ايسنا/
متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
"مشاوران ارشد رييس جمهور آمريکا در حوزه خاورميانه در حالي از روز سهشنبه تور سفرهايشان به چند مقصد در اين منطقه و همچنين در اروپا با هدف جلب حمايت از به اصطلاح «کارگاه بنيانهاي اقتصادي صلح» ميان فلسطين و اسرائيل در بحرين را شروع کردند که کار سختي در متقاعد کردن اين کشورها و مردمشان براي حمايت از اين طرح خواهند داشت."
خبرگزاري آسوشيتدپرس در گزارشي نوشته است: کاخ سفيد اقدام به تبليغ کنفرانس ۲۵ و ۲۶ ژوئن در کشور بحرين به عنوان اولين مرحله به اصطلاح طرح صلح خاورميانه کرده و اين طرح صلح در بردارنده سرمايهگذاريها و فعاليتهاي زيرساختي در ابعاد گسترده در اراضي فلسطين است که عمده سرمايهگذاري آن از جانب کشورهاي ثروتمند عربي انجام ميشود.
اما مقامهاي آمريکايي ميگويند کنفرانس بحرين در بردارنده مسائل سياسي بنيادين درگيري نيست؛ مرزهاي يک کشور فلسطيني، وضعيت شهر قدس، سرنوشت آوارگان فلسطيني يا درخواستهاي امنيتي اسرائيل.
يک مقام کاخ سفيد که نامش را فاش نکرد، گفت: "اين تور سفرهاي اين مشاوران ارشد که شامل توقف در مراکش، اردن، اسرائيل و اروپا ميشود بخشي از تلاشهاي در جريان ما براي دستيابي ميان صلح ميان اسرائيل و فلسطينيها محسوب ميشود"، با اين حال اين مقام جزييات بيشتري مطرح نکرد.
فلسطينيها در نشست بحرين شرکت نخواهند کرد و پارامترهاي اين کنفرانس را رد کردهاند و در حالي که مصر و اردن، همپيمانان کليدي آمريکا برنامههايشان را براي شرکت در آن را اعلام نکردهاند.
در حال حاضر آمريکاييها اميدهايشان معطوف به کشورهاي ثروتمند حوزه خليج فارس، تحت رهبري عربستان سعودي است و اميدوار هستند که نفوذ منطقهاي آنها و جيبهاي عميق آنها اين کنفرانس را موفقيتآميز کند.
عربستانيها، اماراتيها، قطريها همراه با کشور ميزبان يعني کشور بحرين دعوت به شرکت در اين کنفرانس را پذيرفتهاند. اين وضعيت سبب شده که فلسطينيها گلايه کنند از اينکه قرار است آنها را تحت فشار سنگيني قرار دهند تا اقدام به پذيرفتن مبالغ هنگفتي پول در ازاي دست برداشتن از مطالبه تشکيل يک کشور مستقل فلسطيني در کرانه باختري، قدس شرقي و نوار غزه کنند.
محمود عباس، رييس تشکيلات خودگردان فلسطين اخيراً گفت: معامله قرن يا معامله شرم با اراده خداوند به جهنم واصل ميشود و پروژه اقتصادي که آنها در حال تلاش براي ايجاد آن در ماه آينده ميلادي هستند هم به جهنم خواهد رفت. هرکسي بخواهد موضوع فلسطين را حل کند بايد کارش را با مشکل سياسي آغاز کند نه با فروختن توهمهاي چند ميليارد دلاري.
جارد کوشنر، مشاور ارشد و داماد ترامپ چند روز پيش برنامههاي مربوط به کنفرانس بحرين را اعلام کرد و گفت، اين کنفرانس متمرکز بر مسائل اقتصادي و سرمايه گذاري در اراضي فلسطيني خواهد بود. با اين حال عدم وجود يک افق سياسي باعث بياطلاعي همپيمانان آمريکا در منطقه شده است.
کشورهايي مثل اردن با توجه به اتکاي سنگين به حمايت نظامي و سياسي آمريکا کار سختي در نپذيرفتن دعوت به شرکت در اين کنفرانس دارند. اما مساله فلسطين شديداً نزد مردم جهان عرب حساس تلقي ميشود، براي رهبران اين مردم سخت است طرحي را بپذيرند که متعهد به تشکيل کشور فلسطين نباشد.
کشورهاي حوزه خليج فارس در ضمن اينکه در پذيرفتن دعوت براي شرکت در کنفرانس بحرين احتياط به خرج داده و با فلسطينيها اظهار همبستگي کردهاند، خودشان را انعطافپذير نيز نشان ميدهند.
در سالهاي اخير اين کشورها روابطي کم سروصدا با اسرائيل برقرار کردهاند و عمده انگيزه آنها از اين حرکت خصومت مشترکشان با ايران بوده است. اين نگرانيها و آمادگي آنها براي تعامل با اسرائيل به نظر قدرتاش از هرگونه احساس آنها براي همبستگي با فلسطينيها بيشتر است.
انور قرقاش، وزير مشاور در امور خارجه امارات متحده عربي اخيراً به خبرنگاران گفت: گفتوگو با اسرائيل اتفاقي مثبت است. من فکر ميکنم که اين کاري است که ما بايد انجام بدهيم اما گفتوگو با اسرائيل به اين معني نيست که ما به لحاظ سياسي با آنها موافق هستيم.
مقامهاي فلسطيني از کشورهاي عربي خواستهاند تا در اين کارگاه بحرين شرکت نکنند. انتظار ميرود محمود عباس در کنفرانسهايي که چند روز ديگر در عربستان سعودي برگزار خواهد شد بر اين تقاضاها بيش از پيش تاکيد کند اما تغيير ذهنيت آنها کار دشواري است.
اخيراً سردبير يک روزنامه عربستاني داراي روابط نزديک با دربار سلطنتي اين کشور از فلسطينيها خواست تا به طرح صلح ترامپ شانسي بدهند. اين سردبير به نام فيصل عباس در روزنامه عرب نيوز نوشت: فلسطينيها بايد به سختي مذاکره کنند و آنچه را که ميتوانند براي تشکيل يک کشور-ملت براي نسلهاي آينده به دست بياورند. از خودداري از آمدن به پاي ميز مذاکره هيچ چيزي عايد آنها نخواهد شد.
قطر نيز که درگير اختلاف سختي با عربستان است در يک تحول ديپلماتيک مهم ديگر قبول کرده که در اين کنفرانس شرکت کند و اين ميتواند پيش زمينه احتمالي يک آشتي کليتر ميان کشورهاي داراي اختلاف در حوزه خليج فارس باشد.
در همين حال اردن در يک وضعيت حساس و خاص به سر ميبرد. اکثريت مردم اين کشور داراي ريشههاي فلسطيني بوده و اين کشور پادشاهي هم مرز با کرانه باختري اشغالي به عنوان قلب کشور آينده فلسطين است. هر گونه تلقي از اينکه اردن بخواهد منافع فلسطينيها را بفروشد شديداً با نفرت عمومي و حتي احتمالاً بيثباتي روبرو خواهد شد.
اليمن الصفدي، وزير خارجه اردن در آستانه ورود جارد کشنر به اين کشور از يک رويکرد با اولويت اقتصاد در قبال فلسطين سخن گفت.
با اين حال خبرگزاري رسمي پترا اردن گزارش کرد که الصفدي در گفتوگوي تلفني با همتاي ايرلندي خود تأکيد کرد که هيچ گونه طرح اقتصادي براي مديريت تبعات درگيري خاورميانه نميتواند جايگزيني براي يک طرح سياسي جامع با هدف عملي کردن راه حل دو کشوري باشد.
الصفدي تأکيد کرد که تمامي تلاشها براي حل اين درگيري بايد بر اين مبنا باشد که پايان دادن به اشغالگري، راه صلح است.
مصر به عنوان يک همپيمان کليدي آمريکا و اسرائيل با نوار غزه مرز مشترک دارد اما به نوبه خود هنوز شرکتاش در کنفرانس بحرين را تأييد نکرده است.
يک مقام مصري گفت: تجاري که با اسرائيليها معامله ميکنند ممکن است به صورت فردي در اين کنفرانس شرکت کنند.
عبدالفتاح السيسي، رئيس جمهور مصر بارها خواهان از سرگيري مذاکرات صلح ميان اسرائيل و فلسطين شده است.
سفر کوشنر به منطقه ابتدا در روز سهشنبه با مقصد مراکش شروع شد. مراکش يک کشور عرب ميانهرو است که روابطي سطح پايين با اسرائيل دارد. کوشنر از مراکش عازم اردن شده و بعد از آن به اسرائيل و در ادامه به اروپا خواهد رفت.
اتحاديه اروپا نيز هنوز شرکتاش در اين کنفرانس را اعلام نکرده و روسيه نيز به عنوان يک بازيگر کليدي در منطقه اواخر روز سهشنبه اين کنفرانس را تلاشي از جانب واشنگتن براي تحميل ديدگاههايش در حوزه خاورميانه اعلام کرد.
يک بيانيه وزارت خارجه روسيه در اين زمينه از آمريکا به خاطر «تمايل لجوجانه» براي جايگزين کردن يک بسته حاوي امتيازات اقتصادي که اصل راه حل دو کشوري براي دو مردم را رقيق ميکند به جاي در پيش گرفتن وظيفه حصول يک راه حل سياسي جامع، انتقاد کرد.
تيم جارد کوشنر بعد از دو سال تلاش همچنان ديدگاه سياسي خود را رونمايي نکرده است اما معدود اظهارنظرهاي علني او نشان داده که اين ديدگاهها عمدتاً متمرکز بر صلح اقتصادي بوده و هدف ديرينه استقلال فلسطين را به حاشيه رانده يا ناديده ميگيرند.
راه حل دو کشوري همچنان از حمايت گسترده نزد جامعه بينالمللي برخوردار است.
عباس و دولت خودگردانش در کرانه باختري بعد از اقدام ترامپ در دسامبر ۲۰۱۷ در به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت اسرائيل روابطشان را با کاخ سفيد قطع کردند.
اگرچه ترامپ گفته که اقدامش در اين خصوص مرزهاي نهايي شهر قدس را تعيين نکرده اما فلسطينيها اين اقدام را ناعادلانه دانسته و صرفاً به نفع اسرائيل ميدانند. روابط دو طرف بعد از قطع کمکهاي آمريکا به فلسطين و بستن دفتر ديپلماتيک اين تشکيلات در واشنگتن هر چه بيشتر تيره شد.
صائب عريقات، يک مقام بلند پايه فلسطيني اخيراً خاطرنشان کرد که فلسطينيها حتي در ارتباط با کنفرانس بحرين مورد رايزني قرار نگرفتند. او در نيويورک تايمز نوشت: بياييد صراحتاً بگوييم بدون پايان اشغالگري هيچ گونه موفقيت اقتصادي در فلسطين وجود نخواهد داشت.
*علي مدني
بازار