ترسالی یا کم آبی مسئله این است!
فارس/ آمارهاي شرکت مديريت منابع آب ايران نشان ميدهد، ميزان بارندگيهاي کشور از ابتداي سال آبي جاري در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته 171 درصد و در مقايسه با متوسط بلندمدت 50 درصد افزايش داشته است. امسال خبرها در رابطه با ميزان بارندگي در کل کشور برخلاف سال گذشته بسيار خوب بود. ميزان بارندگي نسبت به پارسال و حتي نسبت به ميانگين بلند مدت کشور به شدت رشد داشت اما متخصصان براين باورند که وضعيت به وجود آمده در دو سال گذشته استثنايي بوده و در بلندمدت بازهم ميزان بارندگي کشور کاهش پيدا ميکند. آمارهاي شرکت مديريت منابع آب ايران نشان ميدهد، ميزان بارندگيهاي کشور از ابتداي سال آبي جاري تاکنون به 307 ميلي متر رسيده که اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته (113 ميليمتر) 171 درصد و در مقايسه با متوسط بلندمدت (205 ميلي متر) 50 درصد افزايش داشته است. آيا بر اساس اين آمارها ميتوان ادعا کرد که ايران وارد دوره ترسالي شده و براي مدتي طولاني با خشکسالي خداحافظي خواهد کرد؟ ترسالي چيست؟ با جستجو در منابع علمي ميتوان فهميد ترسالي را به صورت ابداعي در برابر خشکسالي اختراع کردهاند تا شايد بتوانند رخدادهاي اخير را با آن توضيح دهند. در نمونههاي خارجي بعضاً واژه «wet season» داريم که به معناي فصل پربارش از يک سال تعريف ميشود و معمولاً در نقاط مختلف، معناي زماني و مکاني خاص خود را دارد. مثلاً در مناطقي که اسير بارش موسمي هستند بعضاً از «wet season» استفاده ميکنند تا ماههاي پربارش را بررسي کنند. اما سال پربارش بهعنوان ترسالي و دوره پربارش به عنوان دوره ترسالي در مقايسه با سال خشک در ايران مبناي صحيح ثبتشده علمي ندارد. فعلا قضاوت درباره ورود به ترسالي زود است فريبرز جمالزاد فلاح سرپرست پژوهشکده محيطزيست جهاد دانشگاهي گفت: ترسالي ميانگينهاي ساليانه و ميانگينهاي تفاوت پنج ساله را ميخواهد. خيلي زود است که بگوييم دچار تغيير اقليم شدهايم. فعلاً نميتوان قضاوت کرد که ما وارد ترسالي شدهايم يا نه. اگر اين روند به صورت ميانگينهاي ساليانه ادامه پيدا کند ترسالي ممکن است. وي افزود: پيش تر هم چنين بارشهايي داشتيم حتي به صورت جامد. هميشه هم بارشهاي ما دو حوزه غرب - جنوب غرب و شمال را تحت تأثير قرار مي داده يعني روال روالي عادي بوده ولي اگر اين بارش ۲۴۰ ميلي متري که طي ۴۸ ساعت رخ داده در طول اين سه يا ۴ ماه تکرار شود ما ميتوانيم بگوييم کشور ما دارد به سمت ترسالي ميرود اما باز هم بايد صبر کرد. بارور کردن ابرها ربطي به بارش هاي اخير نداشت پروين غفاريان پژوهشگر علوم جوي و عضو کارگروه هواشناسي، اقليم و اقيانوس شناسي درخصوص شرايط جوي و منشاء بارش هاي اخير در کشور گفت: منبع رطوبتي اولين سامانهاي که در 29 اسفند باعث بارش در دو استان مازندران و گلستان شد، درياي خزر بود که الگوي آن جزو موارد نادر بوده است. دومين سامانه نيز به علت فشار کم در جنوب مديترانه و شمال درياي سرخ باعث شد تا رطوبت بسيار زيادي از سمت اقيانوس هند وارد کشور شود. وي درباره علل وقوع سيلابهاي اخير براساس شاخصههاي هواشناسي افزود: در زمان گذر از فصل سرما به گرما و به علت تضاد دمايي امکان بارشهاي شديد يک موضوع طبيعي بوده که اين سامانه با توجه به سابقه الگويي خود در خاورميانه که موسوم به سامانه «سوداني» است، در گذشته نيز باعث بارشهاي شديد در جنوب و جنوب غرب کشور شده بود و از اين جهت قابل پيش بيني بوده و الگوهاي آن به وضوح قابل رويت بوده است. احد وظيفه، مديرکل پيشبيني و هشدار سريع سازمان هواشناسي کشور در پاسخ به علت بارشهاي بيسابقه در فصل بهار گفت: بارندگيها در فصل بهار بيش از مقدار طبيعي است که شهروندان تجربه کردهاند، به دليل تغيير الگوي جوي است که خوشبختانه در فصل بهار بارشهاي خوبي در ايران شاهد هستيم و علت عمده آن شکلگيري الگوي بنلاند يا فلاکين بر روي اروپا است. وي در رابطه در رابطه با شايعات مربوط به بارور کردن ابرها گفت: اين بارش ها اصلاً ربطي به بارور رکدن ندارد و اين موضوعات در بين عامه جامعه است که مطرح ميشود و اصلاً اينچنين نيست، بلکه فرايند بارشها طبيعي بوده و حتي بيسابقه هم نيست و قبلاً هم رخداده است و وقتيکه چه در زمستان و چه در تابستان بندالها در اروپا شکل بگيرد، موجي ايجاد خواهد شد که وارد جو کشور ميشود مثلا در تابستان با پايين و بالا رفتن هوا ابر توليد ميشود و شرايط طوفاني را ايجاد ميکند. وظيفه گفت: پروژهايي مربوط به يونوزيسون جو (بالاي 40 کيلومتري سطح زمين قرار دارد و جايي ابري شکل نمي گيرد) مربوط به بحث مخابراتي است و يونيزه کردن جو براي تاثير آن در امواج انتشار الکترو مغناطيس است. در بحث باروري ابرها هم بههرحال همان چيزي که با هواپيما انجام ميدهند و نقره پخش ميکنند يا موضوعاتي شبيه به آن يا ممکن است به صورت آزمايشگاهي بتواند اجرايي باشد و جواب دهد، اما اينکه واقعا ميزان بارشي که ايجاد ميکند، نميتوان گفت قابل قبول است يا نه. ميزان بارش ها در کشور چگونه است با نگاهي به وضعيت جدول هاي هواشناسي در چند سال گذشته مي توان رشد چشمگير بارش ها در استان البرز را مشاهده کرد . اواسط سال 96 بود که منصور رحمانيان در ارتباط با بارش هاي استان البرز گفت: کم بارشي استان البرز نسبت به ميانگين بلندمدت منفي 78.6 ميليمتر است. سال 96 نسبت به مدت مشابه سال 95 نيز کاهش بارندگي داشتهايم چون سال 95 از مهر تا اسفند در البرز 173.7 ميليمتر بارندگي رخ داد. مديرکل هواشناسي استان البرز اظهار کرد: تا آخر سال زراعي جاري(شهريور 97) براي رسيدن به وضعيت نرمال بايددر البرز 395.4 ميليمتر بارندگي داشته باشيم. بر اساس آمار جديد اداره کل هواشناسي استان البرز شاهد افزايش چشم گير بارش ها در استان هستيم. بر اساس آمار و گزارشات هواشناسي پهنه بندي مقدار انحراف مجموع بارش دريافتي استان هاي کشور از تاريخ 1/7/97 تا 21/4/98 استان البرز در رتبه هاي نخست کشوري بارش قرار دارد. هرچند که اين بارش ها در استان البرز نشان از تغييرات وضعيت آب و هوا دارد اما براي قضاوت در مورد ورود به شرايط ترسالي بايد اين روند چندين سال ادامه داشته باشد و نمي توان به طور قطعي در رابطه با وضعيت بارش ها در ماه هاي پيش رو قضاوت کرد.