اقتصاد آنلاين/ با پيشرفت سريع تکنولوژي و ديجيتالي شدن فرآيندها طي سالهاي اخير، ارز موردنياز براي واردات تجهيزات آيتي و سختافزارهاي کامپيوتري معمولا تامين ميشده است، اما در پي لزوم دورکاري در دوران اخير شيوع کرونا، اهميت و نياز به چنين محصولاتي چندين برابر شد و تقاضاي بالايي را روانه بازار اين محصولات کرد.
افزايش چندين مقطعي قيمت ارز در دو سال اخير به قدر کافي توان مردم براي خريد اين محصولات را کم کرده است، ولي گويا التهاب اين بازار تمامي ندارد. در پي تصميمات مرتبط با تخصيص ارز به واردکنندگان و توليد کنندگان تجهيزات آي تي، مشکلات زيادي در تزريق اين کالاها به بازار ايجاد شده است و نبود کالاي کافي براي پاسخ به تقاضاي بازار، قيمت کالاها را در بازار به مراتب از ارزش دلاري آنها بالاتر برده است. بازار سختافزار ايران دورههاي مختلف و فراز و فرودهاي گوناگوني را طي کرده است. از واردات صددرصدي تا مونتاژ و وضع تعرفههاي مختلف، هرکدام به شکلي بر تامين محصولات موردنياز کشور تاثير گذاشته است و بهرغم نبود تکنولوژي توليد سختافزار در کشور و زنجيره تامين محصولات پيشرفته، مونتاژ تا حدي توانسته تقاضاي بازار سختافزار را تامين کند.
نبود کالاي کافي و عدم اطمينان به اصالت کالاهاي خارجي موجود
کارشناسان حوزه سخت افزارهاي رايانهاي معتقدند در پي ضرورت انجام دورکاري در دوره اخير، بازار شاهد افزايش تقاضا براي لپتاپ بوده و اين درحالي است که بازار لپتاپ مدتها بود تعادل نسبي را شاهد بود. با اين حال به دليل نبود کالاي کافي در بازار، يا مصرفکنندگان مجبور به پرداخت قيمتهايي به مراتب بالاتر از ارزش واقعي محصول هستند يا کالاهاي درجه چندم و قاچاق، به نام برند اصلي به آنها فروخته ميشود.
حميد توسلي، مديرعامل يک شرکت حوزه تکنولوژي ميگويد: عمده قطعات موردنياز ما به عنوان توليدکننده ايراني اين دسته محصولات، از خارج از کشور وارد ميشود و مشکلات ارزي ناشي از تصميمات بانک مرکزي اختلال بسياري در کار ما ايجاد کرده است. مداخلات دولت در اين حوزه نه تنها مشکلي از اين صنف حل نکرده، بلکه به دليل تاخيرهاي زماني ايجاد شده در تخصيص، کالاها مدت طولاني در گمرک ميمانند و توليد به دليل نبود تجهيزات مختل ميشود. در نهايت همين امر باعث افزايش التهاب قيمتي در بازار ميشود. بهترين کار اين است که مسوولان تخصيص ارز به صنايع را تسهيل کنند.
توسلي که از سه سال پيش عضو هيات مديره سازمان نظام صنفي رايانهاي تهران، شوراي مرکزي سازمان نظام صنفي رايانهاي کشور و کميسيون سختافزار است، ميگويد: سال گذشته شاهد تخصيص مبالغ زيادي ارز به کالاهايي بوديم که امکان توليد داخلي آنها به مراتب نسبت به کالاهاي فناورانه و همگام با تکنولوژي روز دنيا مقدورتر بود. پس تخصيص بهينه ارز ميتواند تا حد بسياري مشکل اين صنعت را حل کند. در حال حاضر فاصله قيمتي ارز نيمايي با ارز بازاري بسيار کم شده و اين تخصيص نه تنها مزيت خاصي ايجاد نميکند، بلکه با ايجاد تاخيرهاي زماني، ضربه سختي به توليد و واردات کشور در حوزه تجهيزات فناوري اطلاعات ميزند و در نهايت چنين شرايطي به نفع هيچ بخشي جز قاچاق نيست.
وي ميافزايد: ترجيح ما و ديگر فعالان حوزه سختافزار اين است که ارز نيمايي به ما تخصيص پيدا نکند و اگر قرار است ارزي تخصيص داده شود، ارز اشخاص يا صادراتي و... باشد تا زمان تخصيص ارز کاهش پيدا کند و از فسادهاي احتمالي در تخصيصهاي يارانهاي جلوگيري شود. حتي اگر ما با ارز آزاد اجازه واردات کالا را پيدا کنيم، با وجود قيمت نهايي بالاتر، همين که کالا در بازار موجود باشد، کمک زيادي به ثبات و وضعيت بازار خواهد بود و از طرف ديگر مصرفکننده نيز ميتواند با داشتن انتخابهاي متنوعتر، خريد رضايتبخشتري داشته باشد.
تلاش براي تامين نياز بازار داخلي و بهبود خدمات
توسلي ميگويد: با افزايش قيمت تجهيزات کامپيوتري در پي افزايش نرخ ارز و کاهش قدرت خريد، مردم در تامين نياز خود به اين کالاها براي انجام اموري مانند آنچه در دوران کرونا حس شد دچار مشکل بودند. به عنوان توليدکننده ايراني تلاش کرديم تا سطح امکانات محصولاتي مانند لپتاپ را متناسب با نياز کاربران خانگي تنظيم کرده و در عوض محصولاتي در رده قيمتي پايينتر به اين دسته مخاطبان ارائه کنيم. طبيعتا لپتاپها و کامپيوترهاي خانگي داراي امکاناتي هستند که کاربرد چنداني براي کاربران معمولي ندارند و ميتوان با حذف آنها و ارائه محصولي با قيمت مناسب، نياز اين کاربران را رفع کرد.
در پي محدوديتهاي وارداتي اخير، ورود قانوني بسياري از برندهاي معتبر و مورد درخواست مردم به بازار تجهيزات کامپيوتري محدود شد و عمده کالاهاي موجود از اين برندها در بازار از راه قاچاق تامين ميشوند. همين امر باعث ميشود در اصالت و سلامت اين کالاها اطمينان چنداني وجود نداشته باشد و از طرف ديگر امکان ارائه گارانتي و خدمات پس از فروش معتبر براي اين محصولات وجود نداشته باشد. با توجه به قيمت بالا و حساسيت اين تجهيزات، خريداران ريسک زيادي متحمل ميشوند.
بازار