آیا اپل مدافع حقیقی حریم خصوصی کاربران است؟
زوميت/ مديران ارشد اپل همواره تأکيد شديدي روي حريم خصوصي کاربران داشتهاند؛ اما آيا اين شرکت بهواقع پرچمدار حفظ حريم خصوصي کاربران است؟ اپل خود را بهعنوان قهرمان حفظ حريم خصوصي کاربران در رسانهها معرفي ميکند. در حالي که فيسبوک و گوگل از نحوهي تعاملات کاربرانشان براي استفادههاي تبليغاتي بهره ميبرند، اپل شيوهي ديگري را براي کسبوکارِ خود در نظر گرفته است. پس از اينکه رسوايي کمبريج آناليتيکا، دربارهي انتشار اطلاعات کاربران توسط فيسبوک علني شد، تيم کوک در موضعگيري محکم، بهنوعي فيسبوک را متهم کرد و از اين موقعيت براي ارتقاء جايگاه شرکت خود بهره برد. او در مصاحبهاي که در آن زمان انجام داد، حفظ حريم خصوصي کاربران را بخشي از حقوق انساني عنوان کرد و بيان داشت که شرکتِ تحت مديريتِ او هيچگاه روي اين ارزشها پا نخواهد گذاشت. در حالي که رسانهها اپل را قهرمانِ حفظ حريم خصوصي کاربران تصوير کردهاند و در مقابل، فيسبوک را بابت رسوايي پيشين سرزنش ميکنند؛ اما پرارزشترين برند دنيا نيز درست بهمانند ديگر بزرگان فناوري، از برخي مشکلات امنيتي در محصولاتش رنج ميبرد. Apple بارها قرارگيري اطلاعات کاربران در دستِ توسعهدهندگان مستقل را رد کرده است؛ اما طبق گزارشي جديد، توسعهدهندگان آيفون در طول سالهاي گذشته اين اجازه را داشتند تا دادههاي کاربران را ذخيره و بهفروش برسانند؛ اين اتفاق زماني رخ ميداد که کاربر اجازهي دسترسي اپليکيشن به ليست مخاطبينش را صادر ميکرد؛ ليستي که علاوهبر شمارهي افراد، بعضاً شامل آدرس محل زندگي، تصوير مخاطب و ديگر اطلاعات مهم است. طبق گزارش چند تَن از متخصصان امنيت، اپليکيشن Notes يکي ديگر از بخشهاي قابلدسترس توسط توسعهدهندگان بوده است. اپل در ماه جولاي قانون جديدي را به قراردادِ خود با توسعهدهندگان اضافه کرد که به موجبِ آن، ذخيره و فروش اطلاعات اينچنيني توسط توسعهدهندگان ممنوع اعلام شد؛ با اين وجود، اين کار با اندکي کموکاستي صورت گرفت و عملاً تفاوت زيادي را ايجاد نکرد. هنگامي که توسعهدهندگان به اطلاعات ما و آشنايانمان در ليست مخاطبين دسترسي پيدا ميکنند، اين توانايي را خواهند داشت تا دور از چشمانِ کوپرتينوييها، از اين اطلاعات براي مقاصد موردنظرشان بهره ببرند. آنها ميتوانند اين دادهها را به کارگزاران داده و کمپينهاي سياسي بفروشند. در حالي که قانون جديد، انجام چنين کاري را ممنوع اعلام ميکند؛ ولي هيچگونه راهکار فني براي جلوگيري از انجام آن توسط اپل درنظر گرفته نشده است. اين همان موقعيتي است که مارک زاکربرگ در ماه آوريل براي توضيح آن جلسهاي ۱۰ ساعته را با نمايندگان کنگره آمريکا گذراند. در اتفاقي که براي Facebook رخ داد، سازندهي اپليکيشن کوييز نهتنها اطلاعات کاربران فيسبوک را جمعآوري ميکرد؛ بلکه دادههاي مربوط به دوستانِ فيسبوکي افرادِ شرکتکننده را نيز به سرقت ميبرد. اين دادهها سپس به مؤسسهي کمبريج آناليتيکا فروخته ميشد؛ يک شرکت مشاورهاي که بهعقيدهي برخي، در انتخاب دونالد ترامپ به رياست جمهوري نقش داشته است. در حالي که ۸۷ ميليون نفر تحتِ تأثير اين رسوايي قرار گرفتهاند؛ اما خوب است بدانيد که تنها ۲۷۰ هزار نفر از اين آمار، از اپليکيشن يادشده استفاده ميکردند. وقتي سناتورها زاکربرگ را دربارهي اين اتفاق مورد بازخواست قرار دادند، وي در پاسخ گفت: وقتي که [دادهها] از دسترسي سيستم ما خارج ميشوند، درک اين موضوع که چه اتفاقي بر سرِ آنها خواهد افتاد بسيار سختتر ميشود. در حالي که وقوع چنين اتفاقي براي اپل چندان دور از ذهن نيست؛ اما اين شرکت بهگونهاي مؤفق مردم را متقاعد کرده که گويي همواره بهترين سياستها را در قبال کاربران به اجرا در ميآورد. مارک وارنر، سناتور دموکرات از ايالت ويرجينيا که يکي از منتقدين سرسخت فيسبوک بود، اعتقاد دارد که تيم کوک و شرکت تحت مديريتش بايد تحسين شوند؛ زيرا آنها به مشتريانشان اين توانايي را دادهاند تا روي دادهها خود کنترل بيشتري داشته باشند. با اين وجود، استفاده از واژهي کنترل براي اپل چندان درست نيست؛ چون در واقع کنترلي وجود ندارد. عدم استخراج دادههاي شخصي افراد از طريق مرورگر اينترنت و شبکهي توسعهدهندگان يکي از موضوعاتي بوده که همواره ستايشِ اپل را بهدنبال داشته است؛ در حالي که سياست درآمدزايي اپل هميشه محصولمحور بوده و منبع درآمد کوپرتينوييها هيچگاه از طريق تبليغات تأمين نشده است. اکنون بهدليل نظارتهاي گستردهي شرکتهاي بزرگ فناوري روي عادتهاي آنلاين کاربران، بسياري از افراد با استراتژي «به بدي گوش ندهيد تا بدي نبينيد»، مؤافق هستند. اپل نيز تقريباً از اين استراتژي استفاده ميکند. وقتي برخي دادههاي خاص روي حافظهي اصلي دستگاه ذخيره ميشوند، از دسترس افراد شخص ثالث در امان هستند؛ اما اگر همين دادهها در دسترس شبکهي توسعهدهندگان قرار گيرد، اوضاع بهطور کلي متفاوت ميشود. اپل اين توانايي را دارد که هنگام بررسي اپليکيشنها و تأييد آنها براي انتشار در اپاستور، نحوهي ذخيرهسازي اطلاعات را مورد بازرسي قرار دهد. وقتي از مسئولين اين غول فناوري ميپرسيم که آيا تاکنون اپليکيشني را بهدليل نقض قوانين حريم خصوصي از انتشار منع کردهاند، آنها هيچ جوابي ارائه نميدهند. جوزف جروم، مشاور حقوقي در مورد حريم خصوصي ميگويد که قوانين App Store همواره بهصورت گزينشي اعمال شدهاند و هيچگاه در سطح وسيع شاهد اجرايي شدنِ آنها نبوديم. اين شرکت هر زماني که بخواهد، اپليکيشني را بهعنوان نمونهي مورداطمينان و تابع قوانين به کاربران معرفي ميکند؛ اما واقعيت اين است که آنها هيچگاه توانايي کنترل دادهها در سطح وسيع را نداشتهاند. در ۱۰ سال گذشته، برنامهنويسان هرآنچه را که کاربران روي آيفونهاي خود مورداستفاده قرار دادهاند، پردازش کردهاند شبکهي توسعهدهندگان iOS در مقايسه با فيسبوک، قدرت و تأثيرگذاري بيشتري دارد. در ۱۰ سال گذشته، برنامهنويسان هرآنچه که کاربران روي آيفونهاي خود مورداستفاده قرار دادهاند، پردازش کردهاند؛ همين امر باعث شده تا آنها در اين بازهي مشخص به درآمد ۱۰۰ ميليارد دلاري دست يابند؛ با اين وجود، اکثر اين ثروت بهواسطهي استخراج دادههاي شخصي کاربران حاصل شده است. اين اطلاعات به بازيها، برنامههاي انتقال وجه و اپليکيشنهاي پيامرسان کمک بهسزايي کردهاند. شبکهي تبليغات نيز در اين بين سود بسياري برده و تبليغکنندگان توانستند از اين طريق به علايق کاربران پي ببرند. با اين حال استفادههاي ديگري نيز از اين دادهها ميشود. بهعنوان نمونه، مديرعامل فيسبوک در جلسهي پرسشوپاسخي که با نمايندگان کنگره داشت، اعلام کرد که آنها از دادههاي کاربران براي بخش «People You May Know» که افراد آشنا را به کاربر معرفي ميکند، استفاده کردهاند. در نمونهاي جالب، وبسايت فناوري گيزمودو از اتفاقي صحبت کرده که در جاي خود قابلتوجه است. طبق اطلاعات اين وبسايت، شخصي براي اهداي اسپرم به يک زوج، سالها پيش قراردادي خصوصي را به امضا رسانده بود؛ با اين حال نکتهي جالبِ ماجرا اين است که سالها پس از اين قضيه، فيسبوک در بخش پيشنهاداتِ خود، دخترِ بيولوژيکِ اين فرد که وي هيچگاه او را از نزديک ملاقات نکرده بود، در ليست پيشنهادات قرار ميدهد. از آنجايي که اين فرد هنوز با زوج در ارتباط بوده، احتمالاً فيسبوک نيز از طريق ليست مخاطبين به اين اطلاعات دست پيدا کرده است. اهالي کوپرتينو تنها دو راهکار براي کنترل دادهها پيشِروي کاربرانشان قرار دادهاند. راهکار نخست اين است که شما به توسعهدهنده، اجازهي دسترسي به اطلاعات موجود روي دستگاهتان را بدهيد و راهکار دوم نيز به غيرفعالسازي اين قابليت از طريق بخش تنظيمات خلاصه ميشود. گزينهي نخست به سازندهي برنامه اجازه ميدهد که به تمام اطلاعات ذخيرهشده روي دستگاه اعم از شمارههاي تماس بدون آگاهي دارندهي شماره، دسترسي داشته باشد. گزينهي دوم نيز همانطور که از نامش پيداست، ادامهي دسترسي توسعهدهنده به اطلاعات يادشده را متوقف ميکند؛ با اين حال، دادههايي که پيشتر استخراج شدهاند، هيچ برگشتي نخواهند داشت. امکان حذف دادههاي استخراجي پيشين توسط کاربران وجود ندارد اين مشکل تنها به سيستمعامل iOS منحصر نميشود و اندرويد نيز از چنين ايرادي رنج ميبرد. گوگل در صفحهي راهنماي مشتريان اعلام کرده که توقف دسترسي اپليکيشنها به اطلاعات مخاطبين، دادههاي پيشينِ آنها را پاک نخواهد کرد. در ماه جولاي، تيم کوک از سوي کميسيون بازرگاني و خانهي انرژي ايالات متحده آمريکا نامهاي دريافت کرد که در آن دربارهي شيوهي نظارت اپل روي دادههاي کاربران پرسش شده بود؛ آنها در اين نامه از اهالي کوپرتينو پرسيده بودند که آيا اپل قادر به کنترل و محدودسازي دادههاي استخراجي توسعهدهندگان شخص ثالث در اپاستور است؟ اپل نيز بهعنوان پاسخ، اسنادي چندصفحهاي را در تاريخ ۷ آگوست منتشر کرد که بخشي از آن حاوي اين بيانيه بود: اپل نه قادر به نظارت روي دادههاي استخراجي توسعهدهندگان است و نه اين کار را انجام ميدهد؛ همچنين توانايي جلوگيري از انتقال اين دادهها را نداريم. افزون بر اين، اين امکان فراهم نيست که از انطباق عملکرد توسعهدهنده با قوانين محلي يا قوانين حريم خصوصي اطمينان حاصل کنيم. بين کاربر و توسعهدهندهي اپليکيشن رابطهي مستقيم در جريان است و استخراج و استفادهي مسئولانه از دادهها تنها به تعهد سازنده بستگي دارد. اظهارنظر فوق در حالي انجام شده که همواره تصويري قهرمانگونه از اپل در رابطه با حفظ حريم خصوصي کاربر نمايش داده ميشود. اگر کوپرتينونشينها بهواقع خواهان حفظ حريم خصوصي کاربران باشند، بايد خود را در خط مقدم قرار دهند و سيستمي را بسازند که به کاربر کنترل بيشتري روي دادههايشان بدهد و آنها را از چگونگي استفادهي ديگران از اين اطلاعات آگاه سازد. متأسفانه شرکتهاي فناوري هرگز در اين راه قدم نگذاشتهاند؛ زيرا اين امر را مغاير با منافع خود ميبينند. جنيفر کينگ، مدير بخش حريمخصوصي کاربران در مرکز اينترنت و جامعه استنفورد ميگويد: تا دههي ۹۰ ميلادي که ليست شمارهها بهصورت الکترونيکي درآمد، هيچکس روي اين مقوله بازنگري نداشت. اين تنها يک دفترچه تلفن است و هيچ راهي براي قفل کردن اطلاعات يا امتياز قائل شدن براي نوع خاصي از آن وجود ندارد. اپل نه قادر به نظارت روي دادههاي استخراجي توسعهدهندگان است و نه اين کار را انجام ميدهد با انتخاب گزينهي «بلي»، اين اجازه به افراد شخص ثالث داده ميشود تا به اطلاعات مختلفي که روي دستگاهايمان وجود دارد، دسترسي بيقيد و شرط پيدا کنند؛ بنابراين واضح است که براي قدمِ نخست، ابتدا بايد دسترسي بيقيدوشرط آنها به اين اطلاعات را شامل بازنگري کرد و اجازهي استخراج دادههايي فراتر از شمارهي تماس يا آدرس ايميل به آنها داده نشود. قدم بعدي بازطراحي شيوهي مديريت روي اين ليستها است تا کاربران قادر به رمزنگاري يا کاهش اطلاعات قابلاشتراک باشند. نامهاي موجود در ليست مخاطبين هم ميتواند فاقد اطلاعات مهم باشد و هم ميتواند دربارهي شغل افراد، اطلاعات مهمي را فاش سازد؛ بهعنوان نمونه ممکن است وجودِ صفتهايي مانند بيمار، دکتر و روزنامهنگار در انتهاي نامِ افراد، شغل آنها را براي کمپينهاي تبليغاتي آشکار سازد. جنيفر کينگ ميگويد که بهطور معمول، افرادي که از قدرت و جايگاه بالايي در جامعه برخوردار هستند، اطلاعات خود و مخاطبينشان را بهسادگي در اختيار ديگران قرار نميدهند؛ با اين حال او از اينکه شرکتها از ناتوانيشان در مسدودسازي اين بخش سخن ميگويند، تعجب ميکند. تمامِ موارد فوق تنها قدمهايي براي تحقق بخشي از اين هدف هستند و راهکار جامع و کامل براي حل اين مسئله ارائه نميکنند. تنها نقطهي روشني که در رسوايي کمبريج آناليتيکا براي فيسبوک وجود داشت، اطلاعرساني به افراد آسيبديده دربارهي اين اتفاق بود. متأسفانه اپل از چنين مکانيزمي استفاده نميکند. اگر اين شرکت به ندانستنِ فرآيندي که روي دادههاي ما به اسمِ حريم خصوصي اتفاق ميافتد، اصرار ميورزد، پس حداقل بايد از اين پس روي دادههايي که با توسعهدهندگان شخص ثالث بهاشتراک ميگذاريم، مديريت و نظارت بيشتري داشته باشيم و هرآنچه که بيشاز نياز اپليکيشنها است را از دسترس آنها دور نگاه داريم. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar