دیپلماسی دامادها در آنکارا و آمریکا
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست جرد کوشنر، داماد ترامپ در آخرين سفر خود به آنکارا مهمان برات آلبايراک (نفر سمت چپ عکس) وزير دارايي ترکيه و داماد اردوغان بود. در اين ضيافت مهمت علي يالچينداغ، تاجر بزرگ ترک و داماد ديگر اردوغان نيز حضور داشتند. اکنون اين ۳ تفنگدار در پشت صحنه ديپلماسي تقريبا شخصيشده ترکيه و آمريکا قرار دارند.
پشت پرده همراهي دونالد ترامپ با ترکيه يک کانال غيرمعمول وجود دارد. نيويورکتايمز در اين رابطه گزارش داد که سه چهره، پشت انعطاف در موضعگيريهاي آمريکا نسبت به اقدامات ترکيه در خاورميانه وجود دارند. به گفته اين روزنامه آنها با روسايجمهور کشورشان ارتباطات خانوادگي داشته و اين ارتباط به آنها در تقويت روابط آنکارا با واشنگتن کمک ميکند. اين چهرهها جزو افراد مورد وثوق هر دو رئيسجمهور به حساب ميآيند. از اين سه چهره ميتوان به برات آلبايراک، وزير دارايي و خزانهداري ترکيه و داماد رجب طيب اردوغان، رئيسجمهوري ترکيه اشاره کرد که بر روابط کشورش با آمريکا نظارت دارد. دومين چهره اما مهمت علي يالچينداغ، داماد ديگر و تاجر ترکيهاي و شريک تجاري سازمان ترامپ و حامي موضعگيريهاي آنکارا نسبت به واشنگتن است. اما سومين نفر در اين ارتباط جرد کوشنر است که بهعنوان داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، رئيسجمهوري آمريکا در سياست خارجي از نفوذ گستردهاي برخوردار است. اين سه چهره با ارتباطات شخصي که با يکديگر دارند، موفق شدهاند خط ارتباطي ميان ترامپ و اردوغان برقرار کنند. در اين شرايط روز چهارشنبه رجب طيب اردوغان، رئيسجمهوري ترکيه، براي نخستينبار پس از حمله ترکيه به سوريه به آمريکا سفر و در اين رابطه با رئيسجمهوري آمريکا گفتوگو کرد. اردوغان در مصاحبهاي تلويزيوني پيشبيني کرده است مذاکرات ويژه ميان داماد و وزير مالياش با جرد کوشنر به بازگشت ارتباطات دو کشور به مسير درست کمک کند و تنشها کاهش پيدا کند. با اين حال آمريکا تاکنون از تحريم ترکيه به دليل عمليات نظامي عليه شمالشرق سوريه خودداري کرده است.
اين کشور حتي پس از آنکه ترکيه از سامانههاي دفاع موشکي روسيه استفاده کرد، تحريمها را به تعويق انداخت.اين انعطاف تا خودداري دولت آمريکا از تحريم بانکهاي ترکيه حتي پس از اثبات فرار آنها از تحريمهاي آمريکا عليه ايران ادامه يافت. اردوغان موفق شد با کمک داماد خود و شريک تجاري ترکيهاي ترامپ، بهعنوان دو فرستاده ترکيه به کاخسفيد و گفتوگو با کوشنر درباره راههاي ممکن براي کنار گذاشتن اختلافنظرها، کشورش را از تحريمهاي احتمالي آمريکا نجات دهد. تاثير حضور اين دو چهره در کاخسفيد با حضور آلبايراک در کنفرانسي که يالچينداغ در هتل بينالمللي ترامپ در ماه آويل در واشنگتن ترتيب داده بود و در آن کوشنر نيز حضور داشت، نمايان شد. در اين کنفرانس داماد اردوغان موفق شد کوشنر را راضي کند تحريمها عليه ترکيه در زمينه خريد سلاح از روسيه را به تاخير بيندازد، پس از اين کنفرانس نيز نشست فوري در دفتر کاخسفيد برگزار شد.
به گفته بسياري از مشاوران اردوغان، دو رئيسجمهوري تمايل دارند از روابط خانوادگي و تجاري خود بهعنوان کانال مخفي براي رايزنيها استفاده کنند. آنها اينگونه توجيه ميکنند که نسبت به توطئهچيني برخي مسوولان در دولتهايشان عليه خودشان ترديد دارند. اصطلاح دولت موازي براي نخستينبار چندين دهه قبل در ترکيه ترويج يافت. اما حالا طرفداران ترامپ نيز در داخل کشور از اين اصطلاح استفاده ميکنند. مشاوران اردوغان ميگويند که هر دو رئيسجمهور در حال مبارزه با کساني هستند که اصطلاحا در دولت موازي فعاليت دارند.
اردوغان در اين بهار گفت: «در آمريکا يک نظام مستقري وجود دارد که ما ميتوانيم آن را دولت موازي يا پنهان بناميم». به همين منظور او اميدوار است که دو داماد بتوانند پلهاي ارتباط بين دو کشور را از نو بنا کنند. به گفته اردوغان افراد مستقر در دولت موازي در آمريکا از مهمترين موانع بين دو کشور به حساب ميآيند. ترکيه نخستين کشوري نيست که ترامپ با ارتباطات غيرمعمول و ديپلماتيک مسائل فيمابين را حل ميکند. براي مثال کوشنر براي حل مشکلات بين عربستان و آمريکا از ارتباطات بين جرد کوشنر و محمد بن سلمان، وليعهد عربستان سعودي استفاده ميکند. اريک ادلمن که در وزارت دفاع آمريکا مشغول به خدمت بود به نيويورکتايمز گفت: «ترامپ در چندين مورد ويژه روابط خانوادگي را جايگزين روابط معمول و رسمي کرده است». به گفته اين فرد، اردوغان نيز ترجيح ميدهد که رابطه با آمريکا از همين کانال غيررسمي دنبال شود.