میزان «فرار» از مراکز شبه خانواده بهزیستی

ايسنا/ مراکز «شبه خانواده» تلاش بهزيستي براي نگهداري از کودکان آسيب ديده بي‌سرپرست و بدسرپرست است تا آنها نيز در فضايي شبيه خانواده رشد کنند، اين درحاليست که گاهي برخي مددکاران فعال در اين مراکز از فرار کودکان به ويژه دختران از اين مراکز صحبت مي‌کنند. اگرچه آمارها نشان مي‌دهد ميزان فرار مجدد دختران منتقل شده به مراکز شبه خانواده ناچيز است اما در مورد مهم‌ترين علل فرار دختران، فرايند پذيرش آنها در مراکز شبه خانواده و شيوه دسته بندي کودکان آسيب ديده در سازمان بهزيستي با معاون امور اجتماعي اين سازمان گفت‌وگو کرديم. گول خوردن؛ علت ۱۰ درصد فرار فرزندان از منزل حبيب الله مسعوي فريد در گفت‌وگو با ايسنا، مهمترين علت فرار دختران و اساسا فرزندان از خانه را فرار از مشکلات داخل خانواده دانست گفت: ۹۰ درصد کودکان و نوجواناني که فرار مي‌کنند به خاطر مسائلي که داخل خانواده وجود دارد، از خشونت خانگي تا نبود محبت و مودت و نبود نظارت خانواده روي بچه‌ها، اعتياد در خانواده، اختلالات روانشناختي شديد و ... به اين کار اقدام مي‌کنند. گاهي مسائل تهديد کننده بيروني نيز وجود دارد؛ مواردي به ما گزارش شده است که اين نوجوانان گول خورده‌اند. اين موارد ۱۰ درصد از کودکان را شامل مي‌شود. اين مسئله اگرچه در مورد پسران هم وجود دارد اما دختران بيشتر در معرض آسيب قرار دارند. روند انتقال آسيب‌ديدگان اجتماعي به خانه‌هاي سلامت و مراکز شبه‌خانواده معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي کشور با تاکيد بر اينکه دختران فراري بايد بتوانند هر چه سريعتر به سيستم‌هاي حمايتي بهزيستي دسترسي پيدا کنند، اظهار کرد: يعني آنها بدانند که سيستمي به نام اورژانس اجتماعي با شماره تلفن ۱۲۳ وجود دارد که آنها مي‌توانند به آن مراجعه کنند و يا تماس بگيرند. بسياري از اين کودکان آسيب ديده نيستند اما مراکز بازپروري مراکزي هستند که براي مثال زنان آسيب ديده آنجا نگهداري مي‌شوند. به همين دليل بسياري از اين کودکان که بر اساس شناسايي‌ها آسيبي نديده‌اند ممکن است مستقيم به مراکز شبه خانواده بهزيستي انتقال پيدا کنند اما عده‌اي ممکن است بر اساس ارزيابي‌هاي اوليه آسيب ديده باشند که ابتدا به خانه سلامت و سپس به شبه خانواده‌ها فرستاده مي‌شوند. توصيه‌اي براي پيشگيري از آسيب‌ديدگي پس از فرار از منزل مسعودي فريد در مورد مدت زمان طلايي که مي‌توان دختران و زنان را پس از فرار از خيابان نجات داد تا در معرض آسيب قرار نگيرند، نيز گفت: اين زمان در گذشته تا ۶ ساعت اعلام مي‌شد اما مطالعه خاصي در اين زمينه وجود ندارد چرا که نمي‌توان از اين زنان پرسيد چه مدت بين زمان آسيب و فرار آنها فاصله وجود داشته است؟ دليل مطرح شدن اين آمار اين است که اهميت موضوع را نشان دهيم. اين موضوعات آنقدر مهم هستند که بايد بلافاصله و بدون هيچگونه فوت وقت رسيدگي شوند. به نظر مي‌رسد مدت زمان طلايي همان لحظه‌اي است که فرد فرار مي‌کند. اين افراد بايد بدانند جايي به اسم مرکز اورژانس اجتماعي وجود دارد که مي‌توانند بلافاصله بعد از فرار با آن تماس بگيرند و در آنجا همکاران سازمان بهزيستي مداخلات لازم را انجام دهند. ۸۵ درصد کودکان نگهداري شده در بهزيستي سرپرست "غيرموثر" دارند با اشاره به اينکه اغلب کودکان آسيب ديده سرپرست دارند اما سرپرست آنها "غير مؤثر" هستند، افزود: براي مثال ممکن است سرپرست اين کودکان به دليل بيماري صعب العلاج، اختلالات رواني، فقر يا مصرف مواد مخدر يا الکل نتواند از کودک نگهداري کند و کودک آزاري انجام دهد. نزديک به ۸۵ درصد از کودکاني که در موسسات نگهداري مي‌شوند بچه‌هايي هستند که سرپرست غيرموثر دارند و دستکم يکي از سرپرستان آنها شناسايي شده است. مراکز شبه خانواده زندان نيست وي با اشاره به فرآيند آماده سازي کودکان آسيب ديده براي حضور در مراکز شبه خانواده‌ توضيح داد: براي مثال اگر کودکي افسردگي، اختلال رواني دوقطبي دارد و يا تحت خشونت قرار گرفته است را بلافاصله به مراکز شبه خانواده نمي‌بريم. به همين دليل مسئله فرار کودکان و نوجوانان از مراکز شبه خانواده بسيار نادر است. به همه استان‌ها نيز اعلام شده است در صورت وجود چنين اتفاقاتي سريعا به ما اطلاع داده شود. حتي در عرض چند ساعت و به صورت تلفني هم که شده است با ما تماس بگيرند. مراکز شبه خانواده مراکزي نيستند که شبيه زندان باشند. به هر حال اين کودکان به مدرسه مي‌روند و در اين مسير تنها هستند. البته گاهي هم مربي با آنها همراه مي‌شود اما اينطور نيست که هر جايي که مي‌خواهند بروند مربي حضور داشته باشد. با اين حال مربيان بايد به شکل حرفه‌اي کار کنند و براي مثال اگر کودکي در فاز افسردگي است نبايد تنها از مرکز خارج شود. مسعوي فريد در پاسخ به ميزان فرار مجدد کودکان از مراکز شبه خانواده، گفت: موضوع کودکان بي سرپرست و بد سرپرست موضوعي جهاني است و سازمان بهزيستي وضعيت اين مسئله را هم در کشور خودمان و هم در ساير کشورها رصد مي‌کند. براي مثال در گزارش سال ۲۰۱۵ و سال ۲۰۱۶ اروپا يک ميليون کودک در موسسات نگهداري حضور دارد و يا در خود آمريکا ۲۸۰ هزار کودک در موسسات نگهداري مي‌شوند. در روسيه ۳۵۰ هزار نفر در اندونزي ۴۰۰ هزار نفر، در ژاپن ۷۰ هزار نفر در موسسات نگهداري هستند، با اين وجود همه کشورها سياست موسسه‌زدايي را در دستور کار دارند و تلاش مي‌کنند تا بچه‌ها به داخل خانواده بروند. فرايند پذيرش کودکاني که از مراکز شبه‌خانواده بهزيستي فرار مي‌کنند مسعوي فريد از دسته بندي اين کودکان طي جلسه مشترک با دفتر کودکان و آسيب‌هاي اجتماعي خبر داد و گفت: براي مثال کودکاني که شاهد قتل بوده‌ يا در پاتوق‌ها حضور داشته‌اند و فرار کرده‌اند و ... مستقيما به داخل مراکز شبه خانواده نمي‌روند چرا که در اين مراکز مي‌خواهيم يک شبيه سازي از خانواده انجام دهيم. کودکان ابتدا ارزيابي مي‌شوندکه آيا اعتياد يا سابقه تماس جنسي داشته‌اند؟ به آنها تعرض جنسي شده است يا نه؟ اگر اين موارد وجود داشته باشد، کودکان در مراکز ميان مدت نگهداري مي‌شود، يعني مکاني که کارهاي حرفه‌اي‌تر درماني روي آنها انجام شود و در غير اين صورت اين کودکان مستقيما به مراکز شبه خانواده مي‌روند. معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي با تاکيد بر اينکه در صورت فرار اين کودکان و بازگشت‌شان به مراکز شبه خانواده اين فرآيند بار ديگر تکرار مي‌شود، اظهار کرد: مگر اينکه اين کودکان دچار اعتياد شده باشند که فرآيند ديگري را طي مي‌کنند. در حال حاضر حدود شش مرکز اعتياد کودکان از سال قبل راه اندازي شده است با توجه به اينکه اين کودکان نيازمند فرآيندهاي حرفه‌اي مددکاري اجتماعي هستند با نهادهاي ديگر مثل آموزش و پرورش در طرح‌هايي مانند طرح نماد همراهي مي‌کنيم، البته اين طرح‌ها براي کودکان بدسرپرست است و در صورتي که سرپرست خوبي داشته باشند، ابتدا به درمان‌هاي سرپايي ارجاع داده مي‌شوند که اين فرآيند بر عهده وزارت بهداشت خواهد بود. فعاليت ۳۱ خانه سلامت و ۲۲ خانه امن در کشور معاون امور اجتماعي بهزيستي کشور با بيان اينکه در حال حاضر حدود ۳۱ خانه سلامت و ۲۲ خانه امن در استان‌ها مشغول به فعاليت هستند، اظهار کرد: زنان در معرض خشونت يا دختران فراري در همه مراکز مداخله در بحران پذيرش مي‌شوند و مشکلي وجود ندارد اما اين دو گروه بايد در اسرع وقت در خانه سلامت يا در خانه امن ساماندهي شوند. وي با اشاره به علت فرار زناني که در خانه‌هاي سلامت هستند نيز گفت: زنان و دختراني که به خانه سلامت فرستاده مي‌شوند همگي مجرد هستند. در صورتي که زن متاهلي از خانه فرار کند به خانه‌هاي امن منتقل مي‌شود. اما پيش از اين تفکيک صورت نمي‌گرفت. موردي که به مرکز موقت برده مي‌شود تا ۲۱ روز آنجا نگهداشته مي‌شود و در نهايت يک دوره ديگر ممکن است اين مدت زمان تمديد شود. ما هم از ابتدا اعتقاد داشتيم جاي زني که آسيب ديده است و دختري که فرار کرده و زني که به خاطر خشونت خانگي يا خطر ضرب و شتم از سوي شوهر مصرف کننده شيشه از خانه خارج شده است، در يک مکان نيست. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar