ايرنا/ اين روزها به دليل رعايت نکردن توصيههاي بهداشتي و عادي انگاري نسبي اوضاع، شاهد حضور گسترده مردم در وسايل نقليه عمومي و اماکن عمومي بدون رعايت اصول فاصلهگذاري فيزيکي هستيم و اين مساله، سبب افزايش بيماران مبتلا به کرونا و مرگ ناشي از آن شده است.
براي روشن شدن راه هاي پيشگيري از اين روند افزايشي، با دکتر احسان مصطفوي، اپيدميولوژيست و رييس بخش اپيدميولوژي و مرکز تحقيقات بيماري هاي نوپديد و بازپديد انستيتو پاستور ايران و عضو کميته کشوري اپيدميولوژي کوويد - ۱۹ به گفت و گو نشستيم.
رعايت توصيه هاي بهداشتي، موارد ابتلا و مرگ را کاهش مي دهد
وي اظهار داشت: اخيرا موسسه سنجش و ارزيابي سلامت آمريکا (Institute for Health Metrics and Evaluation)، که يک موسسه معتبر علمي بين المللي است، پيش بيني کرده است که در صورت تداوم روند جاري اپيدمي کوويد-۱۹ در ايران، تا اواسط مهرماه مرگ ناشي از کرونا در کشور به ۵۱ هزار نفر يعني حدود ۵ برابر تعداد کنوني خواهد رسيد. اين موسسه همچنين برآورد کرده است که در صورت رعايت نکات بهداشتي توسط عموم مردم به ويژه استفاده از ماسک، موارد مرگ به طور قابل توجهي کاهش خواهد يافت.
مصطفوي ادامه داد: در شرايط فعلي که شاهد بالا رفتن تعداد موارد مبتلا و مرگ در کشور هستيم و احتمال تماس با افراد آلوده علامت دار يا بدون علامت در جامعه بيشتر شده، بايد تا حد امکان از حضور در اجتماعات پرهيز کرد.
وي، مهمترين راه پيشگيري از ابتلا به اين بيماري رارعايت بهداشت دست، لمس نکردن صورت و رعايت فاصله گذاري فيزيکي اعلام کرد و گفت: اخلاق و وجدان هم حکم مي کند که به سلامتي همديگر احترام بگذاريم و با رعايت توصيه هاي بهداشتي از خود و ديگران در مقابل کرونا حفاظت کنيم.
اهميت استفاده از ماسک
اين اپيدميولوژيست افزود: از آنجا که منابع علمي مطرح مي کنند ممکن است حدود ۸۰ درصد مبتلايان به کرونا فاقد علامت يا داراي علائم خفيفي باشند که شايد به ابتلا به کرونا هم شک نکنند، استفاده از ماسک مي تواند از آلوده شدن فرد سالم جلوگيري کند و با جلوگيري از انتشار ويروس توسط افراد بيمار بدون علامت يا بيماراني که هنوز علايم بيماري در آنها ظهور نکرده است، از ابتلاي ديگران به اين بيماري پيشگيري کنند. مقالات علمي بيانگر آن هستند که استفاده از ماسک حدود ٨۵ درصد و رعايت فاصله فيزيکي حدودا دو متري، حدود ۸۰ درصد احتمال انتقال ويروس را کاهش مي دهد.
وي بيان داشت: از آنجا که هنوز مستند علمي متقني وجود ندارد که افراد مبتلا به کوويد-۱۹ ايمني طولاني و موثر نسبت به اين بيماري کسب کنند، توصيه مي شود کساني که قبلاً به کرونا مبتلا شده اند و حتي مبتلاياني که بر اساس آزمايش هاي سرولوژي، آنتي بادي ضد ويروس در بدن آنها تشخيص داده شده، کماکان اصول فاصله گذاري اجتماعي و بهداشت فردي را رعايت کنند.
مصطفوي افزود: سازمان جهاني بهداشت به همه مردم توصيه کرده است در شرايطي که امکان رعايت فاصله گذاري فيزيکي (حدود دو متر فاصله با ديگران) به خصوص در فضاهاي بسته و مکان هاي شلوغ و پرتردد وجود ندارد، از ماسک استفاده کنند. اين سازمان، به سالمندان و افراد داراي بيماري زمينه اي مانند بيماري هاي قلبي، ريوي و ديابت، پيشنهاد مي کند حتي در صورت رعايت فاصله گذاري فيزيکي بهتر است از ماسک استفاده کنند. در عين حال افراد مبتلا به کوويد- ۱۹ بايد در تمام حالات، اعم از فضاهاي باز و بسته از ماسک استفاده کنند. همچنين افراد بيمار تحت مراقبت در منزل و اعضاي خانواده آنها که با بيمار کرونايي سروکار دارند، بايد از ماسک جراحي استفاده کنند.
وي افزود: به نظر مي رسد در فضاهاي باز و کوچه و خيابان خلوت، استفاده از ماسک تاثير زيادي نداشته باشد، اما گاهي، در فضاهاي باز نيز آن قدر تراکم جمعيت بالاست که شرايطي مشابه فضاي بسته ايجاد مي شود. در هر حال يک فايده استفاده از ماسک اين است که به سايرين هم يادآوري مي کند همچنان لازم است شرايط ويژه دوران پاندمي را رعايت کنند. البته لازم است تاکيد شود استفاده از ماسک در منزل که فرد آلوده يا مشکوک به آلودگي در منزل حضور ندارد، ضرورتي ندارد.
مصطفوي ادامه داد: نتيجه مطالعه اي در دانشگاه کمبريج در مورد تاثير زدن ماسک در کنترل اپيدمي کرونا نشان مي دهد زدن ماسک توسط بيش از ۵۰ درصد مردم که در سطح جامعه تردد مي کنند مي تواند ميزان بازتوليد ويروس را به زير يک کاهش داده و جلوي موج دوم اپيدمي را بگيرد. همچنين نشان داده شده که زدن ماسک توسط اکثر مردم در اماکن عمومي توان جلوگيري از موج دوم اپيدمي را تا ۱۸ ماه که واکسنهاي مناسب احتمالا توليد مي شوند، دارد.
وي گفت: در اين مطالعه نشان داده شد که حتي با ماسک خانگي همچنين پيشگيري امکان پذير است. همچنين نشان داده شده است که در صورت استفاده گسترده از ماسک فقط با بسته نگه داشتن برخي تجمعات يا مراکز پرخطر و رعايت فاصله اجتماعي مي توان جلوي موج دوم را گرفت. بر اين مبنا اين دانشگاه در انگليس کمپيني به نام «ماسک من از تو محافظت مي کند، ماسک تو از من» به راه انداخته است. اين مدل نشان داده است هر چه زودتر زدن ماسک همگاني شود بهتر خواهد بود ولي حتي ۱۲۰ روز بعد از آغاز اپيدمي، ماسک زدن توان جلوگيري از پيک جديد را دارد.
مصطفوي اظهار داشت: به اين نکته هم بايد توجه کرد که افراد بايد قبل و بعد از پوشيدن ماسک دست هاي خود را با آب و صابون بشويند وگرنه استفاده نامناسب از ماسک مي تواند خطر ابتلا به بيماري را افزايش هم بدهد.
احتمال انتقال ويروس در فضاهاي سربسته با هم متفاوت است
رييس بخش اپيدميولوژي و مرکز تحقيقات بيماري هاي نوپديد و بازپديد انستيتو پاستور ايران افزود: هر چقدر فضاهاي محصور، بزرگتر و با تهويه مناسبتر و با تراکم جمعتي کمتري باشند و زمان حضور افراد کمتر باشد احتمال انتقال ويروس کمتر مي شود. ريزقطرههاي بزاقي توليد شده هنگام صحبت کردن، ميتوانند در يک فضاي بسته، بيش از ۱۰ دقيقه در هوا معلق بمانند. اين ذرات در يک محيط بسته و محدود، قابليت بالايي براي انتقال ويروس دارند.
وي اظهار داشت: مرکز کنترل و پيشگيري از بيماري هاي آمريکا گزارش داده است که خطر انتقال کرونا از سطوح و در فعاليت در فضاي باز، بسيار کم است و خطر بالاي انتقال در تجمع در فضاهاي محصور و سربسته مانند ادارات، رستوران هاي سربسته، اماکن مذهبي، حمام ها و استخرهاي عمومي وجود دارد. اين مرکز، مهماني ها و عروسي ها، تجمعات تجاري، همايش ها، استاديوم هاي ورزشي، کنسرت ها، سالن هاي سينما يا تئاتر را هم از مکان هاي بسيار پرخطر براي انتقال کروناويروس اعلام کرده است.
وي افزود: براي آلوده شدن به اين ويروس، به مقدار کافي از ويروس يعني ۱۰۰۰ ذره ويروسي نياز است. فرد آلوده با تنفس در دقيقه ۲۰ ذره ويروسي را در هوا پخش مي کند که با صحبت کردن اين ميزان به ۲۰۰ ذره در دقيقه افزايش مي يابد و به عبارتي با ۵ دقيقه صحبت کردن در يک محيط بسته و بدون ماسک، ۱۰۰۰ ذره ويروس به راحتي در هوا منتشر مي شود. با سرفه و عطسه کردن ذرات فراوان ويروس در هوا پخش مي شود که ممکن است ساعت ها در يک محيط با تهويه نامناسب در هوا باقي بماند.
مصطفوي بيان داشت: آخرين تحقيقات دانشمندان نشان داده است که عطسه در مقايسه با سرفه، ميتواند تعداد بيشتري از ويروس هاي کرونا را منتقل کند.
وي گفت: بنابراين ميزان احتمال آلودگي به مدت زمان قرار گرفتن در معرض ويروس و به تعداد ذرات ويروس بستگي دارد. بايد توجه داشت که در صحبت کردن رو در روي طولاني دو نفر در مکان محصور و بدون تهويه مناسب حتي اگر هر دو ماسک زده باشند، احتمال سرايت آلودگي وجود دارد و از اين رو، ماسک زدن جايگزين کامل فاصله گذاري فيزيکي نيست.
کارايي ماسکهاي پارچهاي در برابر کرونا
اين اپيدميولوژيست افزود: در شرايط محدوديت، پوشيدن ماسک هاي پزشکي تنها براي کادر درمان، بيماران و افرادي که از افراد بيمار مراقبت ميکنند توصيه ميشود و به ساير افراد توصيه مي شود براي جلوگيري از کمبود اين ماسک ها، از ماسک هاي خانگي يا دست ساز پارچه اي، که حداقل داراي سه لايه باشد، استفاده کنند. روسريهايي از جنس پنبه محکم بافته شده يا روسريهايي که از چندين لايه پارچه (ابريشم، پنبه و ديگر مصنوعات) ساخته شده باشند، ميتوانند محافظت قابل توجهي در برابر انتقال ذرات عفوني، ايجاد کنند.
وي گفت: اخيرا متخصصان علوم پزشکي کانادا اعلام کردند موثر بودن ماسک هاي پارچهاي مي تواند از ۴۳ تا ۹۴ درصد در مقايسه با ماسک هاي يک بار مصرف طبي با درصد از ۹۸ تا ۹۹ باشد. استفاده از شال و تيشرت و حوله از ۱۰ تا ۴۰ درصد ميتواند نفوذ ويريون هاي جدا شده از ويروس را مسدود سازد. در هر صورت استفاده از ماسکهاي پارچهاي هرچند فايده آن از ماسکهاي طبي کمتر است، اما ميتواند سطح شيوع اپيدمي را کاهش دهد. همچنين نتايج نشان داده است که ترکيب پنبه با ابريشم طبيعي ميتواند فيلتر موثري براي ذرات آلوده باشد. لازم به ذکر است که ماسک هاي دست ساز لازم است با صابون يا ماشين لباسشويي به صورت منظم شسته شوند.
لزوم پيوستن به پويش همگاني استفاده از ماسک
مصطفوي افزود: مدتي است پويش همگاني استفاده از ماسک در کشور راه اندازي شده و استفاده از ماسک هم از ۱۵ تير در اماکن عمومي الزامي خواهد شد. از آنجا که بازگشت محدوديت ها و بستن مشاغل براي کشور و مردم مشکلات زيادي را ايجاد مي کند، انتظار است مردم با پيوستن به پويش همگاني استفاده از ماسک همکاري لازم را براي کنترل اين اپيدمي به عمل آورند وگرنه روند صعودي موارد بيماري افزايش مي يابد و احتمال دارد که محدوديت ها مجددا باز گردد.
بازار