برگزیده

زلزله ترامپ در رمزارزها

هم ميهن

بروزرسانی 1404/07/20 - 19:49

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مهسا طاعتی| با اعلام دونالد ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌های 100 درصدی بر واردات کالاهای چینی و محدودیت‌های جدید بر صادرات نرم‌افزارهای حیاتی به کشور چین، جنگ تجاری میان آمریکا و چین وارد مرحله‌ای تازه شد. در پی این تصمیم، بازارهای مالی از شاخص‌های بورس آمریکا و سهام غول‌های فناوری گرفته تا قیمت ارزهای دیجیتال با سقوط شدیدی مواجه شدند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز دهم اکتبر 2025 (18مهرماه 1404) از اعمال تعرفه 100 درصدی بر تمام واردات چین از اول نوامبر (10 آبان‌ماه 1404) خبر داد. ترامپ در بیانیه‌ای این خبر را اعلام و به آنچه او اقدام «فوق‌العاده تهاجمی» پکن برای اعمال کنترل‌های صادراتی گسترده بر تقریباً هر محصول تولیدی نامید، اشاره کرد. این اقدام رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به اقدامات اخیر پکن گرفته شده؛ زمانی‌که چین تصمیم گرفت پنج ماده نادر خاکی کلیدی را به فهرست اقلام دارای محدودیت صادراتی خود اضافه کند.

پیش‌ازاین هم، چین چندین‌بار صادرات مواد نادر خاکی و برخی فلزات حساس را با سهمیه و تعرفه محدود کرده بود که موجب مناقشاتی با آمریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا شده است. از آوریل ۲۰۲۵ نیز، کنترل‌های صادراتی بر این مواد را در پاسخ به فشارهای تجاری آمریکا افزایش داده است.

سود ۲۰۰ میلیون دلاری در بحران
ماجرا از این قرار است که آمریکا و چین سال‌هاست به‌دلیل کسری تجاری بزرگ آمریکا، نگرانی از سرقت فناوری، حمایت گسترده چین از شرکت‌های دولتی و رقابت بر سر برتری تکنولوژیک جنگ تجاری دارد. اولین‌بار آمریکا در سال‌های 2018 و 2019 تعرفه‌های سنگینی بر محصولات چینی به‌خصوص فولاد، آلومینیوم، لوازم الکترونیکی و کالاهای مصرفی وضع کرد. چین هم در مقابل تعرفه‌هایی بر کالاهای آمریکایی اعمال کرد.

البته با اینکه در آن‌زمان هم بازارهای جهانی و صنایع وابسته به چین در زنجیره تأمین تحت‌فشار قرار گرفتند، اما به‌دلیل اینکه درصد تعرفه‌ها کمتر بود و بر کالاهای خاصی اعمال می‌شد، به‌اندازه تعرفه 100 درصدی اخیر بازارهای مالی را در شوک فرو نبرد. تصمیم اخیر ترامپ به‌سرعت واکنش‌های شدیدی در بازارهای مالی جهان ایجاد کرد. شاخص‌های بورس آمریکا و سهام شرکت‌های فناوری بزرگ مانند الفابت، متا، آمازون، انویدیا، تسلا و... کاهش یافت.

تبعات تعرفه 100 درصدی ترامپ بر واردات محصولات چینی فقط به کاهش سهام و شاخص‌ بازارهای مالی محدود نشد؛ بلکه در بازار ارزهای دیجیتال هم، قیمت بیت‌کوین و اتریوم سقوط شدیدی را تجربه کرد و میلیاردها دلار از موقعیت‌های معاملاتی به‌دلیل نوسانات بالا از دست رفت. ارزش بیت‌کوین با کاهش 8/4 درصدی به ۱۰۴,۷۸۲ دلار رسید و اتریوم نیز با کاهش 5/8 درصدی به ارزش 3637 دلار رسید. البته، یک تریدر حرفه‌ای در این شرایط با استفاده از اطلاعات و زمان‌بندی دقیق، اقدام به شورت‌کردن بیت‌کوین و اتریوم کرده و سودی حدود 200 میلیون دلار از بازاری پرنوسان و پرریسک به‌دست آورده است.

دلیل سقوط قابل‌توجه ارزش بیت‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال بزرگ این است که معاملات رمزارزها به‌عنوان دارایی‌های پرریسک در زمان‌‌ بی‌ثباتی‌های اقتصاد جهانی، بیشتر از قبل با عدم‌قطعیت و ترس مواجه می‌شوند. ازسوی‌دیگر، استخراج بیت‌کوین به مواد نادر خاکی و فناور‌ی‌های تولید چیپ وابسته است و با محدودیت‌های صادراتی چین، فشار مضاعفی بر این بخش وارد می‌‌شود و انتظارات منفی درخصوص رشد و توسعه شبکه‌های بلاکچین ایجاد کرده است.

بااین‌حال کارشناس‌ها معتقدند که هرچند در کوتاه‌مدت، فشارهای ناشی از تعرفه‌ها و تنش‌های تجاری می‌تواند به کاهش بیشتر قیمت رمزارزها منجر شود، اما برخی دیگر از تحلیلگران امیدوارند که در میان‌مدت و بلندمدت، رمزارزها بتوانند به‌عنوان ابزاری برای پوشش ریسک در برابر تورم و نوسانات ارزی ایفای نقش کنند. البته اگر دولت‌ها به سمت تنظیم قوانین مشخص‌تر و ایجاد چارچوب‌های قانونی برای رمزارزها حرکت کنند؛ می‌تواند به بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران و رشد بازارهای دیجیتال کمک کند که این فرآیند زمان‌بر و نیازمند ثبات سیاسی و اقتصادی در سطح جهانی است.

سرنوشت صنایع فناوری و دفاعی
جدای از تاثیرات کوتاه‌مدت اما شدید اعلام زمان دقیق اعمال تعرفه‌ 100 درصدی برای واردات کالاهای چینی بر بازارهای مالی، تحلیل‌گران معتقدند که این اقدام در بلندمدت می‌تواند زمینه‌ساز اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی و افزایش قیمت کالاهای مصرفی در ایالات‌متحده شود. کاهش رشد اقتصادی، افزایش فشار بر بازارهای مالی، تاثیر بر شرکت‌های فناوری و افزایش تورم ازجمله این پیامدهاست.

با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از کالاهای مصرفی در آمریکا از چین وارد شده‌اند و پیدا کردن جایگزین برای آن‌ها سخت خواهد بود، با شروع اخذ تعرفه ۱۰۰ درصدی از واردات کالاهای چینی به آمریکا، هم هزینه‌های تولید، هم قیمت‌ها در بازار مصرف این کشور افزایش می‌یابد. همچنین از آنجا که اقتصادهای بزرگ جهان به یکدیگر وابسته هستند، با این اقدام رشد اقتصادی در جهان کاهش و فشارهای تورمی هم افزایش خواهد یافت. علاوه بر این، با اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی ترامپ بر کالاهای چینی، درآمد و فروش شرکت‌های فناوری بزرگ آمریکایی ازجمله انویدیا و کوالکام با کاهش قابل‌توجهی مواجه خواهد شد. به این دلیل که این دو شرکت بخش مهمی از درآمد خود را از بازار چین به‌دست می‌آورند و احتمالاً مجبور خواهند شد تا استراتژی‌های خود را تغییر دهند و به‌دنبال بازارهای جایگزین بگردند.

این تغییرات همچنین می‌تواند روی نوآوری و توسعه فناوری نیز تأثیرگذار باشد. ترکیب تعرفه‌های عظیم ۱۰۰ درصدی آمریکا و محدودیت‌های چین بر صادرات فناوری‌های حساس، خطرات بزرگی برای زنجیره تأمین صنایع فناوری و دفاع ایجاد خواهد کرد؛ زیرا برخلاف اقدامات قبلی که معمولاً به‌صورت تدریجی و محدود انجام می‌شد، این‌بار شاهد اقداماتی همه‌جانبه و گسترده هستیم که به‌شدت بر شرکت‌های وابسته به فناوری‌های وارداتی چینی یا آمریکایی اثرگذار خواهد بود. علاوه بر پیامدهای اقتصادی، اقدام اخیر ترامپ رقابت و تنش‌های ژئوپلیتیک را بین دو اقتصاد اول جهان تشدید می‌کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرده است که دیدار برنامه‌ریزی‌شده خود با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در حاشیه نشست آسه‌آن را لغو کند. درمجموع ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که چنین تنش‌هایی در بالاترین سطوح دیپلماتیک، احتمال اقداماتی تلافی‌جویانه از سوی چین را افزایش می‌دهد. چین هم در واکنش‌های قبلی به اقدامات مشابه آمریکا، تعرفه‌های متقابل وضع کرده و شرکت‌های آمریکایی را تحت فشار قرار داده است.

نکته دیگری هم وجود دارد. با توئیت‌های ترامپ و تصمیم‌های او، عملاً بازار جهانی رمزارزها وارد دورانی شده که تا پیش از سابقه نداشته است. وقتی یک سیاست‌مدار با پستی ساده در پلتفرم اجتماعی باعث سقوط آزاد قیمت رمزارزها و محو لحظه‌ای میلیاردها دلار از ارزش بازار دارایی‌های دیجیتال می‌شود، یکی از معانی‌اش این است که اثر موضع‌گیری‌های سیاسی و سیاست‌گذاری‌های دولت‌ها بر بازار رمزارزها بیش از هر زمان دیگری است.

حوزه‌ای که زمانی قرار بود به‌عنوان پناهگاهی امن، غیرمتمرکز و ضدسیستمی در برابر دخالت‌های دولتی‌ها و سیاست‌های پولی سنتی عمل کند، اما حالا با یک توئیت از چهره‌ای سیاسی، بزرگترین نقدشوندگی تاریخ دارایی‌های دیجیتال را تجربه کرده است. واقعیت‌ این است که بازار رمزارزها، دیگر یک جزیره دورافتاده نیست؛ بلکه سنسوری فوق‌حساس است که نشانگرش به‌طور محسوسی به بازی قدرت‌های سیاسی گره خورده است.