فروش "وینچستر" در ۵ کیلومتری حرم مطهر رضوی!
فارس/ از دغدغههاي مهم مردم قلعه ساختمان خريد و فروش و نگهداري سلاح گرم از «کلت کمري» تا «وينچستر» و سلاحهاي ساچمهاي توسط بعضي ساکنان است. شايد بد نباشد از حکايتهاي عجيب روزها و شبهاي پرماجرايي بداني که برخي کوچهها و محلههاي مشهد در حافظه خود ثبت کردهاند. پا به آنجا که بگذاري، از همان ابتدا نگاه سرد و پرسشگر اهالي را احساس ميکني و ميداني که اينجا و در ميان اهالي اين محله غريبهاي. وارد حر 19 ميشوي، کوچهاي بلند و باريک توجهت را جلب ميکند، اين کوچه اگرچه به نام «شهيد دهنوي» نامگذاري شده ولي به محله کشاورز شهرت دارد، اين کوچه پرحاشيهترين جاي اين محله حاشيهاي مشهد است و از هر صد نفر، قريب به ۹۰ نفر با لباسهاي بلوچي يا افغانستاني هستند. اينجا محله قلعه ساختمان است، سالهاست در اين کوچههاي تنگ و باريک و شلوغ، «بلوچ»و «افغانستاني» و «فارس» در کنار هم روزگار را سپري ميکنند. سفر به ۵ کيلومتري حرم مطهر رضوي در ايستگاه اتوبوس نواب در نزديکي حرم مطهر، سوار خط «830» ميشوم، بعد از طي مسيري ۵ کيلومتري در هفتمين ايستگاه به تقاطع شهيد عباس پور ميرسم، حدود ۳۰۰متر به سمت راست که ميروم وارد بولواري ميشوم که شباهتي به تصورات چندين سالهام از مشهد، اين شهر آبا و اجداديم ندارد؛ بولوار حر، بولواري که تا اول جاده سرخس امتداد يافته و حکايتهاي عجيب و روزها و شبهاي پرماجرايي در حافظه خود دارد. مهمترين معضلات منطقه قلعه ساختمان پس از طي يک مسير نسبتا طولاني از ابتداي بولوار حر، وارد حر ۱۹ ميشوم، آنطور که شنيدهام اينجا که بهمحله کشاورز شناخته ميشود، پرماجراترين کوچه اين محل است. در بازديد از اين منطقه، با دو نفر از اهالي همراه ميشوم تا از نزديک شاهد چيزهايي که ميشنوم باشم. سنگيني نگاه سرد و پرسشگر اهالي را کاملا حس ميکنم، شهرک شهيد رجايي (قلعه ساختمان) از حر يک شروع ميشود تا انتهاي «پارک رجا» که تنها مرکز تفريحي منطقه است و بهگفته اهالي تبديل به مرکز خريد و فروش و استعمال مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلي و قماربازي شده است. در کوچههاي تنگ و شلوغ اين منطقه که راه ميرويم خانههايي را نشانم ميدهند که تيمي و پاتوق است و اکثرا هم بهدستور مقام قضايي پلمپ شده است. ورزشگاه، پاتوق يا محل درگيري؟ در انتهاي اين کوچه شلوغ و طولاني مجتمع ورزشي شهيد رجايي واقع شده است؛ با اينکه ساعت ۱۱ صبح يک روز تابستاني است و طبعا بايد محلي براي گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان منطقه باشد اما درهايش بسته است؛ علت را که جويا ميشوم انگار داغ دلشان تازه ميشود؛ توضيح ميدهند اينجا محل هر کاري هست غير از ورزش، از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلي گرفته تا نزاع و درگيري و قتل، بهخاطر کم توجهي مسؤولان تربيت بدني به جاي اينکه محل تفريح و بازي کودکان باشد تبديل به پاتوقي براي خلافکاران و معتادها شده است. ورزشگاهي که افراد عادي جرات رفتوآمد به آن را ندارند و به گفته يکي از جوانان محل که در اين بازديد ما را همراهي ميکند امکان ندارد کسي داخل اين محل بشود و درگيري اتفاق نيفتد، او برايم توضيح ميدهد تا حالا ۵ يا ۶ قتل در اين محل رخ داده است که آخرين مورد مربوط به ۲ سال قبل است. اين جوان دانشجو ادامه ميدهد: سال گذشته زني معتادي که در گوشهاي از اين ورزشگاه ساکن بود همينجا زايمان کرد! ديوارهايي تا بينهايت اکثر کوچههاي اين محل به بلوکههايي ختم ميشود که متعلق به آستان قدس رضوي است، بلوکههايي که در هر کوچه و پس کوچهاي بهچشم ميخورد، حر ۱۹ اما ديوارهاي بتنياش از همه جا طولانيتر است، ديوارهايي که انگار تا آخر دنيا ادامه دارد؛ زمينهاي پشت اين بلوکه ها طبق گفته اهالي منطقه، مخفيگاه خوبي براي معتادها و فروشندگان مواد مخدر و سلاح ايجاد کرده است. اعلام آمادگي آستان قدس رضوي براي واگذاري زمين موضوع زمينها و بلوکههاي سيماني را از مدير حفاظت املاک و اراضي آستانقدس جويا ميشوم، وي با اعلام اينکه هيچکدام از اين اراضي کاربري مسکوني ندارد؛ ميگويد: کاربري اين اراضي فضاي سبز، خدماتي و آموزشي است و آستان قدس رضوي آمادگي کامل خود را براي تعامل و واگذاري اين زمينها به دستگاههاي مربوطه جهت ايجاد فضاهاي آموزشي، فرهنگي و رفاهي براي مردم محروم منطقه، طبق ضوابط اعلام ميکند. ورزشگاه شهيد رجايي شاهکار تربيت بدني خراسان رضوي مجيد علويتبار به موضوع ورزشگاه پر درد سر هم اشاره ميکند و ميگويد:حدود ۱۵ سال پيش اين زمين از طرف آستان قدس به اداره کل تربيت بدني خراسان رضوي واگذار شد اما متاسفانه بهخاطر ضعف مديريت تبديل به پاتوقي براي معتادان شده است. وي تصريح ميکند: متاسفانه اداره کل تربيت بدني برخلاف ضوابط قرادادش با آستان قدس رضوي عمل کرده و اين مکان را به بخش خصوصي اجاره داده است! مهمترين معضلات منطقه قلعه ساختمان از نگاه ساکنان فقر، اعتياد، بيکاري و نبود امکانات رفاهي از جمله مسائلي است که خشت خشت اين کوچه ها فرياد ميزنند و درکش براي يک رهگذر نياز به هوش بالايي ندارد. اما پاي درد دل اين مردم که بنشيني متوجه ميشوي دو معضل بيش از همه برايشان دغدغه است: يکي افراد بيهويت يا همان «چلوها» که طي ۳۰ سال اخير به تدريج در اين منطقه ساکن شدهاند و ديگري خريد و فروش و استفاده از «سلاح گرم»، معضلاتي که از نظر ساکنان محل ارتباط تنگاتنگي با هم دارند. «چلو» کيست؟ در خصوص بافت مردمشناسي اين محله حاشيهاي، طبق گفته محلي ها، علاوه بر سه قشر فارس، بلوچ و افغانستاني، تعداد زيادي هم «چلو» اينجا زندگي ميکنند. اهالي توضيح ميدهند: نداشتن شناسنامه از معضلات اصلي درصد بالايي از ساکنان اين محله است که در واقع به اين افراد، بيهويت يا «چلو» گفته ميشود، اين مردم که مليتشان مشخص نيست و هيچگونه مدارک هويتي ندارند منشاء بسياري از مشکلات و آسيبهاي اين محل و در واقع مسبب اصلي بدنامي اين منطقه هستند و همين باعث شده که مردم نسبت به حضورشان معترض باشند. عده اي هم معتقدند «چلوها» مهاجراني هستند که حدود 30 يا 40 سال پيش به صورت غير قانوني از پاکستان و افغانستان وارد کشور شدهاند، اين افراد در سالهاي اول ورودشان به کشور دستفروشي و نوازندگي ميکردند به تدريج به خريد و فروش مواد مخدر و سلاح روي آوردند. طبق اطلاع منابع آگاه محلي ، بيش از دو هزار خانوار «چلو» در قلعه ساختمان سکونت دارند که با يک حساب سرانگشتي اگر حداقل ميانگين هر خانوار را چهار نفر در نظر بگيريم به اين نتيجه ميرسيم که حدود هشت هزار فرد بيهويت در اين منطقه ساکن هستند و باعث نگراني و عدم امنيت ساير ساکنان شدهاند. ابراز نگراني مقامات قضايي از يک تهديد امنيتي معاون اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم دادستان خراسان رضوي، در گفتوگو با خبرنگار فارس ميگويد: يک فرد بيهويت همانقدر که حضورش براي جامعه خطرناک است به همان اندازه هم خودش مورد تهديد ديگران قرار ميگيرد و از طرفي از بسياري حقوق شهروندي هم محروم است. محمد بخشي محبي تصريح ميکند: اين افراد بهدليل نداشتن مدارک هويتي امکان تحصيل ندارند، در جامعه تحقير و طرد ميشوند و مجموعه اين محروميتها و سرکوبها بعد از يک مدت تبديل به عقده ميشود و حس ناامني و انتقامجويي از جامعه در اين افراد رشد ميکند. وي ادامه ميدهد: در نتيجه اين افراد با دنيايي از عقدههاي سرکوب شده در حاليکه هيچ احساس تعلقي نسبت بهجامعه و حکومت ندارند تهديدي جدي براي امنيت جامعه خواهند بود. معاون اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم دادستان ضمن ابراز تاسف از کمتوجهي دستگاههاي ذيربط به اين مسئله، اظهار ميکند: بررسي آمار بزهکاريها در معاونت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم نشان ميدهد ميزان جرم و به خصوص جرمهاي خشن در افراد بيهويت بيشتر از سايرين است. بخشي محبي تشريح ميکند: اين افراد از طرفي عقدههاي سرکوب شده دارند و از طرف ديگر مطمئن هستند بهخاطر بيهويت بودن، امکان رديابي و دستگيريشان منتفي است، ورود اين افراد به کشور و خروجشان هم از طريق مبادي غيررسمي و به حالت قاچاق و غيرقانوني، عامل ديگري است که زمينه ارتکاب جرم در آنها را افزايش ميدهد. وي از تشکيل «کميسيون افراد مجهول التابعه» هم خبر ميدهد و تشريح ميکند: اين کميسيون براي شناسايي و تعيين هويت، افراد بيهويت در فرمانداري مشهد تشکيل شده است که يک عضو هم از دستگاه قضايي آنجا حضور دارد. بخشي محبي ميگويد: در کميسيون افراد مجهول التابعه هويت اين افراد بررسي ميشود و خيلي از اين افراد ممکن است اصالتا شهروند ايراني باشند که احراز هويتشان حائز اهميتي مضاعف است. وي تصريح ميکند: آنهايي هم که فاقد هويت ايراني هستند، بايد براي ما مشخص باشد که تبعه چه کشوري هستند و در کشور ما چه ميکنند تا زودتر از طريق مراجع ذيربط تعيين تکليف شوند. کوتاهي استانداري خراسان رضوي نظر سرپرست دادسراي انقلاب را هم در مورد «چلوها» جويا ميشوم، وي ضمن اشاره به اين مطلب که متولي اصلي اين افراد، استانداري است ميگويد: يک معضل امنيتي پشت اين قضيه هست که اگر زودتر فکري برايش نشود اتفاقات بدي شهر مشهد را تهديد ميکند. وي با ابراز تاسف از کوتاهي استانداري خراسان رضوي در اين موضوع ميافزايد: يکبار براي اين قضيه بايد چاره اي انديشيده شود، استانداري هنوز نميداند اينها تعدادشان دقيقا چند نفر است، اصل و ريشه اين افراد چيست، از کجا و با چه هدفي به مشهد آمده اند. سرپرست دادسراي انقلاب خراسان رضوي تاکيد ميکند: اگر اين افراد ايراني هستند مدارک هويتي برايشان صادر شود و در غير اين صورت بايد اخراج شوند. آخرين سرشماري بيهويتها در سال ۸۵ انجام شد مديرکل اداره اتباع استانداري خراسان رضوي در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره چلوها، ضمن اينکه از صحبت درباره اين افراد طفره ميرود؛ ميگويد: من به اين که عنوان اطلاقي افراد چيست کاري ندارم، بي هويت چه ايراني و چه غير ايراني بايد به فرمانداري مراجعه و نسبت به احراز هويت و مليت خود اقدام کنند. محمد عجمي در حالي که از هويت چلوها اظهار بياطلاعي ميکند درباره اينکه آيا اداره کل اتباع برنامهاي براي شناسايي و ساماندهي بيهويتها دارد؛ ميگويد: ما طرح سرشماري و شناسايي افراد فاقد هويت را انجام داديم و تقاضا کرديم که زودتر وضعيت خودشان را مشخص کنند که حدود هفت هزار نفر شرکت کردند و حدود ۴ هزار و ۲۰۰ نفر هم نسبت به تعيين تکليف هويتشان اقدام کردند. از تاريخ اين سرشماري که ميپرسم؛ پاسخ ميدهد: اين سرشماري در سال ۸۵ انجام شد! وي در پاسخ به اين سوال که طرحي براي اجبار افراد بيهويت به تعيين هويت در دستور کار دارد يا خير، ميگويد: ما در اداره اتباع بيشتر توصيهاي عمل ميکنيم. وقتي به تهديداتي که حضور اين افراد براي امنيت مشهد دارد اشاره ميکنم؛ پاسخ ميدهد: اينکه يک نفر با هويت يا بيهويت جرمي را مرتکب شود وظيفه دستگاههاي انتظامي و امنيتي است و به اداره اتباع ارتباطي ندارد. سلاح گرم از قاچاق تا خريد، فروش، مونتاژ و تبديل! اما همانطور که قبل از اين هم اشاره کردم از ديگر دغدغههاي مهم مردم قلعه ساختمان خريد و فروش و نگهداري سلاح گرم از «کلت کمري» تا «وينچستر» و سلاحهاي ساچمهاي توسط بعضي ساکنان است. يک نفر از اهالي با ابراز نگراني از رواج انواع سلاح گرم در اين شهرک ميگويد: خريد و فروش سلاح در منطقه با نشاني دادن و اختفاي اسلحه پشت بلوکههاي شمارهگذاري شده انتهاي کوچهها صورت ميگيرد. واردات سلاحهاي شکاري از مجاري قانوني و تبديل و مونتاژ آنها به سلاح گرم غيرمجاز از ديگر مطالب قابل تاملي است که اهالي در بين صحبتهايشان به آن اشاره ميکنند. جايي که ارتکاب جرم و جنايت، افتخار است يکيديگر از ساکنان، به احساس عدم امنيت خود و خانوادهاش در اين محله اشاره ميکند و ميگويد: «چلوها» بهخاطر نداشتن هويت، ترس و واهمهاي از قانون ندارند و همه جرايم را بدون ترس و ابا مرتکب ميشوند و بعضي مسائل که براي شهروندان جرم و بزه حساب ميشود براي اين افراد تبديل به يک عادت يا فرهنگ و ژست شده است. وي ادامه ميدهد: بهکارگيري سلاح گرم نه فقط در نزاع و درگيري که حتي به جشنهاي عروسي اين افراد هم راه يافته و اين خيلي جاي نگراني دارد. طبق اظهارات اهالي دستگير شدن و زندان رفتن براي افراد شرور قلعه ساختمان، يک افتخار است و حتي بعضي زنان چلو با افتخار ميگويند يک فرزندشان را براي قرباني شدن در راه خلاف و قاچاق و شرارت بهدنيا آوردهاند. بايد کنترل بيشتري اعمال شود نظر معاون سياسي امنيتي فرماندار مشهد را در مورد مسئله خريد و فروش سلاح و ناامنيهاي منطقه قلعه ساختمان جويا ميشوم؛ وي اظهار ميکند: در ارتباط با سلاح يک سري واقعيتها و يکسري برداشت از واقعيتها وجود دارد. حيدر خوشنيت ادامه ميدهد: واقعيت ايناست که مثل ساير آسيبهاي اجتماعي اين آسيب هم وجود دارد و بيشترين سلاح از سمت غرب کشور وارد ميشود ولي در عين حال تمام ارگانهاي امنيتي و انتظامي ذيربط شهر، مانند نيروي انتظامي، سپاه پاسداران، اطلاعات و پليس امنيت هوشيار هستند و وظايف خودشان را انجام ميدهند . معاون فرمانداري مشهد ادامه ميدهد: هر چند وقت يکبار هم طرحهاي ضربتي اجرا ميکنيم، در اين طرحها هم در واقع اقدامات مقابلهاي خوبي انجام ميشود. وي اذعان ميکند: اين واقعيت که خريد و فروش سلاح در منطقه قلعه ساختمان وجود دارد را نميتوان انکار کرد، اما نگران کننده هم نيست. اين مقام مسئول ادامه ميدهد: شرايط تحت کنترل و رصد نيروهاي امنيتي، اطلاعاتي و انتظامي است؛ در عين حال بايد کنترل بيشتري اعمال شود تا به وضعيت نگران کننده در آينده نرسد؛ در غير اينصورت با مشکل جدي مواجه خواهيم شد. خوش نيت خاطرنشان ميکند: نيروهاي امنيتي و انتظامي با هماهنگي دستگاه قضايي، در ارتباط با جمعآوري سلاح قاچاق و غيرقانوني اقدامات لازم را انجام ميدهند. معاون سياسي امنيتي فرمانداري مشهد در پاسخ به اين سوال که آيا اين اقدامات براي تامين امنيت شهر مشهد کافي بوده است يا خير ميگويد: خير، زماني ميگوييم کافي که بتوانيم ادعا کنيم هيچ اسلحه بدون مجوزي دست هيچکس نباشد، اما در عين حال با جديت در حال پيگيري اين موضوع هستيم. جاي نگراني نيست فرمانده نيروي انتظامي مشهد نيز در گفتوگو با خبرنگار فارس در مشهد ميگويد: در رابطه با خريد و فروش اسلحه در حاشيه شهر به شدت پيگير هستيم، در بحث کشفيات سلاح افزايش چند درصدي نسبت به مدت مشابه در سال قبل داشته ايم. اکبر آقابيگي تصريح ميکند: جناياتي هم که در اين ارتباط رخ داده است با هوشياري و تلاش همکارانمان قاتلان شناسايي و دستگير شدهاند. وي ضمن اشاره به دو رويکرد پيشگيرانه و مقابلهاي پليس در بحث سلاح ميگويد: ازجمله اقدامات پيشگيرانه ميتوانم به فعاليتهاي فرهنگي نيروي انتظامي اشاره کنم و در کنار آن، درخواست کمک از ارگانهاي ديگر براي رفع معضلات حاشيه شهر و بهخصوص اشتغال جوانان اين مناطق را در دستور کار داريم. فرمانده نيروي انتظامي مشهد ادامه ميدهد: از نمونه اقدامات مقابلهاي که انجام دادهايم فعال کردن پايگاههاي آگاهي و پليس فتا در همه سرکلانتريها است. آقابيگي ضمن اشاره به تاکيد و دغدغه مقام معظم رهبري در مورد حاشيه شهر مشهد تصريح ميکند: ما در جهت مطالبهگري مردم براي برقراري امنيت پايدار مشهد تلاش ميکنيم و از مردم هم کمک ميخواهيم در کنار ما باشند. وي اضافه ميکند: هر نوع اطلاعاتي و اخباري که شهروندان از طريق تلفن ۱۱۰ به ما بدهند با جديت پيگيري ميکنيم و چه بسا توفيقاتي که تا الان داشته ايم بدون همکاري مردم هوشيار مشهد، ميسر نميشد. آقابيگي خاطرنشان ميکند: نيروي انتظامي با دست اندرکاران خريد، فروش و نگهداري سلاح برخورد شديد،قاطع و قانوني خواهد داشت. رئيس پليس مشهد در پاسخ به اين پرسش که کدام مناطق حاشيه شهر بيشتر از بقيه دچار معضل اسلحه است ميگويد: کشفيات و دستگيريهاي ما پراکنده است و نميتوانيم مشخص بگوييم در کدام منطقه بيشتر است اما اطمينان ميدهم جاي نگراني نيست و مردم نگران نباشند چراکه بيشتر اين جنايتها مسائلي بوده که در پي مشکلات قديمي و کينه ها بوده است. وي تاکيد ميکند: رصد اطلاعاتي کاملي توسط عوامل امنيتي انتظامي و اطلاعاتي وجود دارد و اينهامسائلي است که در همه دنيا وجود دارد. با وجودي که يک ماه اخير شاهد چند درگيري مسلحانه در مناطق مختلف مشهد بوده ايم که ميتواند نتيجه رواج خريد و فروش سلاح در حاشيه شهر باشد، اما فرمانده نيروي انتظامي مشهد معتقد است اين بحران پررنگ تر نشده و شرايط تحت کنترل است! در پايان گفت,گو با بالاترين مقام انتظامي مشهد، درباره وضعيت امنيت، خريد و فروش و درگيريهاي مسلحانه در قلعه ساختمان و نگراني ساکنان اين منطقه صحبت ميکنم؛ وي ميگويد: اخيرا موردي از درگيري در اين منطقه گزارش نشده و اگر هم وجود دارد در حد نرمال و عادي است و جاي نگراني نيست! جاي تاسف است در ۵ کيلومتري حرم مطهر رضوي و در شهرکي که روزي محل زندگي 500 شهيد بوده است، اين همه نابساماني و نارضايتي را شاهد باشيم. مادري که در اين محله ساکن است وقتي متوجه ميشود ما خبرنگاريم ميگويد: از قول ما به مسئولان بگوييد اين منطقه را فراموش نکنند، ما هم مثل شما ايراني هستيم؛ گناهمان چيست که بايد اين افراد مجرم و بي هويت را در همسايگي خود تحمل کنيم و دائما نگران امنيت خود و فرزندانمان در اين محله باشيم؟!