آیا دلتان برای این ربات میسوزد؟
زوميت/ احتمالا ويديوي مربوطبه کتک خوردن يک ربات توسط انسانها را در رسانههاي اجتماعي ديدهايد. ويديوي مذکور، نقيضهاي تمام و کمال از کليپهايي است که مهندسان شرکت مهندسي بوستون دايناميکس (Boston Dynamics) از ربات اطلس (Atlas) منتشر کردند. اين ويدئو يک تصوير CGI (تصوير توليدشده توسط کامپيوتر) کاملا دقيق از رباتي را نشان ميدهد که به روشهاي مختلف کتک ميخورد و در انتهاي ويدئو، عصباني ميشود و به روي انسانها اسلحه ميکشد. شايد اين ويدئو را قبلا ديده باشيد و در ابتدا تصور کرده باشيد که همهي اتفاقات آن واقعي است. شايد حتي دلتان براي آن ربات هم سوخته باشد و از دست آدمهاي ويدئو عصباني هم شده باشيد. خيليها از خودشان پرسيدند چرا دارند رباتهاي بيچاره را ميزنند؟ واکنشِ قابلپيشبيني نسبت به اينگونه صحنهها چنين است: «درست است که رباتها چيزي احساس نميکنند؛ ولي اين دليل نميشود که انسانها هر طور دلشان خواست با آنها رفتار کنند». کاملا قابل درک است! اين ويدئو يکي از مشکلاتي را نشان ميدهد که در صورت فراگير شدن رباتهايي مانند اطلس در زندگي روزمره، انسانها با آن روبهرو خواهند بود. بهطور خلاصه، خشونتي که در اين ويدئو به تصوير کشيده شده، خشونتي واقعي عليه يک ربات الکي و دروغين است؛ اما همهي اينها ما را به سمت اين پرسش سوق ميدهد که: آيا صدمه زدن به رباتها اشکال ندارد؟ البته که نه. رباتها هوشيار نيستند و نميتوانند درد را احساس کنند. در نتيجه، شما آنها را نميآزاريد؛ بلکه فقط خرابشان ميکنيد. دلسوزي براي رباتها مثل اين است که با بشقابي که از دستتان ول ميشود و به زمين ميافتد همدردي کنيد يا اينکه از حقوق خودروهايي که اوراق ميشوند دفاع کنيد. اما برخلاف همهي اين استدلالها، باز هم دل انسانها براي رباتها به رحم ميآيد. پژوهشهاي زيادي نشان دادهاند که خيلي راحت ميتوان انسانها را به رفتار و برخورد انساني با رباتها واداشت. مثلا اگر رباتي از اپراتورش بخواهد خاموشش نکند، آن فرد از خاموشکردن آن ناراحت خواهد شد، يا اگر رباتي مانند يک انسان مقتدر و صاحب قدرت دستور بدهد فرد زيردستش حتما از دستوراتش پيروي خواهد کرد يا حتي ممکن است که انسانها از لمس بخشهاي خاصي از اندام رباتها دچار شرم و خجالت بشوند. آنچه گفتهشد، چندان جاي تعجب ندارد؛ انسانها با هر چيزي که به نظرشان آشنا برسد، احساس همدردي ميکنند. بهگفتهي کيت دارلينگ، پژوهشگر دانشگاه MIT و کارشناس اخلاق هوش مصنوعي و ربات: از نظر زيستي، ما طوري ساخته شدهايم که براي تک تک حرکتهايي که در فضاي فيزيکي ما اتفاق ميافتد و ما اين فضا را کاملا خودمختار ميپنداريم، هدف و حيات قائل هستيم. بنابراين مردم با رباتها طوري رفتار ميکنند که گويي آنها زنده هستند.