سیاست روز نوشت: اقشار آسیبپذیر حاشیهنشینان وام کالا و خودرو
سياست روز
بروزرسانی
سياست روز/ متن پيش رو در سياست روز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
۴۸ ساعت از اجرايي شدن روند پرداخت وام کالايي ۱۰ ميليوني و وام خودرو ۲۵ ميليون توماني ميگذرد اما با تمام اميدهايي که متوليان به بهبود وضعيت اقتصاد با سرازير شدن سيل تقاضا داشتند اما آنچه از برآيند کار بر ميآيد اين نکته حاصل ميشود که ابعاد اجراي اين طرح نامعلوم است. همچنين همان طور که پيشبيني ميشد اقشار آسيبپذير از اين طرح و منافع آن بيحاصل ماندند.
طرح کالا
در روزهاي اخير طرحي از سوي دولت رونمايي و مطرح شده که در قالب آن، مردم ميتوانند تا ۱۰ ميليون تومان وام بانکي براي خريد کالاي ايراني دريافت کنند، همچنين محصولات و شرکتهايي نيز براي عرضه محصولاتشان معرفي شده و به متقاضيان اعلام کردهاند ميتوانند نسبت به خريد کالاها و محصولات مورد نيازشان اقدام کنند اما نکته اصلي دراين ميان آن است که با توجه به هدف دولت در راستاي اجراي اين طرح مبني بر مقابله با رکود اقتصادي و در قالب بسته جديد اقتصادي از طريق منابع بانکها و ايجاد رونق در بازار فروش توليدات داخلي و همچنين ايجاد و حفظ اشتغال؛ نحوه بازپرداخت اقساط بانکي اين طرح و مدت زمان در نظر گرفته شده براي آن به نحوي است که بسياري از اقشار کمدرآمد و اتفاقا گروههايي که شايد نياز بيشتري به دريافت اينگونه وامها داشته باشند، عملا از چرخه دريافت حذف شدهاند.
طبق گفته وزير کار و امور اجتماعي در سالجاري متوسط دريافتي ميليونها شاغل در بازار کار ايران در بهترين حالت يک ميليون و ۵۰۰ هزار تومان است و بررسي سياستگذاران نشان ميدهد که طرح خريد کالاي ايراني چندان توجهي به جيب مردم نداشتهاند و به سخن ديگر گروههاي کمدرآمد را در اين طرح ناديده گرفته شدهاند.
کارشناسان و منتقدان اين طرح با مبنا قرار دادن اسم اين طرح که تحت عنوان "وامهاي خرد" معتقدند اين وام براي اقشار کمدرآمد به هيچوجه چنين معنايي ندارد و همين سبب شده تا بيش از اقشار کمدرآمد، پردرآمدهايي که اساسا نيازي به اين قبيل وامها ندارند درصدد استفاده از آن برآيند.
اين گروه مدعي هستند که ارائه چنين وامي با اين مبلغ بيشتر براي اقشار با درآمد متوسط رو به بالا است و گروههاي کمدرآمد و ميليوني کارگران که جز حداقلبگيران دستمزد هستند و يا متوسط دريافتي آنها يک ميليون تومان است، عملا امکان استفاده از اينگونه وامها را ندارند. طبق اخبار منتشر شده افراد متقاضي به منظور بازپرداخت وام بايد در حدود ۶۰۰ هزار تومان در ماه پرداخت کنند.
براساس نقطه نظر کارشناسان ماهيت وام خرد بايد به گونهاي باشد که اساسا نياز گروههاي کمدرآمد و با دستمزد کمتر بتوانند از آن بهره بگيرند و اگر بنا باشد اين وام بعداز کارمندان و حقوقبگيران به کارگران هم برسد آن گاه اين افراد بايد بيش از نيمي از حقوق خود را به اين مهم اختصاص دهند.
با وجود تمام اين موارد اين نکته قابل توجه است که با گذشت دو روز طرح کارت اعتباري در مراحل اوليه قرار دارد به طوري که هنوز درخواستي از سوي دستگاهها به شبکه بانکي ارائه نشده است و هرچند قرار است در طرح بانکي بانکهاي عامل هر يک پشتيبانيکننده از چند صنعت شوند اما هنوز اين تفکيکها توسط بانک مرکزي انجام نشده است.
همچنين گفته ميشود کارتهاي صادر شده تفاوت با يکديگر ندارند و تنها فروشگاهها و نمايندگيهاي فروش کالاهاي صنعتي توليد داخل متفاوت هستند که در سامانههاي طراحي شده شناسه مشخص خواهند داشت. اخبار منتشر شده نشان ميدهد بانکها زيرساختهاي لازم براي اجراي طرح را فراهم کردهاند، اما در ابتدا بايد دستگاهها درخواست و اطلاعات کارمندان خود را تکميل کرده و به بانکها ارائه دهند که هنوز اين درخواستها به دست بانکها نرسيده است.
شکست کمپين
آمارهاي رسمي وزارت صنعت، معدن و تجارت اين نکته را گوشزد ميکنند که تاکنون بيش از ۱۲ هزار نفر براي خريد خودرو در قالب اين طرح، ثبتنام کردهاند هرچند که هنوز ابهامات گستردهاي در مورد شرايط آن وجود دارد و اين مهم بدون در نظر گرفتن ميزان بازپرداخت تسهيلات مدنظر است.
از ابتدا قرار بود که اجراي اين طرح ۷ ساله باشد و مردم هم بازپرداخت را با نرخ سود ۱۶ درصد داشته باشند، اما به يکباره در آخرين لحظات پيش از اجراي طرح، مسئولان اعلام کردند که اجرا از ۷ به ۴ سال کاهش يافته است. در فرمهايي که پيشروي مردم براي ثبتنام از سوي نمايندگيها قرار داده شده، مدت زمان بازپرداخت اقساط وام ۲۵ ميليون توماني از يک تا ۴ سال پيشبيني شده است.
هرچند وزير صنعت، معدن و تجارت همچنان بر اين موضوع تاکيد دارد که بازپرداخت ۷ ساله است اماخودروسازان زير بار نرفته و رويه ديگري را پيش روي متوليان قرار دادهاند چراکه مدعي هستند که نميتوانند زير بار مالي ناشي از بالا رفتن تعداد اقساط بروند.
اما با همين شرايط هم که از سوي خودروسازان پيشروي مردم قرار گرفته است، تاکنون بالغ بر ۱۲ هزار نفر براي استفاده از مزاياي اين طرح ثبتنام کردهاند و آنگونه که مسئولان ايران خودرو و سايپا ميگويند بالغ بر ۷ هزار نفر هم ثبتنام خود را تکميل و وجوه خود را هم واريز کردهاند؛ بنابراين تاکنون حداقل خودروسازان ميتوانند مطمئن باشند که ميتوانند سهم وام هر يک از خودروهاي فروخته شده در اين طرح را از بانک مرکزي و بانکهاي عامل دريافت کنند.