روایت شاهدان عینی از فاجعه کلینیک سینا اطهر
شرق/ يک روز بعد از انفجار مهيب در کلينيک سينا اطهر در تهران، چهار نفر از مسئولان اين کلينيک و يک پزشک که در صحنه حضور داشتند، بازداشت و سپس با وثيقه آزاد شدند و تحقيقات براي روشنشدن جزئيات دقيق حادثه که به مرگ 19 نفر منجر شد، آغاز شده است. چهار فرد متهمِ اين ح مالک ساختمان، رئيس کلينيک و معاون اجرائي او و رئيس تأسيسات هستند. يک پزشک که در محل حادثه حضور داشت نيز روز گذشته به دليل درگيري با مأموران بازداشت شده بود که او نيز آزاد شد. اکثر افرادي که در اين حادثه جان خود را از دست دادهاند، پزشکان متخصص و کادر اتاق عمل بودند که در طبقه مخصوص جراحي حضور داشتند. دو نفر از آنها زوجي هستند که تکنيسين اتاق عمل بودند و اجساد آنها بهطرز دلخراشي در کنار هم پيدا شد. در کلينيک سينا اطهر چه گذشت حدود ساعت 9 شب سهشنبه خبر رسيد آتشسوزي در کلينيک سينا اطهر در نزديکي ميدان قدس اتفاق افتاده است و پس از آن انفجارهاي مهيبي رخ داد. درحاليکه گزارشهاي اوليه حاکي از آن بود که کسي در اين حادثه کشته نشده است، رسيدن آتشنشانها به طبقه پنجم ابعاد واقعي فاجعه را روشن کرد. يکي از آتشنشانان به خبرنگار ما گفت: انفجارها در طبقات پاييني اتفاق افتاده بود. از آنجايي که طبقات پايين مخصوص سيتياسکن، امآراي و دندانپزشکي و خدمات اينچنيني بود به ما گفته شد که در اين طبقات کسي نيست، تصور اين بود که کشتهاي هم در اين حادثه نبوده است. هرچند تجربه به ما ثابت کرده بود ممکن است دودگرفتگي در طبقات بالاتر مصدوم داشته باشد. وقتي آتشسوزي بعد از حدود يکساعتونيم مهار شد با کپسولهاي اکسيژن براي لکهگيري رفتيم و به طبقه پنجم که رسيديم متوجه شديم چه اتفاقي رخ داده است. با اينکه صداي درخواست کمک شنيده ميشد اما متوجه شديم بيشتر کساني که در طبقه پنجم هستند، جان خود را از دست دادهاند. ما بلافاصله بيسيم زديم و وضعيت را گزارش داديم و درخواست نيروي امدادي کرديم. بيشتر کساني که در اين طبقه گير افتاده بودند، جان خود را از دست داده بودند. علت آن هم اين بود که حرارت و دود از طبقات زيرين به طبقات بالا رفته و باعث خفگي و در بعضي موارد هم سوختگيهاي جزئي شده بود. بسياري از فوتيها وضعيتي داشتند که نشان ميداد احتمالا در حال کمک به يکديگر بودهاند، اما دود امانشان نداده بود. اين آتشنشان گفت: بههمريختگي داخل اتاقهاي عمل و بخش بستري نشان ميداد بسياري از قربانيان بهدنبال راه فراري بودند و شايد بهدنبال کپسول اکسيژن بودند برخي هم در لحظات آخر دست به وسيلهاي انداخته و به زمين افتاده بودند. همچنين لرزش ناشي از انفجار هم همهجا را به هم ريخته بود. او درباره اينکه اين انفجار با ساختمان پلاسکو چه تفاوتي داشت، گفت: ساختمان فرونريخت؛ بخشي از آن منفجر شد. در پلاسکو افرادي از همکاران ما در طبقه همکف گير کرده بودند و سازه بهطورکامل بهدليل حرارت زياد فروريخت. حرارت هم بهدليل مواد قابل اشتعال بسيار زيادي بود که در پلاسکو بود اما در اين ساختمان اولا سازه بسيار کوچکتر از پلاسکو است، دوم اينکه تخريب بيشتر به دليل انفجار بود و خوشبختانه کل ساختمان فرونريخت. اگر ساختمان فروميريخت قربانيان بسيار بيشتر بودند و ممکن بود حتي به عابران نيز صدمات شديدي وارد شود. لحظه لحظه مرگ را تجربه کرديم يکي از مصدومان اين حادثه که لحظات سختي را پشتسر گذاشته و هنوز در شوک بهسر ميبرد، درباره آنچه در داخل کلينيک گذشت، گفت: شوهرم در آن کلينيک بستري بود و قرار بود جراحي شود. داشتيم براي جراحي آماده ميشديم که يکباره صداي انفجار شديدي آمد. در يک لحظه همهجا را دود گرفت. اول فکر کرديم بمب است، خودمان را به دستشويي رسانديم تا از پنجره به بيرون بپريم؛ بعد ديدم نميشود چون طبقه پنجم بود. انفجار دوم اتفاق افتاد شيشهها خرد شد. همه وسايل خرد شد درها بسته شد و بوي دود و صداي جيغ همهجا را برداشت. آينه و روشويي و در کنده شد و روي ما افتاد. ما چند نفر در دستشويي گير افتاده بوديم. در ميزديم و جيغ ميکشيديم و کمک ميخواستيم. صداي «ياحسين ياحسين» دکترها و پرستارها را ميشنيديم. داد ميزديم و کمک ميخواستيم ولي کسي جواب ما را نميداد. بعد از چند دقيقه صدا قطع شد ما فقط جيغ ميکشيديم و درخواست کمک ميکرديم. نگران شوهرم بودم بعد از دو ساعت چند آتشنشان آمدند و ما را بيرون آوردند. همه صورتم خون بود جايي را نميديديم. سراغ شوهرم را گرفتم، گفتند خبر ندارند تا اينکه او را در بيمارستان ديدم. او هم زخمي شده بود. يک دستفروش، ناجي چند گرفتار شده جوان دستفروشي که در نزديکي کلينيک در حال فروش اجناسش بود، به محض مشاهده انفجار و آتشسوزي به کمک گرفتارشدگان رفت. اين جوان در گفتوگويي ويدئويي که از صداوسيما پخش شد، گفت: داشتم وسايل را ميفروختم که صداي انفجار را شنيدم. دومين انفجار خيلي مهيب بود. به سمت کلينيک که سر چرخاندم، ديدم چند خانم در حال جيغ و فرياد هستند و درخواست کمک ميکردند. کسي کمکشان نرفت. من تصميم گرفتم خودم کمک کنم. طبقهبهطبقه شيشهها را شکستم و بالا رفتم و بعد هم آنها را به سمت پشتبام بردم تا امدادگرها بيايند. بچه هم همراهشان بود که بچه را هم نجات داديم. بعد خودم همانطور که بالا رفته بودم، پايين آمدم. شهروند ديگري که در همسايگي کلينيک زندگي ميکند، گفت: من پشتبام بودم که اين اتفاق افتاد. داشتم کولر را درست ميکردم. يکدفعه صداي مهيبي شنيدم نوري که متصاعد شد، از سمت کلينيک بود. به فاصله يک ربع صداي انفجار دوم آمد که بسياربسيار شديدتر بود. همزمان صداي جيغ هم بلند شد. شدت انفجار دوم به حدي بود که شيشههاي خانه من هم شکست. بلافاصله به خيابان رفتم و ديدم درختهاي کنار کلينيک هم آتش گرفته و کاملا سوخته و تبديل به زغال شدهاند. گمانهزنيها درباره علت حادثه هرچند در ابتدا گزارش شد احتمالا مواد راديواکتيو که مصارف پزشکي دارد، علت اين حادثه بوده است اما دکتر حريرچي، معاون وزير بهداشت ضمن رد اين ادعا گفت: اين مرکز پزشکي هستهاي نبوده و خدماتي که ارائه ميداد، امآرآي و سيتياسکن بوده که در هيچکدام مواد خاص استفاده نميشود و بسيار معمولي است. اين مرکز کلينيک دي بود. کلينيکهاي دي جراحيهاي محدود و کوچک را ميتوانند انجام دهند. به همين دليل هم طبقه پنجم مرکز جراحي محدود بوده و متأسفانه اکثر کساني که کشته شدند هم کادر درمان و پزشکان متخصص و جراح بودند. او گفت: علت انفجار احتمالا گاز هليوم و کپسولهاي اکسيژن بوده که در محل نگهداري ميشده است. هرچند در ابتدا گفته ميشد اتصالي در سيستم برقي اين کلينيک علت اصلي حادثه است اما بررسيهاي بازپرس ويژه قتل چيز ديگري را نشان ميدهد. او به خبرنگاران گفته است براي مشخصشدن علت دقيق حادثه بايد منتظر نظر تيم کارشناسي بود. ديگر علت احتمالي اين حادثه، يعني انفجار يک کپسول اکسيژن و سرايت آتش به کپسولهاي ديگر نيز فعلا تأييد نشده است. آنچه کارشناسان و بازپرس کشيک دادسراي جنايي روي آن متفقالقول هستند، اين است که محل نگهداري کپسولها استاندارد نبود و انفجارهاي شديد رخداده بهدليل همين عدم نگهداري استاندارد بوده است. اما علت اوليه انفجار و آتشسوزي هنوز مشخص نيست. همچنين ديگر علت احتمالي آتشسوزي که نشت گاز عنوان شده بود نيز فعلا تأييد نشده است. همچنين بررسيها نشان ميدهد ساختمان کلينيک سينا اطهر قديمي است و داخل آن تغييرات زيادي کرده تا به کلينيک تبديل شود. آنطورکه گفته شده اين ساختمان پله اضطراري نداشته است. جلال ملکي، سخنگوي سازمان آتشنشاني، دراينباره به خبرنگار ما گفت: اين را که ساختمان کلينيک استاندارد بوده يا نه، بايد شهرداري تهران اعلام کند که قطعا درحالحاضر تحقيقات خود را در اين زمينه آغاز کردهاند. اما درباره اينکه گفته ميشود پله اضطراري در اين ساختمان وجود نداشته است، بايد بگويم که ساختمانهاي پنجطبقه پله اضطراري نياز ندارند. براي روششدن علت دقيق حادثه هم بايد صبر کرد و هرآنچه حالا گفته شود، فقط گمانهزني است. بايد صبر کنيم تا کارشناسان مدارک را جمعآوري کنند و نظر دقيق بدهند؛ اما آنچه مسلم است قصوري رخ داد که اين حادثه اتفاق افتاد. اخطار ناايمنبودن زهرا صدراعظمنوري، رئيس کميته ايمني و مديريت بحران شوراي شهر تهران، درباره نتيجه بررسيهاي اوليه اين کميته درباره حادثه در کلينيک سينا اطهر گفت: درحالحاضر نميتوان بهصورت قاطع و دقيق درباره عوامل مربوط به اين حادثه نظر داد و به بررسيهاي دقيقتري نياز است. اما در پيگيريهاي صورتگرفته و گزارشهايي که از سازمان آتشنشاني شهر تهران خواستم، يک علت اين حادثه، رعايتنکردن اصول ايمني در ساختمان کلينيک است. او افزود: سازمان آتشنشاني شهر تهران هم قبلا درباره وضعيت ايمني ساختمان اين کلينيک اخطار داده و از آنها خواسته بود تا اصول ايمني را رعايت کنند. رئيس کميته ايمني و مديريت بحران شوراي شهر تهران گفت: بايد بررسي کنيم که آيا اصول ايمني و استاندارد در زمينه دپو و نگهداري کپسولهاي اکسيژن در اين کلينيک رعايت شده بود يا خير. گزارش خبرنگار ما حاکي از آن است کهاجساد قربانيان به مرکز پزشکي قانوني در کهريزک منتقل شده و بيشتر آنها با مراجعه بستگان فوتشدگان شناسايي شدهاند. پزشکي قانوني علت اوليه مرگ را خفگي اعلام کرده و بعد از انجام بررسيهاي دقيق اجساد به بستگان تحويل داده خواهد شد. تيم ويژهاي در دادسراي جنايي تهران نيز کار بازجويي از متهمان را آغاز کردهاند. هنوز از گفتههاي متهمان خبري منتشر نشده و بازپرس هرگونه اظهارنظر در اين زمينه را به بعد از بازجويي از متهمان موکول کرده است.