اتفاقات جالب داوری در سال 97
ايلنا/ داوري فوتبال در سال گذشته دستخوش اتفاقات عجيب و جالب توجهي بود. ليست را کمي بالا و پايين کرد، دوباره با تعجب اسامي را نگاه کرد... وقتي ليست را روي ميز گذاشت عينکش را جابه جا کرد و آهي از درون کشيد و گفت: «خيلي تعجب کردم، تا امروز نميدانستم اين قدر با سواد در اين حرفه داريم.» اسدي دبير کل سابق فدراسيون خودش پزشک بود، قبل از اينکه ميز خود را به محمدرضا ساکت بسپارد و برود اين جملات را در جمع داوران گفت. همان زماني که از پشت ميزش بيرون آمد و ايستاد و خطاب به داوران اينطور گفت: «از استاد دهداري يک تجربه بزرگ ياد گرفتم ، جملهاش هميشه توي گوشم صدا ميکند .آنجايي که کنار ما ايستاد و به ما گفت در کنارتان ميايستم تا گلوله برفهايي که به طرف شما ميزنند به من هم اصابت کند. حالا من به شما داوران ميگويم از اين به بعد کنارتان ميايستم تا گلوله برفها به من اصابت کند.» اما نه اسدي و نه مقام مسوول ديگري حاضر نشد کنار داوران بايستد، براي اينکه پست رياست و مزه شيريني که زير زبان روسا ميرود ازهر متاعي شيرينتر است. حالا گلوله برف که سهل است اگر از آسمان سنگ هم ببارد خود داوران بايد جلوي باران سنگ بايستند. اتفاقا هرسال که ميگذرد نقشه جديدي ميکشند تا شايد از کنار اين حرفه فرصت طلايي براي جبران هزينههاي گزافي که در اين فوتبال خرج ميشود، پيدا کنند. مرور اتفاقاتي که در سال 97 بر اين جامعه گذشت اشاره اي به همين نگرشها دارد. دستور عجيب تاج سفرهاي هوايي داوران تعطيل شد دستورالعملي که تاج به عنوان رييس فدراسيون در روزهاي ابتدايي فصل هجدهم به دست کميته داوران رساند در نوع خود کم نظير بود و نشان ميداد که ديوار داوري در ريخت وپاشهاي اين فوتبال پرهزينه چقدر کوتاه است. تاج در اين دستورالعمل از اصفهانيان خواسته بود براي کم کردن هزينههاي داوري، حتيالامکان داوران بازيها را از استانهاي همجوار انتخاب کرده تا هزينه رفت و آمد آنها زياد نشود ضمن اينکه سفرهاي پروازي هم کنسل شود تا داوران به صورت زميني مسافرت کنند، اين خواسته آقاي رييس آن قدر عجيب بود که داوران و حتي جامعه فوتبالي را شوکه کرد. البته اين خواسته عملي نشد. يعني عملي شدن آن چيزي شبيه غير ممکن بود. درخشش ژن خوب داوري در جام جهاني فغاني تنها داوري است که تمام اعضاي خانواده خودش و همسرش، داور هستند. شايد هم به لطف همين ژن خوبي که درون او وجود دارد تاکنون توانسته در دو جام جهاني حضور داشته باشد و بازيهاي بزرگي را قضاوت کند. ميتوان اينطور گفت که ژن خوب داوري ايران فعلا تنها سرمايه اي است که ميتوان روي او حساب ويژهاي کرد. به همين دليل است که اين روزها اين داور به مرد اول داوري ايران تبديل شده و در بين داوران حرف اول را ميزند. در سالي که جامعه داوري طبق معمول با حاشيه و جنجالهاي زيادي روبهرو بود، فغاني در جام جهاني روسيه توانست بازي ردهبندي بين تيمهاي بلژيک و انگلستان را سوت بزند. اين داور در اين ديدار بهترين قضاوت را داشت و خيليها معتقد بودند که حق فغاني قضاوت در فينال جام جهاني بوده است. هرچند که گفته مي شد فغاني بعد از جام جهاني از داوري خداحافظي کرده و زندگي را در کشور استراليا ادامه ميدهد، اما اين داور بعد از جام جهاني در ليگ برتر باز هم قضاوت کرد و در جام ملتها نيز حضور داشت هر چند که در اين جام به دلايل سياسي به حق اصلياش نرسيد و خيلي زود به همراه کمکهايش يه ايران بازگشت. ژن خوب داوري ايران همچنان در ليگبرتر به قضاوتش ادامه ميدهد اما هنوز شايعه مهاجرت او به استراليا به قوت خود باقي است. ورود سيستم VAR در جام جهاني براي اولين بار در جام جهاني روسيه از سيستم VAR استفاده شد. تا قبل از اين جام نگرشهاي زيادي در مورد اين تکنولوژي جديد وجود داشت. عدهاي اعتقاد داشتند که اين سيستم اختيارات داوري را کم ميکند و تعداد ديگر بر اين عقيده بودند که با استفاده از اين تکنولوژي حق تيمها کمتر ضايع ميشود. با توجه به تمام نگرشهايي که در اين زمينه وجود داشت سرانجام در جام جهاني روسيه از اين سيستم استفاده شد. نکته اينجا است که بعد از اين اتفاق کميته داوران ايران هم تلاش کرد که اين سيستم را به مرور در ليگ برتر وارد کند و طبق معمول با پيشنهاد مسوولان قراربراين شد که اين سيستم وطني بوده و از نوع خارجياش استفاده نشود اما از آنجايي که نمونههاي وطني هميشه با اما و اگري مواجه ميشود در آزمايشهاي اوليه مشخص شد که فاصله زيادي با نمونه خارجياش دارد. چرا که نمونه خارجي اين سيستم ظرف مدت 5 ثانيه ميتوانست صحنه مشکوک را براي بازبيني آماده کند، اما نمونه ايرانياش چيزي حدود يک دقيقه و نيم زمان نياز داشت تا صحنه مشکوک را آماده بازبيني کند. به اين ترتيب اين سيستم با شکست مواجه شد و اينطور که گفته ميشود حتي براي دربي هم آماده نخواهد شد. دو رييس جديد آمد، اصفهانيان رفت «دو پادشاه در يک اقليم نگنجند.» اين مثل براي ميزهاي رياست کميته داوران کاملا صادق بود. از زماني که اصفهانيان رياست کميته داوران را برعهده گرفت، سه نفر را به عنوان رييس دپارتمان داوري وارد بدنه کميته داوران کردند. حسين عسگري، مسعود عنايت و حسن کامرانيفر سه رييسي بودند که شانس خود را براي حضور در کنار اصفهانيان امتحان کردند، اما هر سه نفر بعد از مدتي نتوانستند به کار خود در کنار اصفهانيان ادامه دهند و سرانجام از کميته داوران رفتند. براي مدتي بعد از رفتن سومين رييس يعني حسن کامرانيفر، ميز رياست دپارتمان داوري خالي ماند تا اينکه سرانجام داوود رفعتي به عنوان چهارمين رييس دپارتمان داوري معرفي شد. نکته اينجا بود که در زمان چهارمين رييس دپارتمان داوري اين اصفهانيان بود که بعد ازنزديک هشت سال رياست، سرانجام از کميته داوران رفت و عليرضا سهرابي به عنوان سرپرست کميته داوران معرفي شد. شش داور شدن ليگ داوود رفعتي رييس دپارتمان داوري سعي کرد که کاري متفاوت ازروساي قبلي بکند. رفعتي که زمان قضاوتش هم به اين نوع کارها علاقه داشت و خيلي بدش نميآمد که به چشم بيايد، تصميم گرفت براي کم کردن اشتباهات داوري، ليگ را به جاي چهار داور با شش داور ادامه دهد. به اين ترتيب بازيها با شش داور برگزار شد و دو داور در پشت دروازهها صحنههاي درون 18 قدم را زير ذرهبين گرفتند. هرچند که اين روش هم چندان به کم شدن اشتباهات داوري کمک نکرد و همچنان تيمها اعتقاد دارند که داوريها به ضرر آنها تمام ميشود. البته در اين نوع روش اداره کردن بازيها يک نکته هم وجود داشت. فدراسيون در اکثر مواقع در پرداخت حق و حقوق داوران کوتاهي کرده و اهالي فوتبال معتقد هستند که حقوق داوران بسيار ناچيز است. بد نيست بدانيد در اين فوتبال پرهزينه داور وسط در يک بازي 910 هزار تومان، داوران کناري 600 هزار تومان و داور چهارم 400 هزار تومان دستمزد ميگيرند و هنوز براي داوران پشت دروازه هيچ دستمزدي در نظر گرفته نشده است. سخندان از کوبل فغاني بيرون آمد رضا سخندان کمک داور مشهدي که به سلطان آفسايدگيري معروف است، امسال به سن 45 سالگي رسيد و بنا برتصميم کنفدراسيون فوتبال آسيا از کوبل داوري فغاني بيرون آمد و به جاي او محمدرضا ابوالفضلي وارد کوبل فغاني شد. يعني در جام جهاني بعدي فغاني به همراه ابوالفضلي و منصوري قضاوت خواهد کرد و جام جهاني روسيه پايان کار سخندان بود. البته سخندان به کار خود در ليگ برتر و همچنين بازيهاي آسيايي ادامه ميدهد و به همراه داوران ديگر قضاوت خواهد کرد. شغل اصلي اين کمک داور مشهدي معلمي است و در صورتي که کلا از داوري خداحافظي کند در مشهد به معلمي خود ادامه خواهد داد. داوران يک شغله ميشوند؟ يکي از قوانين عجيبي که توسط روساي جديد کميته داوران وارد قوانين داوري شده، اين است که داوران از اين به بعد يک شغله شوند. اين قانون به همان اندازه عجيب است که دستورالعمل ابتداي فصل تاج عجيب بود. همانطور که قبلا ذکر شد بيشترين دستمزد را داوران وسط در بازي ميگيرند که 910 هزار تومان است که اکثرا در موقع مقرر پرداخت نشده و به انتهاي فصل موکول ميشود، رقم دستمزد داوران کناري و داور چهارم هم که خيلي ناچيز است. حال در نظر بگيريد که پرکارترين داور ليگ برتر يعني زرگر تاکنون 14 بازي سوت زده و بابت هر بازي 910 هزار تومان گرفته است، اين مبلغ در طول يک فصل چقدر خواهد شد که داوري در اين سطح شغل اولش را رها کرده و فقط داوري کند، در مورد داوران جوان که تعداد بازيهاي آنها در طول يک فصل به چهار بازي هم نميرسد که يک فاجعه محسوب شده و اصلا قابل اجرا نيست. با اين تفاسير چطور مجريان قانون در کميته داوران توقع دارند داور با نديده گرفتن شغل اولش صرفا داوري کند. اين يعني فلج شدن زندگي شخصي داوران ليگ برتر. به نظرميرسد که در هنگام تصويب چنين قانوني اصلا تدبيري وجود نداشته است. اختلاف قلعهنويي و داوران بالا گرفت آخرين بازيهاي ليگ مصادف شد با دعواي تيمها با جامعه داوري و آتش اين اختلاف را امير قلعه نويي روشن کرد، وقتي اسم چند داور را در کنفرانس مطبوعاتي آورد. بعد از آن داوران هم سعي کردند صحبتهاي قلعهنويي را بي جواب نگذاشته و در مصاحبهاي پاسخ او را دادند تا پايان سال 97 هم عجين شود با اختلاف و هياهو بين داوري و فوتباليها. اما هنوز جامعه داوري از اعتراضات گاه و بيگاه جامعه فوتبال و بيانيهاي که توسط آنها صادر ميشود ناراحت هستند. داوران اعتقاد دارند که اين اعتراضات بيش از هرچيزي به فوتبال ضربه ميزند و تاثيرش را در فوتبالهاي ملي نشان داده؛ مانند بازي ايران و ژاپن که به ضرر فوتبال ايران تمام شد. با همه دلخوريهايي که وجود دارد اما هنوز هيچ راه حل مناسب براي اين اعتراضات و هياهو پيدا نشده است. خورشيدي دربي را سوت ميزند؟ سال 97 روبه تمام شدن است و با آغاز سال جديد يک آزمون بزرگ پيش روي جامعه داوري است. دربي قرار است دهم فروردين ماه 98 برگزار شود و طبق معمول نگراني انتخاب داوراين بازي بزرگ وجود دارد. اما آنچه قطعي به نظر ميرسد انتخاب داور دربي از بين دو گزينه احتمالي است. فغاني و خورشيدي دو داوري هستند که براي قضاوت در اين بازي با هم رقابت ميکنند که با توجه به شواهد موجود شانس خورشيدي براي قضاوت اين ديدار بيشتر است. آنچه احتمال قضاوت فغاني را براي اين بازي کم ميکند، حساسيتي است که تيم پرسپوليس روي اين داور دارند. اما اگر کميته داوران به هر دليلي قضاوت اين بازي را به فغاني بسپارد اين داور براي هفتمين بار دربي را سوت خواهد زد و به رکورد ترکي ميرسد. در غير اين صورت ترکي همچنان رکورددار خواهد بود. زرگر پرکارترين داور حسين زرگر داور سمناني ليگ با 14 قضاوت پرکارترين داور ليگ برتر تاکنون بوده است. نکته اينجا است که اين داور سمناني امسال به مرز بازنشستگي رسيد، اما به دليل علاقهاي که اصفهانيان به کار او داشت، زرگر با تبصرههاي قانوني در ليگ باقي ماند و همچنان قضاوت ميکند. زرگر که در حال حاضر مسنترين داور ليگ برتر محسوب ميشود با قضاوت 14 بازي، رکورددار داوري در بين داوران است. هرچند که اکثر بازيهاي اين داور با تجربه هم به مشکل خورده است و خيلي در بين فوتباليها محبوب نيست.