اگر واکسن کرونا با موفقیت تولید شود، مرحله بعد چه خواهد بود؟
يورو نيوز/ تاکنون دست کم ۱۶۵ موسسه و نهاد در سراسر جهان در حال توليد واکسن براي درمان کوويد-۱۹ هستند که ۲۶ مورد آنها به مرحله آزمايش انساني رسيده است اما سوالي که اين روزها بسياري ميپرسند درباره مرحله بعد از توليد واکسن قطعلي عليه ويروس کرونا است.
اين در حالي است که کميسيون اروپا جمعه گذشته با دو شرکت داروسازي به منظور پيش خريد واکسن بالقوه کوويد-۱۹ به توافق رسيد و قرار شد در صورت نتيجه بخش بودن واکسن شرکتهاي داروسازي سانوفي و گلاکسواسميتکلاين، اتحاديه اروپا ۳۰۰ ميليون دوز آن را خريداري کند.
نتايج ميزان کارايي واکسنها ميتواند ما را به چندين مقصد سوق دهد: يا در نهايت چندين واکسن کارا توليد ميشود، يا دانشمندان تنها به يک واکسن موثر در پيشگيري از ويروس کرونا ميرسند و يا هيچ يک از اين واکسنها انتظارها را برآورد نخواهند کرد.
طبق قواعد کلي براي توليد يک واکسن کارا ۱۰ سال زمان نياز است اما هم اکنون جهان در تلاش است تا اين زمان را به ۱۲ تا ۱۸ ماه کاهش دهد. با اين حال همچنان در ساخت واکسن جنبههاي اخلاقي، علمي و لجستيکي بسياري وجود دارد.
فرض کنيد دست کم يک واکسن براي عرضه به بازار در نهايت تاييد شود و پس از آن صدها ميليون يا ميلياردهاي دوز از آن طبق استانداردهاي کيفي توليد شود. اما اروپا چگونه ميتواند در اين روند وارد شود؟ مراحل بعدي چه خواهد بود؟ و هر شهروند چقدر بايد براي واکسيناسيون هزينه کند؟
تدارک براي توزيع واکسن
از نظر تئوري، پاسخها به اين موضوع ساده اما در عين حال مبهم است. پس از تاييد واکسن نهايي، اگر توليد کننده از قبل با اتحاديه اروپا توافق کرده باشد، کشورهاي عضو ميتوانند واکسن را دريافت کنند. اما به نظر ميرسد دسترسي آنها از نظر اولويت با توجه به جمعيت آنها تعيين شود. کميسيون اروپا در اين زمينه پاسخ روشني به يورونيوز نداد با اين حال سخنگوي کميسيون تاکيد کرد که همه کشورهاي عضو اتحاديه اروپا در فرآيند تصميمگيري نقش خواهند داشت.
زمانيکه يک کشور عضو به واکسن دسترسي پيدا کند، پس از آن بهطور جداگانه درباره قيمتگذاري و اولويت توزيع در بين شهروندان خود تصميم ميگيرد.
آيا شهروندان اتحاديه اروپا ابتدا واکسن را دريافت ميکنند؟
استراتژي اتحاديه اروپا، مذاکره با شرکتهايي است که در زمينه توليد واکسن فعاليت ميکنند و همزمان جمعآوري منابع مالي است که ميتواند به توسعه و توليد واکسن کمک کند. سياست اتحاديه اروپا در واقع به حداقل رساندن ريسک مالي و خطر سلامتي براي کشورهاي عضو است. از طرف ديگر اتحاديه اروپا به لزوم واکسيناسيون در سراسر دنيا و کمک به ملت هاي بي بضاعت نيز توجه دارد.
کميسيون اروپا ميگويد که استراتژي اين است که کشورهاي با درآمد بالا، بهعنوان گروهي از خريداران بينالمللي، فراگيرعمل کنند تا کار پيشرفت در توليد واکسنهاي ايمن و کارا تسريع شود و امکان دسترسي به واکسن در سراسر دنيا براي آنها که نياز دارند به حداکثر برسد.
پيش از ورود جدي کميسيون اروپا به ماجراي پيشخريد واکسن کرونا، آلمان، فرانسه، ايتاليا و هلند بصورت جمعي با شرکت آسترازنکا که توليدکننده واکسن احتمالي محققان دانشگاه آکسفورد است به توافق رسيدند. اين ماجرا در حالي رخ داد که کميسيون اروپا در حال تدوين استراتژي درباره اطمينان از دسترسي شهروندان اتحاديه اروپا به واکسن بود.
پس از اين ماجرا، در تاريخ ۱۲ ژوئن وزيران بهداشت و درمان اتحاديه اروپا اين ماموريت را به کميسيون اروپا واگذار کردند تا براي پيشخريد واکسنهاي بالقوه با توليدکنندگان به نمايندگي همه کشورهاي عضو وارد مذاکره شود اما هنوز وضعيت انتقال قرارداد جمعي فرانسه، آلمان، ايتاليا و هلند با شرکت آسترازنکا به کميسيون اروپا در جريان است.
هدف از کل راهبرد اين است که شهروندان اروپايي در مدت ۱۲ تا ۱۸ ماه دسترسي عادلانه، منصفانه و مقرون به صرفه به واکسن داشته باشند.
استفان دوکرزماکر
سخنگوي کميسيون اروپا
اورزولا فندرلاين، رئيس کميسيون اروپا در اين زمينه گفته است: « در حاليکه امروز نميدانيم در نهايت کداميک از واکسنها به بهترين وجه کارا خواهند بود، اروپا بر اساس انواع مختلف فنآوريها، سرمايهگذاريهاي متنوعي روي واکسنهاي بالقوه انجام مي دهد.»
استفان دوکرزماکر، سخنگوي کميسيون به يورونيوز گفت: «اميدوارم اين واکسن توسط نهادي ساخته شود که ما با آنها قرارداد بستهايم.»
وي تاکيد کرد که هدف از کل راهبرد اين است که شهروندان اروپايي در مدت ۱۲ تا ۱۸ ماه دسترسي عادلانه، منصفانه و مقرون به صرفه به واکسن داشته باشند.
با اين حال، در مقياس جهاني، سازمان جهاني بهداشت طرحي با نام کوواکس COVAX ارائه داده است تا دسترسي سريع، عادلانه و برابر به واکسن کوويد- ۱۹ براي تمام کشورهاي جهان، هم کشورهاي ثروتمند و فقير تضمين شود. طبق گفته سازمان جهاني بهداشت تاکنون ۱۶۵ کشور در اين طرح اعلام مشارکت کردهاند.
انعطاف پذيري نظارتي بيشتر
يکي از راههايي که اتحاديه اروپا قصد دارد در توليد واکسن به آن سرعت ببخشد، ارائه ميانبرهاي نظارتي بدون تحت تاثير قرار گرفتن کيفيت، ايمني و کارآيي يک واکسن است.
يکي از کارها صدور «مجوز مشروط» است. يعني يک واکسن ميتواند بر اساس دادههاي کمتر از حد معمول مجاز شود اما اين دادهها بايد بعدا کامل شوند.
آقاي استفان دوکرزماکر ميگويد که اين موضوع به اين معني نيست که شرکتها از عواقب موضوع فرار کنند. آنها هنوز هم بايد در يک بازه زماني مشخص، دادههاي مشخصي را ارائه دهند. اما اين موضوع به معناي سريعتر و کارآمدتر کردن موضوع در عين تضمين سلامت عمومي است.
قيمت واکسن
نه کميسيون اروپا و نه نمايندگان شرکتهاي داروسازي و نه محققان در حال حاضر نميتوانند مشخص کنند که قيمت دوز واکسن مورد نياز براي هر شهروند چقدر خواهد شد.
در حال حاضر حتي محدوده قيمت را نيز نميتوان تعيين کرد چراکه هنوز مشخص نيست که چه مقدار دوز واکسن براي ايمنسازي شخص نياز است. همچنين مشخص نيست از چه فنآوري براي توليد واکسن استفاده ميشود.
با اين حال چندين منبع به يورونيوز گفتهاند که اين تصميمات در سطح سياسي بالاتر اتخاذ خواهد شد.
ميخواهيم مطمئن شويم که واکسن مقرون به صرفه است. لازم نيست رايگان باشد اما بايد مقرون به صرفه باشد.
استفان دوکرزماکر
سخنگوي کميسيون اروپا
آقاي دوکرزماکر به يورونيوز ميگويد: «ميخواهيم مطمئن شويم که واکسن مقرون به صرفه است. لازم نيست رايگان باشد اما بايد مقرون به صرفه باشد.»
چندين شرکت داروسازي متعهد شدهاند که در صورت نتيجه بخش بودن مراحل توليد واکسن، آن را به صورت غيرانتفاعي ارائه ميکنند.