آلودگی باکتریایی هوای داخل سالنهای ورزشی
ايسنا/ آئروسلها؛ ذرات بسيار ريزي هستند که ميتوانند به مدت طولاني به صورت معلق در هوا باقي بمانند. آئروسلهاي زيستي يا بيوآئروسلها، يک گروه از آلايندههاي محيطياند که منشا زيستي دارند و ميتوانند حاوي باکتريهاي مرده يا زنده بيماريزا و غير بيماريزا، ويروسها، قارچها و... باشند.
مواجهه با بيوآئروسلهاي باکتريايي ممکن است باعث ايجاد التهاب و تحريک دستگاه تنفسي فوقاني و تحتاني، واکنشهاي آلرژيک، ايجاد بيماريهاي تنفسي و... شود. فعاليتهايي مانند صحبت کردن، عطسه، سرفه، راه رفتن، شستشو و ... ميتواند عامل توليد ذرات معلق بيولوژيک باشد.
ورزش کردن و فعاليتهاي بدني تعداد تنفس را افزايش ميدهد و همين موضوع باعث افزايش ميزان انتشار اين ذرات و احتمال استنشاق بيشتر آن ميشود.
به همين دليل انوشيروان صديق، ابراهيم فتائي؛ پژوهشگران گروه علوم و مهندسي محيطزيست دانشگاه آزاد اسلامي واحد اردبيل با مشارکت همکارانشان، کيفيت هواي سالنهاي ورزشي دانشگاهاي محقق اردبيلي، آزاد اسلامي، علوم پزشکي و پيامنور مرکز اردبيل را از نظر غلظت آئروسلهاي باکتريايي بررسي کردند.
محققان براي انجام اين مطالعه در زمانهاي مختلف از هواي تنفسي سالنهاي ورزشي فوتسال، واليبال و بدنسازي فعال نمونهبرداري انجام دادند و نمونهها را از نظر وجود بيوآئروسلهاي باکتريايي، دما و رطوبت نسبي بررسي کردند.
بررسيها نشان داد که ميانگين غلظت باکتريها در سالنهاي ورزشي دانشگاههاي محقق اردبيلي، علوم پزشکي، آزاد اسلامي و پيامنور به ترتيب برابر 203، 728، 504 و 576 CFU/m3 (واحد تشکيل کلوني در مترمکعب) بود. در حالي که غلظت باکتريهاي هواي آزاد مجاور سالنهاي ورزشي اين دانشگاهها به ترتيب برابر 36، 32، 145 و 29 CFU/m3 بود.
حد مجاز پيشنهادي سازمان جهاني بهداشت 500 CFU/m3 است. بررسيها حاکي از اين است که ميانگين غلظت بيوآئروسلهاي باکتريايي در هواي اکثر سالنهاي ورزشي دانشگاههاي شهر اردبيل بيشتر از حد مجاز است و تنها در سالنهاي ورزشي دانشگاه محقق اردبيلي زير حد استاندارد بود.
در اين مطالعه بالاترين غلظت باکتري هوا در سالن فوتسال دانشگاه علوم پزشکي اندازهگيري شد که دليل آن استفاده مداوم اين سالن در تمام سانسهاي طول هفته و حضور بسيار زياد افراد بود. از آنجا که سالن جداگانهاي براي ورزشهاي ديگر مانند واليبال، تنيس و ... وجود ندارد، همه ورزشکاران رشتههاي تيمي از سالن فوتسال استفاده ميکنند.
کمترين آلودگي نيز مربوط به سالن ورزشي دانشگاه محقق اردبيلي بود. چرا که اين سالن ورزشي معمولا مختص به فوتسال و واليبال بوده و تنها در ساعات مشخصي از روز استفاده ميشد و تقريبا روزانه تميزکاري ميشد.
نتايج اين مطالعه نشان داد که تراکم بيوآئروسلها در هواي داخل سالنهاي ورزشي بسيار بيشتر از هواي آزاد است. در سالنهاي ورزشي که غلظت باکتريها بالا است پيشنهاد ميشود تهويه مناسب بهکار گرفته شود تا غلظت به زير حد استاندارد برسد. همچنين بايد تعداد سانسها و تعداد ورزشکاران در هر سانس نيز کاهش يابد.
در اين مطالعه مشخص شد، در تمامي سالنهاي گونه استافيلوکوک اورئوس وجود دارد و بيشترين فراواني مربوط به اين باکتري است. به جز اين باکتري، در سالنهاي ورزشي دانشگاه محقق اردبيلي و پيامنور باکتريهاي استافيلوکوک اپيدرميس و باسيلوس نيز وجود داشت.
به گفته پژوهشگران اين مطالعه، از آنجايي که باکتري استافيلوکوک اورئوس حساسيت کمتري به فشار و حرارت محيط دارد، زمان بيشتري در محيط زنده ميماند. اگرچه اين باکتري سميت زيادي ندارد ولي ممکن است در گروههاي حساس و پرخطر باعث ايجاد عفونت شود.
اين مطالعه در سال 1398 و پيش از همهگيري ويروس کرونا انجام شده است، با توجه به وضعيت فعلي توجه بيشتر به نکات ذکر شده در اين پژوهش ضروري است.
نتايج اين مطالعه به صورت مقاله علمي پژوهشي با عنوان «تعيين غلظت بيوآئروسلهاي باکتريايي در هواي داخل سالنهاي ورزشي دانشگاه شهر اردبيل در سال 1398» در مجله سلامت و بهداشت دانشگاه علوم پزشکي اردبيل منتشر شده است.