سالی پرماجرا برای اپل‌داران ایرانی/ با آیفون‌های خود چه کنیم؟

سرپوش/ سالي که گذشت براي اپليکيشن‌هاي ايراني و کسب‌وکارهايي که در بستر اپ‌استور فعاليت مي‌کردند ‌سال خوبي نبود و دسترسي کاربراني که با گوشي آيفون به اين اپليکيشن‌ها متصل بودند، قطع و از همان ساعات اوليه تحليل‌هاي مختلف در اين‌باره آغاز شد. عده‌اي منشأ اصلي را تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران ‌دانستند؛ برخي ديگر هم مسائل ديگري مانند امن‌ترکردن شرکت اپل و اطلاعات کاربرانش را دليل اين موضوع مي‌دانند؛ مانند «رضا قرباني» فعال حوزه فين‌تک که اعتقاد دارد مشکل همين است. او گفت: «اکوسيستم اپل ايجاب مي‌کند که محيط کاري‌اش امن باشد. سوال مهم اينجاست که چرا شرکت‌هاي بزرگ ما با علم به اين موضوع و زير پا گذاشتن ساده‌ترين نکات امنيتي، به سمت استفاده از بازارهاي ناامن رفته‌اند؟ ما بايد از فرصت و شکافي که به وجود آمده بود، استفاده مي‌کرديم. ايراد اصلي به ساز و کار اينجا و کسب و کارهاي بزرگ برمي‌گردد که سعي کرديم از اکوسيستمي استفاده کنيم که ما را به رسميت نمي‌شناسند.»

مي‌توان اين‌بار هم راهي براي دور زدن پيدا کرد؟

به جرأت مي‌توان گفت ايران مهد کارشناسان دور زدن سختي‌ها و تحريم‌هاست. چند ساعتي از انتشار خبر عدم کارايي برنامه‌هاي ايراني روي «IOS» نگذشته بود که اغلب کسب‌وکار‌هاي اينترنتي برنامه‌هاي خود را تحت وب دوباره ايجاد کردند. جز از دسترس خارج‌شدن اپليکيشن‌هاي پرکاربرد فارسي براي کاربران آيفون، فروشگاه‌هاي فارسي که امکان دريافت آپ‌هاي ايراني را براي کاربران سيستم عامل IOS فراهم مي‌کردند نيز از دسترس خارج شده‌اند. سيب‌آپ يکي از همين فروشگاه‌هاست. بنيانگذار و مدير فني پلتفرم سيب‌آپ اعلام مي‌کند که پيشتر با توجه به تصميم اپل براي محدودسازي گواهي توسعه‌دهنده سازماني، آنها به‌دنبال راه‌حل بوده‌اند. پويا خوشبخت در توضيح اين راه‌حل‌ها به يکي از رسانه‌ها مي‌گويد: «در حال حاضر مشغول آماده‌کردن يک صفحه يا پروفايل جديد در وب‌سايت سيب‌آپ هستيم تا اپليکيشن‌هاي پرکاربرد فارسي در آن قرار بگيرد و کاربران امکان دانلود آپ‌هاي مورد نياز خود را از اين طريق داشته باشند. هر چند اين راه ‌حل هم موقتي است و با شناسايي از سمت اپل اين صفحه نيز مسدود خواهد شد. از ماه‌ها پيش در حال کار روي پروژه‌هايي به کمک تکنولوژي ADHOC هستيم که امکان ايجاد محدوديت روي آن از سمت اپل هم وجود ندارد. کاربرد اين پروژه به اين شکل خواهد بود که روي يک سيستم توسعه‌دهنده غيرتجاري (حساب توسعه‌دهنده تجاري) کار مي‌کند و قابليت بسته‌شدن از سمت اپل را ندارد، چون هر ۱۰۰ نفر در يک اکانت قرار دارند و شناسايي و محدود‌سازي آن از سمت اپل سخت است.» توسعه‌دهندگان برنامه‌هاي ايراني روي سيستم عامل اپل (ios) تنها استفاده‌کنندگان از اينترپرايز (Inter Prise) نيستند و اساسا هر شرکت توسعه‌دهنده ديگري نيز مي‌تواند از اين ظرفيت بهره ببرد. پيش از ايران، چيني‌ها و روس‌ها براي حفاظت از اطلاعات کاربران به‌ويژه در برنامه‌هاي پرداخت از آن استفاده کردند. موضوع ديگر استفاده از اينترپرايز که به مجوز‌هاي شرکتي هم مشهور است، برنامه‌هاي اختصاصي غير عمومي است که اغلب هم داراي تاريخ اعتبار محدودي هستند. براي مثال شرکت آمازون چندين برنامه جهت نظرسنجي و نظم بيشتر کارمندان خود دارد که در بستر عمومي بارگذاري برنامه‌هاي اپل قرار نمي‌گيرد. اين گواهينامه که احتياج به تأييد خود کاربر هم دارد تمام مسئوليت‌هاي يک برنامه را برعهده کاربر مي‌گذارد و تأکيد مي‌کند شرکت اپل هيچ مسئوليتي در برابر اين برنامه ندارد. اما دليل استفاده شرکت‌هاي حوزه فناوري ايراني از اينترپرايز موضوعي مهمتر از حفاظت از اطلاعات کاربران است. شرکت‌هاي ايراني به دليل تحريم‌هاي شهريور ۹۶ شرکت اپل که تحت فرمان وزارت خزانه‌داري آمريکا تراکنش‌هاي برنامه‌هاي ايراني به‌ويژه برنامه‌هاي مالي را غيرشفاف ديد و درنهايت همين موضوع منجر به حذف برنامه‌هاي کاربردي ايراني از App Store شد، به اينتر پرايز روي آوردند. البته اپل دليل خود براي اين اقدام را حفاظت از اطلاعات کاربران و مبارزه با کرک‌کردن برنامه‌هاي اصلي اعلام کرده است.

ريشه اين مشکل کجاست؟

«پوريا آسترکي» کارشناس شبکه‌هاي اجتماعي معتقد است ريشه اتفاقاتي که منجر به تحريم اپليکيشن‌هاي ايراني توسط شرکت اپل شده به قانوني برمي‌گردد که‌سال ١٩٩٥ به‌عنوان دستور اجرايي توسط رئيس جمهوري آمريکا اعلام و دو‌سال بعد به قانون تبديل شد. حدود ٢٥سال قبل «بيل کلينتون» رئيس جمهوري وقت آمريکا، يک دستور اجرايي اعلام کرد که براساس آن محدوديت‌هاي گسترده‌اي براي ارايه خدمات ايراني به وجود آمد. دو‌سال بعد اين دستور اجرايي به قانون اختيارات اقتصادي در شرايط اضطراري بين‌المللي (IEEPA) تبديل شد و اگر رئيس جمهوري آمريکا نسبت به امنيت داخلي کشور احساس خطر کند، مي‌تواند براساس اين قانون کشورهاي ديگر را با اختيارات گسترده تحريم کند. اين قانون از همان‌سال براي کشور ما اجرايي شد و در نخستين قدم‌هاي اين تحريم، قرارداد مهم نفتي ايران با يک شرکت آمريکايي لغو شد. حدود ٨-٧سال قبل هم اپ استور و گوگل‌پلي راه‌اندازي شدند، اپليکيشن‌هاي ايراني نيز مطابق استاندارد و قوانيني که آن شرکت‌ها وضع کرده بودند، طراحي و در آن بستر ارايه شدند. بعد از ارايه اپليکيشن‌هاي ايراني در اين دو بازار، شرکت‌ها به تبادل مالي که در اپليکيشن‌ها رخ مي‌داد و خلاف رويه‌شان بود، ايراد گرفتند. آسترکي با توضيح اين‌که طبق استاندارد شرکتي مانند اپل، اگر يک اپليکيشن تبادل مالي دارد، بايد از رويه و مقرراتي که اپل اعلام کرده استفاده کند، گفت: «اين درحالي است که خدمات مالي بانکي ما مدت‌هاست توسط آمريکا تحريم شده و عملا امکان ندارد از کانال بين‌المللي پولي رد و بدل شود و همين مسائل باعث شد، حدود دو‌سال قبل در چند نوبت اپليکيشن‌هاي ايراني در اپ استور و گوگل‌پلي حذف شوند.» اين فعال فضاي مجازي در ادامه با اشاره به اين‌که برنامه‌نويس‌ها براي ادامه کارشان از گواهي‌هاي توسعه‌دهنده سازماني اپل که صرفا براي اپليکيشن‌هاي درون سازمان صادر مي‌شد استفاده کردند، گفت: «اين گواهي‌ها در دنيا به شکل گسترده‌اي مورد سوءاستفاده قرار گرفت و همين مسأله موجب شد سه هفته قبل اپل هشدار دهد که با استفاده‌کنندگان از اين گواهي‌هاي سازماني برخورد مي‌کند. درواقع تحريم‌ها، اپليکيشن‌هاي ايراني را مجبور به استفاده از گواهي‌هاي توسعه دهنده سازماني کردند، اما پس از آن اپل با برخورد با اين گواهي‌ها روي آنها تأثير جدي گذاشت. البته شرکت اپل به‌طور خاص، اپليکيشن‌هاي ايراني را هدف قرار نداد و با تمام اَپ‌‌هايي که از اين گواهي‌ها استفاده مي‌کردند برخورد کرد. چنين برخوردي باعث شد در تمام دنيا اپليکيشن‌هاي غيرضروري تعطيل شوند، اما در کشور ما خدمات ضروري و کسب‌وکارهاي نوپاي ايراني، هدف اين برخوردها قرار گرفتند.» به نظر مي‌رسد بايد راه‌حلي مناسب و بي‌بازگشت براي اپليکيشن‌هاي ايراني نسخه IOS پيدا کرد. اين طور که شنيده مي‌شود نسخه‌اي تحت وب اپليکيشن‌ها هم ممکن است به‌زودي از کار بيفتند و اين درواقع يک رکود اقتصادي براي استارت‌آپ‌هاي ايراني است. اما هنوز راه‌حلي مناسب پيدا نشده است.

محبوب‌ترين گوشي دنيا در ايران چه مي‌کند؟

آيفون، آي‌پد و آي‌پاد تاچ جزو محصولاتي هستند که تحولي در زمينه طراحي وسايل هوشمند همراه ايجاد کردند. همه تلاش اپل بر اين بود که کاربري محصولاتش را هر چه بيشتر کاربرپسند کند. در آن زمان سياست اپل براي گذاشتن تنها يک دکمه روي گوشي آيفون در اين راستا بود که همه بتوانند راحت با اين گوشي کار کنند و ديگر از دکمه‌هاي متعدد و گيج‌کننده خبري نباشد. اين دستاورد بسيار مهم، دنياي تلفن‌هاي هوشمند و تکنولوژي را براي کاربران عام زيباتر کرد. بسياري از مردم جهان از همان روزهاي ابتدايي ورود موبايل‌هاي اپل به بازار در تلاش بودند تا يکي از آنها را داشته باشند، اگرچه از همان سال‌هاي اول هم قيمت موبايل‌هاي اپل کمي گران بود و بسياري از مردم توانايي خريد آنها را نداشتند. اما با گذشت زمان و با وجود پيشرفت‌هاي تکنولوژي علاوه بر اپل، شرکت‌هاي بزرگ دنيا هم سعي در ابتکار و نوآوري و راحتي و کاربرد بالا در توليد موبايل‌هاي هوشمند خود داشتند تا به امروز که بسياري از کارشناسان اين حوزه معتقدند اپل رقيبان بزرگ و قدرتمندي پيدا کرده است. با اين حال هنوز هم بسياري از مردم در نقاط مختلف دنيا به دنبال اخبار جديدترين گوشي‌هاي اپل هستند و در تلاشند تا يکي از جديدترين‌هاي آنها را داشته باشند. در ايران هم مانند کل دنيا برخي گوشي‌هاي اپل را به گوشي‌هاي شرکت‌هاي مختلف با سيستم عامل اندرويد ترجيح مي‌دهند؛ هرچند گوشي‌هاي اپل به صورت قانوني وارد کشور نمي‌شود و هنوز اپل نمايندگي رسمي در ايران ندارد. يکي از مشکلات اپل‌داران در ايران هم همين موضوع است، اگر گوشي اپل شما خراب شود، نمي‌توانيد به نمايندگي‌هاي اپل مراجعه کنيد و به اجبار بايد گوشي خود را به يکي از تعميرکاران گوشي‌هاي اپل در سطح شهر بسپاريد اما بعد از درست شدن شايد ديگر هرگز گوشي اپل شما مانند سابق کار نکند و مهمترين دليل آن نبودن قطعات اصل در بازار تعميرات موبايل در ايران است. اين مشکل يکي از مشکلات سابق بوده که هنوز هم پابرجاست، اما مشکل جديد استفاده از گوشي‌هاي اپل را براي کاربران سخت کرده است.

کاربران گوشي‌هاي اپل چه مي‌گويند؟

محمد آيفون ٧ پلاس دارد و مي‌گويد من به استفاده از گوشي خود ادامه مي‌دهم. راه‌هاي کمي سخت‌تر مثل استفاده از نسخه وب و استفاده از ميانبر نسخه وب روي صفحه، مشکل من را در استفاده از اپ‌هاي ايراني حل کرده و فکر مي‌کنم راه حل مشکل را بايد جاي ديگري پيدا کرد. به دليل شرايط جهاني پيش‌آمده حول و حوش ايران موانعي از اين دست و موانع ديگر مي‌تواند براي گوشي‌هاي اندرويدي هم ايجاد شود. مثل صدها مورد و مانع در بخش‌هاي ديگر حتي خارج از حوزه تکنولوژي‌هاي پرداخت و موبايلي. پس مشکل رو بايد اساسي و ريشه‌اي حل کرد. شراره که يک آيفون ٨ دارد فکر مي‌کند مشکلات پيش آمده براي هميشه حل نمي‌شود، مگر اين‌که ايران از تحريم‌هاي آمريکا خارج شود. او مي‌گويد از زماني که مشکلات اخير پيش آمده نمي‌تواند برخي از کارهاي روزمره خود را مانند سابق انجام دهد و درواقع کارايي تلفن همراهش بسيار کم شده و در اين فکر است که اگر تا چند ماه آينده مشکلاتش حل نشد گوشي خود را با يک موبايل اندرويد تعويض کند. اما صبا نظر ديگري دارد، او فکر مي‌کند غيراز اپ‌هاي تاکسي‌هاي اينترنتي که فعلا درست شده‌اند، نيازي به ديگر اپ‌هاي ايراني با پرداخت درون برنامه‌اي ندارد و مي‌تواند از تمام آنهايي که لازم دارد در سايت‌شان استفاده کند. مثلا او مي‌گويد که هيچ‌وقت از برنامه‌هايي مانند آپ براي انتقال وجه استفاده نکرده و هميشه از اينترنت بانکش براي اين کار استفاده مي‌کند و از پيام‌رسان‌هاي ايراني نيز هيچ استفاده‌اي نمي‌کند و نيازي هم به آنها ندارد. صبا معتقد است به‌هرحال اين مشکل هم حل مي‌شود مانند چند‌سال پيش که اپ‌هاي ايراني از اپ‌استور حذف شده بودند يا براي مدتي اپ‌استور براي ايرانيان فيلتر شده بود و به آنها خدمات نمي‌داد. گويا مشکلات اپل با ايرانيان حل نمي‌شود. از سال‌ها پيش اپل‌داران ايراني هرازچندگاهي با اين مشکلات دست و پنجه نرم مي‌کنند و انگار اين مشکلات تمامي ندارند. علي معتقد است کساني که آيفون مي‌خرند بايد بدانند که آيفون چه ويژگي‌هايي دارد و کار کردن با آن چگونه است. مثلا با آيفون نمي‌توان به گوشي‌هاي ديگر از طريق بلوتوث فايلي فرستاد، اما اگر آن گوشي آيفون باشد اين مشکل وجود ندارد و با بهترين و سريع‌ترين روش مي‌توان فايل ارسال کرد. يا ريختن فايل از روي کامپيوتر به دستگاه‌هاي اپل نياز به برنامه آيتيونز دارد، در صورتي که گوشي‌هاي اندرويد نيازي به برنامه خاصي ندارند. علي مي‌گويد از اين دست مشکلات براي همه گوشي‌ها رخ مي‌دهد، مثلا باتري‌هاي موبايل‌هاي سامسونگ تا همين چند‌سال پيش به قدري ضعيف بود که بايد هر چند ماه يک بار باتري موبايل تعويض مي‌شد، اما حالا سامسونگ توانسته تا حدودي اين مشکلات را برطرف کند، در صورتي که اپل از همان ابتدا با چنين مشکلي روبه‌رو نبوده. به‌هرحال بايد با اين مشکل هم کلنجار رفت و اگر نشد شايد مجبور به تعويض موبايل شوم. بازهم مطالب خواندني و جذاب داريم ↓↓↓ کانال تلگرامي آي‌تي را دنبال کنيد