کرونا چطور نفس این کودکان را گرفت!
فارس/ کرونا بر خلاف باور بخش زيادي از جامعه، نفس کودکان را هم به شماره انداخت؛ کودکاني که در حال دست و پنجه نرم کردن با اين ويروس هزار چهره هستند.
امان از اين ويروس مرموز و هزار چهره کرونا که از آن زمان که سرو کلهاش در ووهان چين پيدا شد، مرد، زن و کودک و سالمند را به خود مشغول کرده و پس از مدتي کوتاه خود را به ايران رساند و اکنون بيش از 4 ماه است که در کشور جولان ميدهد.
روزهاي اول ورود، به ويروس مخصوص بزرگسالان معروف بود و بين عموم مردم اين موضوع جا افتاده بود کرونا با کودکان رفيق است و به آنها کاري ندارد! اما در فاصله کمي يافتههاي تحقيقاتي و ميداني، روايت ديگري از ارتباط اين ويروس با کودکان حکايت کرد؛ اگرچه به شدت کمتر اما با اين گروه سني هم شوخي ندارد و ميتواند آنها را نيز زمينگير کند.
براي آشنايي نزديک از ميزان ابتلاي کودکان به ويروس کرونا و شرايط نگهداري آنها در بيمارستان، به «بيمارستان تخصصي کودکان مفيد به عنوان اولين بيمارستان تخصصي کودکان» رفتيم.
در همان بدو ورود تصوير کودکان قد و نيم قدي که دچار بيماريهاي مختلف شده و برخي در بغل و برخي ديگر دست در دست پد و مادر خود در رفت و آمد بين بخشهاي مختلف بيمارستان هستند، توجهم را به خود جلب کرد. کودکاني که هرکدام به علت بيماري خاصي ناخواسته پا به اين مرکز درماني گذاشتهاند و با چهره معصومانه اما مضطرب ناي حرکت و شيطنت کودکانه ندارند و برخي نيز در اثر شدت بيماري گريان شده و بهانه گيري ميکنند.
وارد ساختمان شماره 2 بيمارستان شده و پس از هماهنگي لازم و پوشيدن لباس مخصوص يا همان لباس فضايي کرونايي همراه با دو تن از فوق تخصصان عفوني کودکان وارد بخش عفوني ميشويم؛ همان بخشي که حالا بيش از 4 ماه است رنگ و بوي ديگري به خود گرفته و از کودکان مبتلا به کرونا پذيرايي ميکند.
در اينجا ميتواني يک کودکستان بزرگ را با همه قوميتها ببيني؛چراکه از اقصي نقاط کشور خانوادههايي با فرزندان خود که به بيماريهاي مختلفي مبتلا شدهاند به اين مرکز درماني آمدهاند.
در پشت درِ بخش چند پدر و مادر مغموم و پريشان حال به انتظار نشسته و به گوشهاي خيره شدهاند و ناي حرف زدن ندارند.
در ورودي بخش تعدادي از پرستاران سخت در حال فعاليت روزانه خود هستند و با وسواس پرونده کودکان بستري را کنترل کرده و براساس دستورات متخصصان بخش روند درمان را پيگيري ميکنند. در اين بخش 15 نفر پرستار مشغول به کار هستند و در دو شيفت فعاليت ميکنند.
به يکي از اتاقهاي بخش عفوني ميرويم. از شهناز آرمين، فوق تخصص بيماريهاي عفوني کودکان ميخواهم درباره ابتلاي کودکان به کرونا برايمان بگويد که اظهار ميدارد: بر خلاف باور غلط مردم، اتفاقاً در اين اپيدمي کرونا کودکان گرفتار ميشوند و ميتوانند به عنوان يک مخزن و ناقل بدون علامت يا علامتهاي غيراختصاصي در جامعه باشند و چرخه بيماري ادامه پيدا کند. در بسياري از موارد ديده شده کودکان به بيماري کرونا ميشوند و گرفتاري آنقدر شديد است که آنها را به بيمارستان ميکشاند؛ به همين دليل رعايت قرنطينه و در خانه ماندن، اصول بهداشتي، استفاده از ماسک و شستن دستها همانطور که به افراد بالغ توصيه و هشدار داده ميشود، بايد در کودکان نيز رعايت شود و اين تصور که کودکان به کرونا مبتلا نميشود، بسيار غلط است.
متأسفانه در بسياري موارد در کودکان ميتواند به صورت علامت باشد اما کودکان داراي بيماريهاي زمينهاي مانند مشکلات قلبي، ريوي، کليوي و فشار خون و يا کودکاني که داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني مصرف ميکنند ميتوانند با اين بيماري درگيري شوند حتي مواردي داشتهايم کودک هيچ عامل زمينهاي نداشته اما متأسفانه با نوع شديد بيماري به بيمارستان مراجعه کرده است؛ در نتيجه شستن دستها رعايت فاصلهگذاري اجتماعي و ماندن در خانه براي کودکان نيز بسيار مهم است. در کودکان علائم غير اختصاصي است و ميتواند مانند افراد بالغ به صورت تب، بدندرد، درگيري عفونتهاي تنفسي مانند عفونت ريه و با سرفه مراجعه کنند يا ميتواند به صورت دلدرد باشد. اکنون کودکاني را ميبينيم که به صورت اسهال و استفراغ به اين بيمارستان مراجعه ميکنند که تشخيص آن با توجه به اينکه در زمان شيوع کرونا هستيم، مقداري چالش برانگيز است. امکان دارد پدر و مادر ناقلي باشند که کم علامت بوده اما فرزندان آنها دچار نوع شديد کرونا شوند و يا به صورت برعکس باشد؛ در نتيجه پيشگيري بهترين راه است.توصيه اول ما اين است که کودکان در خانه بمانند و اين بزرگترين کاري است که ميتوانند انجام دهند؛ اگر به هر دليلي خانواده خواستند کودکان خود را بيرون ببرند حتماً از ماسک استفاده کنند؛ به دليل اينکه ممکن است فردي در خانه داراي بيماري بدون علامت يا علايم ملايم باشد اما نفر بعدي که در خانه دچار اين بيماري ميشود مورد شديدتري باشد. البته اگر هر فرد خانواده به خصوص کودکان علامت تنفسي که همراه با تنگي نفس، سرفه يا اسهال شديد پيدا کردند بايد به بيمارستان مراجعه کنند؛ به ويژه اگر اين کودکان سابقه تماس با فردي را داشته باشند که داراي کروناي مثبت بوده بايد حتماً پزشک اورژانس را در اين خصوص مطلع کنند. بازه سني که به آنها «کودک» ميگوييم از يک ماه تا 18 سال محسوب ميشود؛ معمولاً کودکان زير يک سال و بالاي 10 سال خطر بيشتري آنها را تهديد ميکند. مهم اين است که همه گروههاي سني را درگير ميکند اما آن گروه سني که در آن بيماري کرونا شديدتر شده و با سرعت بيشتري ورود پيدا ميکند و نياز به اقدامات درماني سريعتر دارد، 2 گروه سني زير يک سال و بالاي 10 سال است، اما ما در اين بيمارستان همه گروههاي سني کودکان را داريم؛ يعني در اينجا از کودک شيرخوار تا کودکان 13 تا 14 سال مبتلا به کرونا بوده و بستري هستند. صديقه رفيعي طباطبايي، فوق تخصص عفوني کودکان نيز درباره راههاي ابتلاي کودکان به کرونا بيان ميدارد: در کودکان نيز اين بيماري را مشاهده کردهايم و به کرات با موارد مبتلا مواجه شدهايم. از ابتداي شيوع کرونا تاکنون ما يک بخش کرونا داشتهايم که تاکنون حدود 210 کودک در اين بخش بستري شدهاند که عمده آنها ترخيص شده اما تعدادي از اين کودکان جان باختهاند. به هر حال درست است که نسبت به افراد بالغ ميزان ابتلاي کودکان پايينتر است اما با اين حال اهميت خود را دارد و بايد به آن توجه کنيم. مسئله بسيار مهم در کودکان اين است که در اکثر افراد اين گروه سني بيماري خفيفتر است اما از طرف ديگر از کودکان به عنوان منتشرکنندگان «ساکت» و «خاموش» نام ميبريم؛ يعني ممکن است کودک به کرونا دچار شود اما بدون علامت يا با علايم خفيف باشد اما به راحتي به بزرگترها منتقل کند. از خانم دکتر درباره اينکه چقدر ضرورت دارد کودکان از ماسک استفاده کنند،ميپرسم که ادامه ميدهد:به هر حال استفاده از ماسک در کودکان کار مشکلي است و نميتوان انتظار داشت به صورت کامل آن را رعايت کنند؛ بنابراين بهترين کار اين است که از حضور کودکان در محل شلوغ و پرازدحام جلوگيري کنيم و در عين حال از تماس اين گروه سني با افراد مبتلا اجتناب شود. به هر حال کودکان نميتوانند به خوبي ماسک بزنند و ممکن است باعث بيقراري آنها شود و تحمل نکنند؛ در نتيجه بايد يک پله عقبتر برويم و از حضور آنها در محلهاي شلوغ جلوگيري کنيم. نکته حائز اهميت اين است که با توجه به فصل تابستان و مطابق هر سال موضوع بروز اسهال و استفراغ در کودکان را به وفور ميبينيم اما يادمان باشد تعدادي از اين بيماران داراي اسهال و استفراغ به خاطر کروناست و در اثر اين بيماري ايجاد ميشود؛ چرا که ممکن است ابتدا با اسهال و استفراغ شروع شود و بعد بيمار علايم تنفسي پيدا کند؛ البته در برخي از اين بيماران ابتدا علايم تنفسي بروز کرده و بعد از آن علام اسهال و استفراغ نشان داده ميشود يا اينکه اصلاً ممکن است علائم تنفسي نداشته باشد و فقط کودک با علايم استفراغ و اسهال و دل درد مراجعه کند. ما آزمايشهاي لازم را انجام ميدهيم؛ به طوري که در آزمايشات نکاتي را ميبينيم که به نفع بيماري کروناست و اينها کساني هستند که بررسي آزمايشگاهي در خصوص ابتلا به کرونا براي آنها انجام ميشود؛ بنابراين بايد گفت هر اسهال و استفراغي مساوي با کرونا نيست اما اگر اين 2 نشانه را ديديم بايد به پزشک مراجعه کنيم و در صورت نياز آزمايش دهيم.از خانم دکتر درباره وجه افتراق اين علايم ميپرسم که اضافه ميکند: بايد گفت اين کار بسيار مشکل است، اما در افرادي بيشتر ميتوانيم به کرونا مشکوک شويم که سابقه تماس با فرد بيمار يا مشکوک را در 2 هفته اخير داشته باشد؛ همچنين افرادي که بيماري زمينهاي دارند يا افرادي که سابقه شرکت در دورهميها، جشنهاي تولد و مهمانيها داشتهاند يا کودکاني که دچار اسهال و استفراغ باشند ميتواند خطرساز باشد. در بخش عفوني بيمارستان مفيد سنين مختلفي از کودکان را داريم که با کرونا درگير شدهاند؛حتي در دوره 0حکنوزادي نيز مواردي گزارش شده است اما نکتهاي که مهم است اين است که در گروه سني زير يک سال ممکن است شايعتر و شديدتر بوده و عوارضي داشته باشد و وقتي به گروه سني نوجوانان که اکنون مسائل پيشگيرانه را کمتر رعايت ميکنند در آنها نيز شايعتر است و ممکن است عوارض بيشتري ديده شود. با معصومه سليمانپور، سرپرستار بخش کروناي بيمارستان مفيد در حالي که سخت مشغول نظارت بر روند فعاليت پرستاران و کنترل آخرين وضعيت کودکان بستري در بخش است، همکلام ميشوم و از وي ميخواهم از شرايط کار همکاران پرستار خود بگويد. وي ابراز ميدارد: از اوايل اسفند بخش ريه بيمارستان را به بخش کرونا را تبديل کردهايم و 15 پرستار در اين بخش فعاليت ميکنند و شيفتهاي ما صبح و عصر و شيفت شب داريم که همکاران ما تا صبح مشغول به کار هستند. کار بسيار سختي است؛ چرا که بايد مدت 12 ساعت داخل اين لباسها بوده و اين شرايط را تحمل کنيم؛ به طوري که در اثر گرما شيلد عرق ميکند و ديد ما کم شده و کار درمان مانند رگگيري از کودکان بسيار سخت ميشود. از کودکان به عنوان منتشرکنندگان «ساکت» و «خاموش» نام ميبريم؛يعني ممکن است کودک به کرونا دچار شود اما بدون علامت يا با علايم خفيف باشد اما به راحتي به بزرگترها منتقل کند ما در اينجا با خانوادههاي فوقالعاده نگران روبهرو هستيم؛ چرا که فرزندان دلبند آنها در اينجا در شرايط نامناسبي بستري هستند و پدر و مادران مضطرب بوده و اصرار به انجام ملاقات دارند؛ در حالي که نميتوانيم آنها را به داخل هدايت کنيم؛ چرا که در هنگام خروج ميتوانند ويروس را به بيرون از بخش انتقال دهند و تنها يک نفر به طور ثابت ميتوانند در کنار اين کودکان باشد. اگر همکاري از ما به کرونا مبتلا شود بايد به ناچار 2 هفته از ما جدا شود که اين باعث تحميل بار بيشتري به پرسنل خواهد شد. آنها نزديک پنج ماه است در اين بخش فعاليت ميکنند. از مردم خواهش ميکنيم نکات لازم را رعايت کنند؛ چرا که اين بيماري ادامهدار شده، ابتدا فکر ميکرديم که تا ارديبهشت يا در نهايت خردادماه تمام شود اما اکنون با افزايش شيوع مواجه هستيم و در اطفال نيز اين بيماري خيلي شايع شده است. مگر اينکه يکي از والدين کودکان دچار بيماري زمينهاي بوده و نياز به جابهجايي همراه باشد. شرايط کار پرستاران در بخش کودکان با بخش بزرگسالان مبتلا به کرونا متفاوت است؛چرا که کودکان نميتوانند درد خود را ابراز کنند و فقط گريه ميکنند؛ در نتيجه ما بايد بسيار هوشيار باشيم و اگر دچار تنگي نفس شدند خيلي سريع کار درمان را شروع کرده و اکسيژن خون آنها را به طور مداوم کنترل کنيم يا مواظب باشيم در اثر بروز اسهال شديد آب بدن آنها کم نشود؛ چرا که در اين شرايط به سرعت کليههاي کودکان را درگير ميکند. ما در روزهاي ابتدايي 2 تا 3 مورد مراجعهکننده داشتيم اما اکنون تختهاي ما پر شده است؛ به دليل اينکه هر اتاق ما ميتواند يک بيمار را به صورت مجزا پذيرش کند؛ ما ميتوانيم 8 تا 9 مريض را پذيرش کنيم اما روزانه 2 تا 3 بيمار داريم و اکنون با کمبود تخت اطفال مواجه هستيم و اگر پيش از اين تعداد مراجعهکننده داشته باشيم، بايد بخش ديگري نيز براي کرونا در نظر بگيريم.حالا به زمان پايان گزارش ميرسيم و بايد خود را از لباس مخصوص بخش عفوني جدا کنيم؛ همان لباسي که بايد حتما به تن کرد تا فهميد بدن در آن چگونه به سختي ميافتد؛ آن هم در اين روزهاي گرم تابستان که بسيار طاقت فرساست و وقتي از تن خارج مي کني انگار که بدنت را در حجم زيادي آب فرو بردي! با کودکان و پرسنل بخش عفوني خداحافظي ميکنيم و در اين انديشه هستم که براستي با کمي رعايت مسائل بهداشتي و استفاده از وسائل حفاظت فردي مانند يک ماسک ساده ميتوان بار مراجعان به بيمارستانها را کاهش داد و حجم کاري پرسنل مراکز درماني را کم کرد.