ايسنا/ اسامي نفرات برتر کنکور سراسري هفته گذشته اعلام شد و تقريبا ميتوان گفت نام دانش آموزان مناطق محروم که در مدارس دولتي عادي تحصيل کردهاند کمتر در ميان آنها به چشم ميخورد. تحصيل بيش از ۷۰ درصدي نفرات برتر کنکور در مدارس خاص دولتي و غيردولتي زنگ خطر به محاق رفتن"عدالت آموزشي" را دوباره به صدا در آورد.
محمود فرشيدي، وزير اسبق آموزش و پرورش، درباره مشکلات مدارس دولتي، بايد و نبايدهاي فعاليت مدارس غيردولتي و ارتباط ميان وضعيت آموزشي نفرات برتر کنکور و عدالت آموزشي توضيحاتي ارائه و اظهار کرد: طبيعي است که درباره هر مسئلهاي نبايد نگاه افراطي و تفريطي داشته باشيم، همانند حوزه اقتصاد که گفته ميشود اگر همه چيز دولتي باشد اوضاع درست ميشود از آن سو افرادي معتقدند همه چيز بايد آزاد شود. اينکه اصولا بايد مدرسه غير دولتي داشته باشيم يا خير؟ نيز از همين حيث است و موافقان و مخالفاني دارد و يک نگاه افراطي و تفريطي بر آن حاکم است.
وي افزود: عنوان اين مدارس در ابتدا "غير انتفاعي" بود که آن را بيشتر مي پسندم و به اين مفهوم است که کساني که انگيزه تربيتي دارند وارد ميشوند و دنبال نفع مالي نيستند. بعد از انقلاب بحث در اين باره بالا گرفت و در نهايت در سال ۶۰ کار به امام راحل رسيد و فرمايش ايشان فصل الخطاب بود و تاکيد کردند که مردم را در فرهنگ مشارکت دهيد و کارشکني نکنيد.
وزير اسبق آموزش و پرورش با بيان اينکه اخيرا در فضاي رسانهها سعي ميکنند شبهاتي به اين موضوع وارد کنند گفت: اين جامعه آماري که ميگويند ۱۰ نفر اول در مدارس پولي درس ميخوانند بر اساس چه ملاکي است؟ هر چه جامعه آماري گستردهتر باشد به واقعيت نزديک تر است. ۱۰ نفر اول کنکور بخشي از نخبگان جامعه هستند. اين ۴۰ نفر بخشي از جامعه نخبگاني دانش آموزي اين دورهاند و حتي به معناي فراگيري نخبگي نيست. لازم است تحليلها از حالت سطحي خارج شده و عميقتر شود.
وي افزود: در ميان ۱۰ نفر اول رشته تجربي ۱۰ درصد از تهراناند؛ در ۱۰ نفر اول رياضي ۴۰ درصد، در ۱۰ نفر اول انساني ۵۰ درصد و در ۵ نفر اول رشته هنر ۱۰۰ درصد تهراني هستند. اين آمار نشان ميدهد در رشتههاي دشوارتر، فرصت بيشتري براي دانش آموزان شهرستاني فراهم بوده است که بيايند و خودشان را نشان دهند.
فرشيدي با بيان اينکه اگر بخواهيم آمار دقيق تري از اين موضوع ارائه کنيم بايد تحليلهاي آماري ما از کل دانش آموزان باشد که حضورشان در کنکور چگونه بوده است و چه رتبه هايي را کسب کردند؟ گفت: قبول داريم که مشکل عدالت آموزشي داريم و بايد براي آن تلاش کنيم اما اينکه ماجرا را صفر و صدي و سياه و سفيد ببينيم را قبول ندارم و معتقدم که امروز فرصتهاي بسياري براي دانش آموزان مناطق محروم فراهم شده تا در آزمونها پذيرفته و وارد دانشگاهها بشوند.
وزير اسبق آموزش و پرورش با اشاره به تقسيمبنديهاي انواع مدارس اعم از نمونه دولتي، سمپاد، هيئت امنايي و غيره که همگي دولتي هستند گفت: درست است که در سطوح مختلف هزينههايي از اولياء ميگيرند اما در نهايت دولتي هستند. خوشبختانه مدارس سمپاد تقريباً در سطح کشور پراکنده شده و بسياري از دانش آموزان با استعداد امکان ورود به مدارس سمپاد را دارند. طبيعي است که در اين مدارس کار بيشتري با آنها شده است.
مسئول تحقق عدالت آموزشي کيست؟
وي با طرح اين پرسش که واقعاً مسئول تحقق عدالت آموزشي کيست؟ گفت: بدون شک مسئول تحقق عدالت آموزشي، دولت است. دولت بايد سياستهايي را اجرا کند تا عدالت آموزشي در سراسر کشور فراگير شود. بايد انگشت اتهام را از روي کساني که توانستهاند خدماتي را در بخش مدارس غير دولتي ارائه دهند و مديريت خوبي داشته باشند برداريم. بازار عرضه و تقاضاست و اگر همين مدارس غيردولتي هم خوب کار نکنند تعطيل ميشوند. آيا مدارس غيردولتي توانستند در ارتقاي آموزش کمک کنند يا خير؟ نبايد جلوي آن را بگيريم. دولت بايد کمک کند که آموزش در مدارس ضعيف تر ارتقا يابد.
مدارس غير دولتي ظرفيت هستند يا تهديد؟
فرشيدي با طرح اين پرسش که آيا مدارس غير دولتي ظرفيت هستند يا تهديد؟ گفت: آيا چون مدارس دولتي مشکل دارند بايد مدارس غير دولتي که خوب کار ميکنند را ببنديم؟ آيا اين فرضيه عملياتي است که بگوييم چون دولت نميتواند به همه مدارس دولتي برسد پس افرادي که امکان آن را دارند حق ندارند در مدرسه خوب درس بخوانند؟ در هر صورت آنها که امکانات خوب دارند معلم خصوصي مي گيرند و از آموزشهاي بهتري برخوردار ميشود.
وي تاکيد کرد: هرچه تعداد مدارس غير دولتي موفق بيشتر شود، به نوعي ظرفيتي براي همه ايجاد شده است. دولت بايد در اين زمينه کمک کند و ميتواند با اين مدارس قرارداد امضاء کند و بخشي از هزينه آموزش را بپردازد تا تعدادي دانش آموزان به صورت رايگان در اين مدارس تحصيل کنند.
وزير اسبق آموزش و پرورش در پاسخ به اينکه ايده شما شبيه به طرح خريد خدمات آموزشي است که مجلس با آن موافق نيست، گفت: البته اين طرح متفاوت از طرح خريد خدمات آموزشي است که به لحاظ قانوني مشکلاتي دارد. در حالي که مدارس غير دولتي داراي استانداردها و ضوابط نظارتي محکمي هستند.
وي با بيان اينکه البته از وضعيت موجود در مدارس غيردولتي دفاع نميکنم و معتقدم کاستيهاي زيادي وجود دارد که لازم است نظارتهاي دقيقتري صورت بگيرد گفت: در دوره وزارتم، طرحي به نام رافع داشتيم که دانش آموزان ايتام و بي بضاعت در مدارس غيردولتي ثبت نام ميشدند و درصدي از شهريه را دولت ميپرداخت و تخفيفي هم براي مدرسه درنظر ميگرفت. اکنون در قانون تاسيس مدارس غيردولتي هم به تشکيل صندوقي براي کمک به موسسان اشاره شده که بايد راه اندازي شود و تسهيلاتي به موسسان ارائه شود و به ازاي آن دانش آموزان بي بضاعت بتوانند از ظرفيت مدارس غير دولتي استفاده کنند. در واقع ميتوان از اين الگو براي ايجاد عدالت آموزشي بهرهمند شد.
فرشيدي افزود: مدارس عامالمنفعه و موقوفه هم داريم که به جاي دامن زدن به برخورد طبقاتي و تفکيکي جامعه شرايط خوبي براي ادامه تحصيل دانش آموزان محروم فراهم ميکنند.
وزير اسبق آموزش و پرورش ادامه داد: آيا بايد نخبگاني که رتبه برتر کنکور شدهاند را کنج ديوار بگذاريم و آنها را متهم کنيم که از قشر مرفه بودهاند؟ واقعا اينطور نيست. بسياري اقشار مرفه حال درس خواندن ندارند. در احاديث هم داريم که علم در ميان فقرا قرار داده شده است. بايد به اين نکته نيز اذعان کرد که اولياي دانشآموزان مدارس غيردولتي الزاماً پول دار نيستند بلکه افرادي هستند که براي علمآموزي فرزندشان ارزش بالايي قائلاند. بسياري اولياي مدارس غيردولتي، کارمند و معلم هستند و چون قدر علم را مي دانند با سختي شهريه را فراهم ميکنند. وقتي مدارس دولتي به هر دليلي داراي ضعف هستند اينها بايد چه کنند؟ همين کارمندها و معلمها حتي از نان شب مي زنند تا خرج فرزندشان کنند.
وي با اشاره به اينکه چندين سال قبل يکي از پيشنهادات ما اين بود که يارانه تحصيلي براي خانوادههاي داراي دانش آموز به مدارس داده شود اظهار کرد: مسئول عدالت آموزشي مشخص است. گاهي در رسانهها به مدارسي که طبق الگوهاي لاکچري و غير تربيت اسلامي عمل ميکنند اشاره مي شود که رويهشان هم صحيح نيست، اما همه مدارس غيردولتي اينگونه نيستند و تا ۱۵ درصد بار هزينه آموزش را از دوش دولت برداشتهاند؛ البته اين اظهارات به معناي خصوصيسازي نيست، بلکه به معناي مشارکت دادن مردم در امر آموزش است.
وزير اسبق آموزش و پرورش تاکيد کرد: آموزش و پرورش امري حاکميتي است و مسئوليتش با دولت است و قابل واگذاري نيست؛ ولي دولت نميتواند ۱۳ ميليون دانشآموز را به نحو احسن و به بالاترين وجه آموزش دهد ،بخشي از آموزش را به آنهايي که صلاحيت لازم را دارند و در وهله اول فرهنگيان هستند ميسپارد. البته دولت بايد در ابتداي راه در حوزه مالي کمک کند تا راه بيافتند و وقتي خودکفا شدند بار مالي از روي دولت برداشته شود.
فرشيدي ادامه داد: هزينه آموزش براي دولت سنگين است. اينکه صورت مسئله را تحت عنوان خصوصي سازي بگوييم را قبول ندارم و نگاهي افراطي است. اگر نگاه کارشناسانه داشته باشيم ميتوانيم از اين ظرفيتهاي مشارکتي استفاده کنيم. قرار نيست به علت وجود اشکالات موجود در مدارس غيردولتي، کل خدمات ارائه شده را ناديده بگيريم. مشارکت در امر تعليم و تربيت لازم و ضروري است و بايد از جنس تعليم و تربيت باشد و کساني مشارکت کنند که انگيزه آنها تعليم نسل آينده باشند و نه انگيزه اقتصادي و مالي. اکنون مدارس انقلابي و اسلامي داريم که افتخار نظام هستند. اين الگو مطلوب است که بايد آن را تکثير کرد.
بازار