اما و اگرهای واکسن کرونا
همشهري آنلاين/ تحقيقات و آزمايشهاي جهاني براي ساخت واکسن بيماري کوويدـ۱۹ ادامه دارد، اما بسياري از کشورها نگران دسترسي پيدا نکردن به اين نوشداروي احتمالي با مليگرايي و منفعتطلبي کشورهاي توليدکننده هستند.
واکسن کرونا اميد مردم جهان براي نجات از بحراني است که در چندين ماه اخير گريبان دنيا را گرفته است. از نخستين ماههاي شيوع اين ويروس کشنده، تيمهاي بزرگ تحقيقاتي آماده يک ماراتن تمامعيار براي ساخت واکسن عليه بيماري کوويدـ۱۹ شدند. فرايند ساخت يک واکسن که تا پيش از اين بين ۱۲تا ۱۵ سال طول ميکشيد، براي نجات دنيا از شر ويروسي که علاوه بر ضررهاي جاني، اقتصاد و اجتماع را بهشدت فلج کرده است بايد در سريعترين زمان ممکن به پايان برسد.
برخي شرکتهاي سازنده واکسن در تلاش بودند که نام خود را بهعنوان نخستين توليدکننده واکسن کرونا در دنيا بر سر زبانها بيندازند. به اين ترتيب بود که روسيه واکسني به نام اسپوتنيک۵ را توليد و به ثبت رسمي رساند. هرچند شيوه ثبت اين واکسن بهدليل آنکه پيش از پايان فاز سوم آزمايش که درواقع مهمترين فاز آزمايش باليني است، بسيار مورد انتقاد قرار گرفت، اما روسها اعلام کردند به سبب نتايج مثبت اثربخشي و ايمني بهزودي مردم اين کشور را تحت واکسيناسيون قرار ميدهند. انگليس، آمريکا، چين، هند و حتي ايران نيز در حال سپري کردن مراحل آزمايشي براي دستيابي هرچه سريعتر به واکسني عليه ويروس کرونا هستند.
۶ واکسن براي استفاده محدود تأييد شدهاند که ۲ واکسن روسي و چيني در اين دسته قرار ميگيرند، اما هنوز هيچ واکسني براي استفاده تمامعيار و در مقياس تجاري و گسترده تأييديه نگرفته است.
خبرهاي خوب از آکسفورد
دانشگاه آکسفورد بهتازگي اعلام کرد واکسن کوويدـ۱۹ که توسط آنها در حال توسعه است، در افراد مسن و جوانان پاسخ ايمني ايجاد ميکند و حتي عوارض جانبي در افراد مسن کمتر ديده شده است. فاينشالتايمز گزارش داد که اين واکسن که توسط آکسفورد و شرکت دارويي انگليسي AstraZeneca در حال سپري کردن فاز سوم آزمايش باليني است، باعث ايجاد آنتيباديهاي محافظ و سلولهاي T در گروه بزرگسالان سالم بين ۱۸تا ۵۵ سال و پاسخهاي ايمني قوي شده است.
سخنگوي AstraZeneca در اينباره به رويترز گفت: پاسخ ايمني در افراد مسن و جوان بسيار دلگرمکننده است. شرکت AstraZeneca که در حال توليد اين واکسن با محققان دانشگاه آکسفورد است بهعنوان يک پيشرو در توليد واکسن براي محافظت در برابر کوويد-۱۹ شناخته ميشود. البته نبايد فراموش کنيم که آژانس بهداشتي برزيل چندي پيش از مرگ يکي از داوطلبان آزمايش اين واکسن خبر داده بود، اما مقامات اعلام کردند که هيچ دليلي براي متوقف کردن آزمايش وجود ندارد؛ چراکه هيچ نشانهاي از ارتباط مرگ اين فرد با واکسن وجود ندارد.
چين و اعلام قيمت
پاندمي کرونا از شهر ووهان چين شروع شد، اما احتمالا چينيها بهزودي از فروش واکسن به کشورهاي مختلف پول خوبي به جيب خواهند زد. هماکنون واکسن کروناواک که به وسيله شرکت چيني ساينوواک توليد شده، مراحل آزمايشي خود را در سائو پائولو پشت سر ميگذارد.
اين شرکت چيني در ترکيه و اندونزي هم در حال آزمايش واکسن خود است. وزارت بهداشت برزيل اعلام کرده بود ۴۶ ميليون دوز از اين واکسن را خريداري ميکند، اما يک روز بعد رئيسجمهوري برزيل اين تصميم را لغو کرد.
شرکت چيني سينوفارم اعلام کرده که تا پايان سالجاري ميلادي واکسن کوويدـ۱۹ قابل استفاده خواهد بود. اين شرکت اعلام کرده اين واکسن قيمتي حدود ۱۴۰ دلار خواهد داشت و در ۲دوز با فاصله ۲۸ روز تزريق ميشود.
تلاش مدرنا براي دسترسي عمومي به واکسن
شرکت بيوتکنولوژي مدرناي آمريکا نيز اواخر هفته گذشته اعلام کرد: از ميان ۳۰هزار داوطلب فاز سوم آزمايش باليني، ۲۵هزار نفر پس از دريافت دوز اول واکسن، دوز دوم را دريافت کردهاند. مدرنا ادعا ميکند که در حال توليد واکسن براي همه مردم، ازجمله جوامعي است که در طول تاريخ در تحقيقات باليني کمتر از آنها يادشده و در شرايط فعلي نيز بسيار تحتتأثير کوويد-۱۹قرار دارند.
مدرنا يکي از معدود شرکتهايي است که به سرعت پس از تعيين توالي ژنتيک ويروس کرونا، يک آزمايش باليني گسترده را آغاز کرده است. اين شرکت آمريکايي اميدوار است که تا پايان ماه نوامبر نتايج کافي براي توليد انبوه واکسن را داشته باشد و سپس درخواست مجوز اضطراري را به سازمان غذا و داروي آمريکا ارائه دهد.
واکسيناسيون گسترده در روسيه
مدير مرکز تحقيقات ملي روسيه ميگويد: وضعيت شيوع کرونا در اين کشور با کمک واکسيناسيون گسترده قابل کنترل است و توليد ۵-۶ ميليون دوز واکسن در ماه دسامبر (آذر) امکان واکسيناسيون ۷۰ درصد شهروندان را فراهم ميکند.
الکساندر گونتسبورگ مدير مرکز تحقيقات ملي اپيدميولوژي و ميکروبيولوژي روسيه «گاماليا» که نخستين واکسن عليه ويروس کرونا با عنوان اسپوتنيک-۵ را توليد و ثبت کرد، تأکيد ميکند: اميدواريم که طي ۱۰ تا ۱۲ماه آينده بتوانيم در کشور اين عفونت را از طريق واکسيناسيون گسترده مهار کنيم.
ولاديمير اوبرموک رئيس آزمايشگاه فناوريهاي سلولي و داروهاي دياناي و رئيس مرکز بيوشيمي دانشگاه فدرال کريمه روسيه نيز اعلام کرد: دانشمندان روس دومين واکسن کرونا را ساخته و ثبت کردهاند. از مزاياي واکسن دوم کرونا در روسيه به نام «اپيواک کرونا» اين است که سريع بدن را در برابر ويروس کرونا مصون کرده و به جاي تزريق ميتوان آن را استنشاق کرد.
آزمايش انساني واکسن کروناي ايراني از اواسط آبان
ايران از قافله سازندگان واکسن کرونا عقب نمانده است. سعيد نمکي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشکي ايران، در اين باره به خبرنگاران گفت: واکسن ايراني کرونا مراحل آزمايش حيواني را طي کرده و از اواسط آبان امسال وارد مرحله آزمايش انساني ميشود.
نمکي با اشاره به آزمايش انساني اين واکسن گفت: مراحل تست واکسن کرونا با ۴ يا ۵ گروه در کشور در حال پيگيري است. هماکنون ۳ گروه از ۵ گروه مورد آزمايش براساس استانداردهاي اعلامشده جهاني در حال انجام اقدامات لازم هستند و تاکنون پيشرفت خوبي داشتهاند. اگر ويروس کرونا دچار تغييرات بنيادين نشود و تغيير رفتار ندهد، اميدواريم در روزهاي آينده بتوانيم با آزمايش واکسن وارد فاز جديدي از مراحل درماني کرونا شويم.
نگراني از مليگرايي در واکسيناسيون
در بحبوحه ادامه تحقيقات، رئيس سازمان بهداشت جهاني خواستار همبستگي جهاني در ارائه واکسن ويروس کرونا در آينده شده است. تدروس آدانوم غبرايسوس در سخنراني ويدئويي در افتتاحيه اجلاس جهاني بهداشت ۳روزه در برلين گفت که تنها راه بيرون آمدن از بحران بيماري همهگير کوويد-۱۹ همبستگي جهاني و اطمينان از دسترسي عادلانه کشورهاي فقير به واکسن است: طبيعي است که کشورها ابتدا ميخواهند از شهروندان خود محافظت کنند، اما هرزمان واکسن مؤثري توليد شد بايد از آن نيز بهطور مؤثر استفاده کنيم. بهترين راه براي اين کار واکسيناسيون برخي از افراد در همه کشورها به جاي همه مردم در برخي کشورهاست. بگذاريد صريح بگويم مليگرايي واکسن اين همهگيري را نهتنها کوتاه نميکند، بلکه به طولانيتر شدن آن ميانجامد.
اتحاديه اروپا، ايالات متحده، انگليس، ژاپن و بسياري ديگر از کشورها پيش از اين سفارشهاي زيادي به شرکتهاي درگير در ساخت اميدوارکنندهترين واکسنها دادهاند و اين نگرانيها براي کوتاه ماندن دست کشورهايي با درآمد کمتر از واکسن را افزايش ميدهد.
افزايش درآمد جهاني با واکسن کرونا
کريستالينا جورجيوا رئيس صندوق بينالمللي پول معتقد است همکاري قدرتمند بينالمللي براي ساخت واکسن کرونا ميتواند ريکاوري اقتصادي جهان را سرعت بخشيده و ۹ تريليون دلار تا سال ۲۰۲۵ به درآمد جهان اضافه کند.
او ميگويد: اگر بتوانيم پيشرفت سريعي داشته باشيم، ميتوانيم به ريکاوري اقتصادي جهان سرعت ببخشيم که اين ميتواند باعث کاهش فاصله درآمد کشورهاي فقير و کشورهاي ثروتمند شود.
جورجيوا ميافزايد: ساخت و توزيع واکسن کرونا که براي همگان قابل تهيه و مقرون به صرفه باشد، کليد جلوگيري از ماندگاري طولاني زخمهاي کرونا بر پيکر اقتصاد جهان است.