برگزیده

بسته جدید مذاکراتی

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1404/03/11 - 07:35

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

در فضای گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره پیش‌نویس توافق، وزیر خارجه عمان شنبه شب در سفر ناگهانی به تهران، پیشنهاد آمریکا را به ایران ارائه کرد. عراقچی در توییتی با اشاره به این پیام نوشت: به نحو مقتضی به آن پاسخ داده خواهد شد. پیش‌تر ترامپ با بیان اینکه به توافق با ایران بسیار نزدیک هستیم، تاکید کرده بود شانس خوبی برای رسیدن به توافق وجود دارد. همزمان وزیر دفاع آمریکا در اجلاس امنیتی سنگاپور گفت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نیازمند برخی امتیازها و سازش‌ها است.

در فضای گمانه‌زنی‌ها از دستیابی ایران و آمریکا به یک پیش‌نویس چارچوب سیاسی در دور بعدی مذاکرات، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، اعلام کرد که بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، روز شنبه در سفری کوتاه به تهران، مفاد یک پیشنهاد از سوی ایالات متحده را ارائه کرده است. عراقچی در حساب ایکس خود نوشت: «این پیشنهاد به‌گونه‌ای شایسته و در چارچوب اصول، منافع ملی و حقوق مردم پاسخ داده خواهد شد.» به نظر می‌رسد پاسخ ایران به پیشنهاد آمریکا در دور بعدی مذاکرات که احتمالا ظرف روزهای آینده برگزار می‌شود، ارائه خواهد شد.

پیش‌تر مقامات تهران و واشنگتن در تازه‌ترین اظهارات خود به صورت ضمنی گمانه‌زنی‌ها در خصوص پیش‌نویس توافق را تایید کردند. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با بیان اینکه صحبت از غنی‌سازی صفر حرف‌و‌حدیث‌هایی است که بیشتر کاربردی برای جامعه صهیونیستی دارد، گفت: شاهد برخی از پیشرفت‌ها در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا هستیم.

محمد اسلامی روز شنبه در همایش مدیران و حراست دستگاه‌های اجرایی استان مازندران در شهر ساری تصریح کرد که صحبت‌ها، حرف‌و‌حدیث‌های برخی‌ها در نیویورک در خصوص غنی‌سازی صفر خواب پریشان دشمنان است که بیشتر کاربردی برای جامعه صهیونیستی دارد. اسلامی چهارشنبه هفته گذشته نیز گفته بود که در صورت دستیابی به توافق با ایالات متحده، تهران ممکن است اجازه دهد بازرسان آمریکاییِ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاسیسات هسته‌ای این کشور حضور یابند.

در شامگاه جمعه نیز دونالد ترامپ در کاخ سفید تایید کرد که به توافق با ایران بسیار نزدیک است. طبق گزارش خبرگزاری ریانووستی، رئیس‌جمهور آمریکا خطاب به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «من فکر می‌کنم که ما به توافق با ایران نزدیک هستیم و فکر می‌کنم که در آینده‌ای نه چندان دور این اتفاق می‌افتد.» آن سوتر وزیر دفاع آمریکا نیز در شرق آسیا به مذاکرات سیگنال مثبت ارسال کرد و گفت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به‌عنوان مهم‌ترین هدف مذاکرات نیازمند برخی سازش‌ها و امتیازهاست. پیتر هگست این اظهارات را روز جمعه در اجلاس گفت‌وگوی شانگری لا در سنگاپور به زبان آورد. هگست در این روز با همتایان خود از کشورهای برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و تیمور شرقی دیدار کرد.

تاکید وزیر دفاع تندروی ترامپ بر دو کلیدواژه «سازش» و «امتیاز» می‌توان تا حد زیادی در ارتباط با مساله غنی‌سازی به‌عنوان گره اصلی در مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن ارزیابی کرد. از زاویه این پالس‌های مثبت است که گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای اواخر هفته گذشته تا حدی رنگ واقعیت به خود می‌گیرند. در تازه‌ترین این تحلیل‌ها، سایت المانیتور روز جمعه در تحلیلی نوشت: دونالد ترامپ اعلام کرد که آمریکا به یک «راه‌حل» درباره برنامه هسته‌ای ایران نزدیک شده است؛ تازه‌ترین نشانه از آنکه دو طرف در آستانه دستیابی به یک توافق موقت هستند.

این پایگاه آمریکایی در ادامه تحلیل خود می‌نویسد: منابع آمریکایی و منطقه‌ای آشنا با مذاکرات، نسبت به دستیابی به نوعی توافق خوش‌بین هستند، حتی با وجود آنکه مساله ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران هنوز به‌هیچ‌وجه حل‌وفصل نشده است. یکی از منابع منطقه‌ای به المانیتور گفت: «فضا مثبت است. به نظر می‌رسد ایالات متحده راهی برای خروج از بن‌بست غنی‌سازی پیشنهاد کرده است.» همان‌طور که المانیتور هفته گذشته از واشنگتن گزارش داده بود، راهی برای عبور از اختلاف در موضوع غنی‌سازی وجود دارد.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، پس از مذاکرات جمعه گذشته در رم گفت که مذاکره‌کنندگان در حال حرکت به‌سوی توافق و چارچوبی هستند که «مساله غنی‌سازی را به تعویق می‌اندازد» تا مذاکرات برای توافقی پایدارتر ادامه یابد. یک منبع منطقه‌ای که خواست نامش فاش نشود، گفت عمان که نقش میانجی در مذاکرات را ایفا می‌کند، پیشنهاد توقف شش‌ماهه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را به‌عنوان اقدامی اعتمادساز در مذاکرات ارائه داده است. به گزارش رویترز و به نقل از دو مقام ایرانی، ایران در حال بررسی توقف موقت در ازای به‌ رسمیت شناختن حق غنی‌سازی برای مصارف غیرنظامی و آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده توسط ایالات متحده است.

پیش‌تر وال استریت ژورنال و سی‌ان‌ان و نشریه دیپلمات لارا روزن هم به نقل از برخی مقامات آمریکایی این گمانه المانیتور را تقویت کردند و نوشتند: ایالات متحده در حال آماده‌سازی ارائه پیش‌نویس شرایطی به ایران است که شامل توقف غنی‌سازی اورانیوم می‌شود. واشنگتن امیدوار است این چارچوب، اسرائیل را به تعویق حمله قریب‌الوقوع به ایران متقاعد کند.

با‌این‌‌حال سید‌عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز پنج‌شنبه در پستی در شبکه اجتماعی «ایکس» (توییتر سابق) گزارش‌هایی مبنی بر قریب‌الوقوع بودن توافق هسته‌ای میان کشورش و ایالات متحده را کم‌اهمیت جلوه داد. عراقچی نوشت: «مطمئن نیستم هنوز به آن نقطه رسیده باشیم.»

تاکنون پنج دور مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا برگزار شده است که دور پنجم روز جمعه دوم خرداد در شهر رم ایتالیا برگزار شد. دور اول مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به میزبانی عمان، روز شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ در مسقط برگزار شد و دو طرف، گفت‌وگوها را سازنده و رو‌به‌جلو توصیف کردند. دور دوم گفت‌وگوها نیز روز شنبه ۳۰فروردین ماه در شهر رم ایتالیا به میزبانی عمان، دور سوم مذاکرات شنبه ششم اردیبهشت‌ماه، و چهارمین دور روز یکشنبه ۲۱اردیبهشت ۱۴۰۴ (۱۱ مه ‌۲۰۲۵) در شهر مسقط، پایتخت عمان برگزار شدند. تهران و واشنگتن توافق کرده‌اند دور دیگری از مذاکرات را برگزار کنند، هرچند هنوز تاریخی برای آن تعیین نشده است.