ابعاد مهم توافق اردوغان و پوتین درباره سوریه

 امضاي توافق‌نامه سوچي بين اردوغان و پوتين٬ از مهم‌ترين اتفاقات ديپلماتيک ديروز بود. در حالي که آخرين ساعات مهلت عقب‌نشيني نيروهاي ي.پ.گ. از شرق فرات پايان مي‌يافت و بشار اسد رئيس جمهور سوريه پس از 8 سال به ادلب رفته بود٬ در سوچي٬ گفت‌وگوي مهمي در جريان بود که مي‌تواند بر روند تحولات آينده سوريه تأثير قابل توجهي بگذارد. بيش از 6 ساعت چانه‌زني شايد خود ترک‌ها هم انتظار نداشتند که ديدار بين اردوغان و همراهانش با پوتين و هيئت همراه او در سوچي٬ بيش از 6 ساعت طول بکشد. خبرنگاران منتظر پايان نشست بودند اما اعضاي دو هيئت٬ در حال آخرين رايزني‌ها و چانه‌زني‌ها بودند و اردوغان تلاش مي‌کرد در ديدار با پوتين٬ تا جايي که مي‌تواند امتياز بگيرد. اما رئيس جمهور روسيه هم نشان داد که حاضر نيست خواسته‌هاي عجيب و زياده‌خواهانه همتاي ترک خود را قبول کند، به‌عنوان مثال٬ اردوغان قبل از آن که به سوچي برود٬ تصميم گرفته بود که مجوز ورود به کوباني يا عين‌العرب و همچنين ورود به قاميشلو و منبج را دريافت کند اما اين خواسته‌هاي او مورد پذيرش قرار نگرفت. اما در پايان٬ نتيجه‌اي حاصل شد که در برخي حوزه‌ها٬ منافع ترکيه را نيز تأمين مي‌کند. ديدار و گفت‌وگوي رؤساي جمهور ترکيه و روسيه منجر به نوشتن توافق‌نامه فراگير و مهمي شد که يکي از دستاوردهاي آن٬ اقناع اوليه ترکيه براي بازگشت به توافق آدانا با دولت دمشق است. توافق‌نامه‌اي در 10 بند 1. طرفين بر ضرورت حفظ وحدت سياسي سوريه و تماميت ارضي اين کشور و حفظ امنيت ملي ترکيه٬ تأکيد مي‌کنند. 2. طرفين در مبارزه با تمام اشکال و شواهد ترور تأکيد کرده و تفکرات جدايي‌طلبانه در خاک سوريه را نقش بر آب مي‌کنند. 3. منطقه امن «عمليات چشمه صلح» در چارچوب تل‌ابيض و رأس‌العين و به‌عمق 32 کيلومتر٬ حفظ خواهد شد. 4. طرفين بر اهميت توافق آدانا تأکيد کرده و فدراسيون روسيه در شرايط فعلي٬ اجراي مفاد اين توافق‌نامه را هموار خواهد کرد. 5. از ساعت 12 ظهر روز بيست و سوم اکتبر٬ پليس نظامي روسيه و محافظين مرزباني سوريه٬ در منطقه خارج از حوزه اجراي عمليات چشمه صلح و در مرز ترکيه و سوريه٬ نيروهاي ي.پ.گ. را طي 150 ساعت٬ به‌ميزان 30 کيلومتر از مرز ترکيه دور خواهند کرد، در همان حال در طرفين قلمروي عمليات صلح به‌عمق 10 کيلومتر ــ به‌استثناي شهر قاميشلو ــ واحدهاي گشتي ترکيه و روسيه٬ گشت‌زني خواهند کرد. 6. تمام عناصر ي.پ.گ. همراه با سلاح‌هايشان از منبج و تل‌رفعت خارج خواهند شد. 7. طرفين براي جلوگيري از نفوذ تروريست‌ها٬ تدابير لازم را به‌کار خواهند بست. 8. طرفين همکاري خواهند کرد تا مسير بازگشت امن و داوطلبانه و اسکان آوارگان هموار شود. 9. مکانيسم مشترکي براي نظارت و هدايت نيروهاي مرتبط با اجراي اين توافق‌نامه ايجاد مي‌شود. 10. طرفين به‌منظور رسيدن به يک راهکار سياسي ماندگار٬ به همکاري در مذاکرات آستانه ادامه داده و از فعاليت کميته قانون اساسي حمايت مي‌کنند. اهميت توافق آدانا ولاديمير پوتين توانست با اتخاذ تدابير صحيح ميانجي‌گرانه٬ زمينه‌هاي مقدماتي براي عادي‌سازي روابط آنکارا ــ دمشق را فراهم کند. قطعاً اين مسير٬ بدون مانع نخواهد بود و خوشبينانه است اگر تصور شود که اردوغان به‌زودي براي ديدار با بشار اسد اقدام خواهد کرد. اما ايجاد مکانيسم‌ها و مقدمات اوليه براي همکاري و هماهنگي بيشتر بين ترکيه و سوريه٬ رويداد کم‌اهميتي نيست. تثبيت موقعيت روسيه و ترکيه يکي از دستاوردهاي مهم توافق‌نامه سوچي براي اردوغان٬ اين است که او عمليات چشمه صلح را با چراغ سبز آمريکا اجرا کرد و حالا رضايت پوتين را هم کسب کرده و در هيچ کجاي متن٬ به ضرورت خروج نيروهاي ترکيه و معارضين سوري تحت امر اردوغان از خاک سوريه اشاره نشده و از اين لحاظ بايد گفت که حضور ترکيه٬ دست‌کم در شرايط فعلي٬ تثبيت شده است. اما رويداد مهم‌تر٬ تثبيت جايگاه روسيه در شرق فرات است که پيش‌تر به‌عنوان قلمروي نفوذ آمريکا تعريف شده بود. آمريکا چه مي‌گويد؟ جيمز جفري نماينده ويژه دونالد ترامپ در پرونده سوريه٬ پس از انتشار متن 10ماده‌اي سوچي گفت: اردوغان٬ امتياز چنداني از روسيه نگرفت، امتيازي که از آمريکا گرفته بود٬ خيلي بيشتر از اين بود. ترکيه با اين اقدام٬ به روند مبارزه با داعش لطمه زده و به‌شکل تأسف‌باري٬ روسيه و رژيم اسد را وارد اين معادله کرد. در همين حال برت مک‌گورک نماينده پيشين اوباما و ترامپ در ائتلاف مبارزه با داعش و از ديپلمات‌هاي جداشده از تيم ترامپ گفت: پوتين٬ خيلي بهتر از ترامپ٬ توانست اردوغان را کنترل کند. واکنش اوليه جفري٬ حاکي از آن است که آمريکا به‌خاطر برجسته‌تر شدن نقش روسيه در پرونده سوريه٬ دچار نگراني شده و در تحولات آتي در شرق فرات و همچنين در ابعاد کلان سوريه٬ ميزان نقش و اثرگذاري آمريکا٬ کم و کمتر خواهد شد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---