ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
طي روزهاي اخير قيمتها در بازار ارز و به تبع آن در بازار طلا روند صعودي به خود گرفته است. با وجود اينکه در دو سال اخير دامنه نوسان نرخ ارز به ميزان قابل توجهي کاهش يافته است، اما چند عامل دست به دست هم داده تا در حدود يک هفته اخير قيمتها در اين بازار نوسان بيشتري را تجربه کند، به طوري که روزگذشته نرخ دلار خود به بالاي 3500 تومان رسيد. براساس نرخهاي اعلامي از سوي سامانه «سنا» که ميانگين وزني نرخ خريد و فروش ارز در بازار آزاد را نشان ميدهد، روزگذشته از ساعت 8 تا 9 صبح نرخ دلار در بالاترين رقم خود يعني سه هزار و 536 تومان قرار داشت. در همين ساعت نرخ يورو نيز به سه هزار و 856 تومان رسيد و درهم امارات هم 966 تومان شد.
اما در ادامه روز بتدريج از قيمتها در بازار آزاد و صرافيها کاسته شد به گونهاي که در ميانه روز قيمت دلار به محدوده 3500 تومان نزديک شد. براين اساس قيمت ميانگين ارزهاي پرتقاضا در بازار آزاد در روزگذشته يعني ساعت 8 تا 13 نرخ دلار سه هزار و 523 تومان، يورو سه هزار و 856 تومان و درهم 959 تومان اعلام شد. هرچند براساس روال ماههاي اخير نرخ ارز پس از يک نوسان صعودي در ابتداي فعاليت بازار، در زمان بسته شدن بازار کاهش محسوسي را تجربه ميکند، ولي همانگونه که اشاره شد، در روزهاي اخير برنوسان قيمتها در بازار آزاد ارز افزوده شده است اما اينکه چه عواملي باعث بروز اين نوسان و صعودي شدن قيمتها در بازار آزاد شده است، نظرات مختلفي وجود دارد. اين درحالي است که درافزايش نرخ ارز در اين روزها رد پاي توافق اوليه بانکهاي دولتي و خصوصي براي کاهش نرخ سود سپردههاي يکساله که قرار بود به 18 درصد برسد، ديده ميشود. برهمين اساس برخي از فعالان معتقدند تغيير موضع بانکها درخصوص کاهش نرخ سود سپرده و باقي ماندن نرخهاي سابق باعث شد نشانههاي کاهش در بازار ارز نمايان شود. با وجود اين کارشناسان دلايل ديگري نيز براي نوسان قيمتها در بازار ارز مطرح ميکنند که کاهش درآمدهاي ارزي دولت از جمله اين عوامل است.
تأثيرکاهش قيمت نفت و مواد معدني بر ارز
دراين باره بهاءالدين حسيني هاشمي کارشناس بانکي و مديرعامل پيشين بانک صادرات در گفتوگو با «ايران» معتقد است که مهمترين عاملي که در بازار ارز تأثيرداشته کاهش شديد قيمت نفت، پتروشيمي و همچنين مواد معدني مانند سنگ آهن و مس بوده که طي ماههاي اخير قيمت جهاني آنها به نصف کاهش يافته است. وي ادامه داد: زماني که قيمت اين اقلام به اين شدت کاهش مييابد طبيعي است که بر درآمدهاي ارزي دولت به عنوان بزرگترين عرضهکننده ارز در بازار تأثير بگذارد.
وي اضافه کرد: همواره ميان ارزش ريال و دلار يک نوع عدم تعادل وجود دارد که وارد شدن برخي از محرکها ميتواند اين عدم تعادل را بيشترکند. برهمين اساس تصميم اوليه مديران عامل بانکهاي دولتي و خصوصي براي کاهش نرخ سود سپردههاي يک ساله در بازار ارز به عنوان يک محرک عمل کرد. حسيني هاشمي تأکيد کرد: بدين ترتيب کاهش نرخ سود بانکي به عنوان يک عامل اصلي در افزايش نرخ ارز مطرح نيست بلکه در قالب يک محرک عمل کرده و موجب تسريع در افزايش قيمتها شده است. به طور معمول سرمايهگذاران به دنبال محل و بازاري هستند که بالاترين سود ممکن را کسب کنند. بنابراين اگر سپردهگذاري در بانک سود بيشتري داشته باشد به سمت بانک هدايت ميشوند و در غيراين صورت ساير بازارها را که براي سرمايهگذاري مناسب است هدف ميگيرند. البته با توجه به اينکه کاهش نرخ سود بانکي بسرعت از سوي بانکها منتفي اعلام شد، سرمايهگذاران براي خروج از بانک يا ماندن در آن تصميمگيري نکرده بودند. برهمين اساس تأثير نرخ سود بانکي در بازار ارز به طور عمده رواني بود.
تأثيرنرخ سود بانکي بر بازار ارز
درهمين زمينه رامين مطلوب يکي از فعالان بازار ارز نيز در گفتوگو با «ايران» معتقد است، طي روزهاي اخيرچند عامل باعث بالارفتن قيمتها شده است. به گفته وي انتشار خبرکاهش نرخ سود سپردههاي بانکي دريک مقطع کوتاه در بازار ارز تأثيرگذار بود و باعث افزايش نسبي تقاضا شد. وي توضيح داد: طي سالهاي اخير و باتوجه به کاهش نوسان در بازار ارز و طلا عمده سرمايههاي خرد راهي بانکها شده است، اما وقتي صحبت از کاهش نرخ سود به ميان آمد تأثير رواني آن بر بازار ارز نمايان شد. البته همانگونه که اشاره شد بازار ارز مانند گذشته امکان کسب سود و نوسانگيري را به دلالان و برخي از خريداران نميدهد ولي عدهاي براي اينکه ارزش سرمايه خود را حفظ کنند به خريد ارز و طلا روي ميآورند.
وي با اشاره به کاهش عرضه ارز به عنوان يکي ديگر از دلايل افزايش قيمت در بازار گفت: طي هفتههاي اخير ميزان عرضه ارز از سوي برخي صرافيهاي بانکها کاهش يافته است به طوري که يکي از صرافي بانکها که پيش از اين به هرصراف مجاز روزانه تا سقف 100 هزار دلار ارز ارائه ميکرد طي روزهاي اخير اين سقف را به 50 هزار دلار کاهش داده است.
مطلوب در پايان تأکيد کرد: با وجود عواملي که از آنها ياد شد به نظر ميرسد که عمده دلايل افزايش نرخ ارز در بازار آزاد جنبه رواني داشته است، چراکه در معاملات ارز تغيير محسوسي ديده نميشود.
لنگر ارز بر طلا
درحالي که قيمت جهاني طلا به عنوان يکي از مهمترين دلايل افت و خيز طلاي داخلي در هفتههاي اخير کاهشي بوده است، اما بررسي قيمتها در اين بازار نشان ميدهد که نرخ انواع سکه و همچنين طلاي 18 عيار افزايش داشته است. کشتي آراي رئيس اتحاديه طلا و جواهر در اين زمينه به «ايران» گفت: مهمترين علت افزايش قيمت طلا در بازار داخلي رشد نرخ ارز است. وي افزود: همانگونه که هفته گذشته پيشبيني شده بود اونس طلاي جهاني در هفته اخير بين يک تا دو دلار نوسان داشته است ولي افزايش قيمت ارز بخصوص دلار قيمت طلا را بالا کشيد. به گفته وي در يک هفته گذشته قيمت سکه تمام بهار آزادي بين 8 تا 12 هزار تومان افزايش داشته است. اين درحالي است که بازار طلا تقريباً با رکود مواجه است و داد و ستد چنداني در آن انجام نميشود. کشتيآراي ادامه داد: قيمت طلاي جهاني در سه هفته گذشته کاهشي بوده و هماکنون به حداقل خود رسيده است. رئيس اتحاديه طلا و جواهر همچنين درپاسخ به سؤالي درباره تأثيرکاهش نرخ سود سپرده بانکي در بازار ارز و طلا گفت: به نظر نميرسد کاهش 2 درصدي نرخ سود سپرده(درصورت عملياتي شدن) انگيزه زيادي براي ورود سرمايهگذاران به بازارهاي ارز و طلا ايجاد کند، چراکه همچنان بازار پول از ساير بازارها براي سرمايهگذاري جذابتر است.