سندرم گيلن-باره را شامل مي‌شود که مي‌توانست به تضعيف بدن و حتي مرگ منتهي شود. در جلسه غربالگري حتي توضيحاتي هم در اين باره داده شد که واکسن مي‌تواند به تشديد اثرات کوويد منجر شود. تنها دلگرمي من اين بود که اين واکسن قبلا روي هزاران نفر ديگر آزمايش شده و خبري از اثرات جانبي شديد نبوده است.

روز تزريق واکسن
يک هفته بعد و در ۳ جولاي براي قرار غربالگري به اتاق بدون پنجره سنت جورج برگشتم. در حالي که قبلا نگران اثرات جانبي بودم اينبار دغدغه‌ام اين بود که نکند از جريان آزمايشات کنار گذاشته شوم. دکتر «اوا گاليزا»، محقق واکسن اطفال بعد از ترک اتاق حدود ۱۰ دقيقه برنگشت اما پس از برگشتن توضيح داد که اين آخرين روز آزمايش در بيمارستان سنت جورج است و موجودي نمونه‌هاي آنها تقريبا رو به اتمام است.

باز هم سابقه پزشکي من را مرور کرديم، دوباره از من خون گرفته شد اما دکتر گاليزا مطمئن نبود که گزينه مناسبي براي آزمايش هستم يا خير. در همين حين متوجه شدم که او هم همان اندازه از روند آزمايش واکسن بي اطلاع است که من بي اطلاعم. در واقع براي اطمينان از دقيق بودن نتايج آزمايش هم داوطلبان و هم پزشکاني که واکسن را تزريق مي‌کنند، نمي‌دانستند که آيا واکسن کرونا وارد بدن بيمار شده يا واکسن MenACWY.

  

واکسن آکسفورد روي هزاران نفر در برزيل هم آزمايش مي‌شود
گاليزا اتاق را ترک کرد و مرا با افکارم تنها گذاشت. ذهنم مشغول فکر کردن به دوستان و اعضاي خانواده بود که هر کدام در گوشه‌اي از دنيا بودند. بعضي پاکسازي کامل کشور از کرونا را جشن مي‌گرفتند و برخي ديگر شاهد افزايش آمار مرگ و مير بر اثر آن بودند.

زماني که دکتر برگشت يک آمپول در دست داشت. هرچند به خاطر ماسک نمي‌توانستم صورتش را به صورت کامل ببينم اما چشمانش شاد بودند. پس از هفته‌ها انتظار سرانجام سوزشي شديد در بازويم خبر از ورود واکسن به جريان خونم مي‌داد. شانس اينکه واکسن واقعي به من تزريق شده باشد ۵۰-۵۰ است و براي اطلاع از آن چاره اي جز انتظار تا پايان آزمايش ندارم.

نمونه برداري
در مرحله بعد به گرو‌ه‌هاي مختلفي تقسيم شديم که هر کدام برنامه خود را براي گزارش علائم، آزمايش و نمونه گيري خون داشت. براي من يک هفته بعد از تزريق واکسن نوبت به آزمايش‌ها رسيد. در اين مرحله بايد بدون لمس زبان يا دندان‌ها لوزه‌هايم را با يک سواب پارچه‌اي به مدت ۱۰ ثانيه مي‌ماليدم که چندان کار ساده اي هم نبود. سپس بايد همان وسيله را تا جايي که مي‌شد داخل بيني‌ام فرو مي‌کردم. قبلا شنيده بودم که آزمايش کرونا به اين روش دردناک و شبيه خاراندن مغز است اما با وجود راحت نبودن آزمايش آنقدرها هم درد نداشت.

  
تعدادي از داوطلبان تزريق واکسن کرونا آکسفورد در آفريقاي جنوبي
علاوه بر نمونه گيري بايد پرسشنامه‌اي را هم پر مي‌کردم که در آن سوالاتي در مورد استفاده از سرويس حمل و نقل عمومي طي هفته گذشته و سپري کردن اوقات با افراد براي بيش از ۵ ساعت مطرح شده بود.

نمونه آزمايش را داخل کيف و جعبه‌اي مهر و موم شده که روي آن عبارت «نمونه بيولوژيکي دسته B» به چشم مي‌خورد، قرار داده و آنرا به آدرس ويژه‌اي پست کردم که براي آزمايش نمونه‌هاي خانگي در نظر گرفته شده بود. چند روز بعد پيامکي به دستم رسيد که از منفي بودن نتيجه آزمايش خبر مي‌داد.

تست به همينجا ختم نمي‌شود و طي چهار ماه آينده بايد هفته‌اي يکبار آنرا تکرار کنم. همچنين بايد طي سال آينده به صورت منظم براي آزمايش خون به بيمارستان بروم..

واقع بيني در مورد کارايي واکسن
اين فرايند طولاني در توسعه واکسن براي بسياري افراد از جمله سياستمدارها قابل درک نيست. شما نمي‌توانيد تنها با پول روند حل مشکلات را تسريع کنيد. هرچند آزمايش واکسن آکسفورد روي ۱۰۰۰ نفر نتايج اميدبخشي را به همراه داشته اما براي آزمايش آن روي ميليون‌ها نفر يا همه دنيا بايد به سطحي از اطمينان برسيد که تنها با صبر و کسب داده‌هاي بيشتر حاصل مي شود.

دنياي علم پيش از اين نتايج مخرب شتاب در توسعه واکسن را ديده است. در سال ۱۹۷۶ هراس از شيوع آنفولانزاي خوکي باعث شد مقامات آمريکايي بدون انجام آزمايشات کافي واکسني را به ده‌ها ميليون نفر تزريق کنند. پاندمي مورد انتظار هرگز فرا نرسيد اما واکنش شديد به واکسن باعث مرگ حدود ۳۰ نفر شد. چنين اشتباهاتي به نظريات ضد واکسيناسيون دامن مي‌زند که در پاندمي کرونا مي‌تواند نتايج فاجعه باري به بار بياورد.

واقعيت ديگري که بايد بدانيد اين است که شايد واکسن حتي در صورت دريافت تاييديه هم آن نوش‌دارويي نباشد که از نظر برخي فرد را در برابر کرونا رويين تن مي‌کند. به عبارت ديگر کرونا را به کلي پاکسازي نمي‌کند بلکه اثرات آنرا کاهش مي‌دهد. در اين صورت افرادي که واکسن را دريافت کرده‌اند، بدون داشتن علائم به کرونا مبتلا شده و آنرا به کساني که واکسن نزده‌اند منقل مي‌کنند. در اين سناريو ويروس براي هميشه با ما خواهند ماند و بايد خود را براي رويارويي با آن در بلندمدت آماده کنيم.

من که شانس دريافت واکسن کرونا آکسفورد تا ۵۰ درصد را داشته‌ام کمي خيالم راحت‌تر است اما اين باعث نمي‌شود رفتارم را تغيير دهم. تا زماني که مطمئن نشوم واکسني کارآمد ساخته شده که از همسرم، دخترم، دوستانم، خانواده‌ام و حتي غريبه‌هايي که در خيابان از کنارشان مي‌گذرم حفاظت مي‌کند، از فاصله‌گيري اجتماعي پيروي خواهم کرد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar