2019-12-12T18:58:00+03:30
(۱۸:۵۸) ۱۳۹۸/۰۹/۲۱
ابتکار
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد!
http://akhr.ir/5889566
ابتکار/ متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
چهلمين نشست شوراي همکاري خليج فارس در حالي روز سه شنبه در رياض پايان يافت که عليرغم بيانيه پاياني عريض و طويل آن، سايه سنگين واگرايي ميان اعضاي اين شورا همچنان پررنگ بود.
در حالي که گفته ميشد پادشاه عربستان از تمامي سران عرب براي حضور در اين نشست دعوت کرده و چند روز قبل از شروع رسمي اجلاس، وزير خارجه قطر مذاکرات کشورش با عربستان بر سر رسيدن به يک توافق جامع را تاييد کرده بود، سران کشورهاي عمان، امارات و قطر در اين نشست حضور نداشتند. در اين ميان و در حالي که برخي از ناظران معتقد بودند که چهلمين نشست شوراي همکاري خليج فارس احتمالاً خروجي مثبتي درخصوص تنشزدايي با قطر به همراه خواهد داشت، سخنان وزير خارجه بحرين درمورد اين کشور آب سردي بر برونرفت شورا از واگراييهاي موجود بود. خالد بن احمد آل خليفه با بيان اينکه عدم حضور امير قطر در اين اجلاس نشان دهنده ساز مخالف قطر با همسايگان خود است، گفت که دوحه براي حل و فصل اختلافات جدي به نظر نميرسد.
هرچند هفته گذشته وزير خارجه قطر گفته که با گشايشهاي صورت گرفته ديگر شروط 13 گانه چهار کشور عربي امارات، عربستان، مصر و بحرين در قبال دوحه مطرح نيست، در نشست رياض و طبق اظهارات وزير خارجه بحرين مشخص شد که اين چهار کشور همچنان به شروط 13 گانه خود اصرار دارند.
در همان زمان محاصره قطر توسط چهار کشور عربي، بسياري از ناظران معتقد بودند که اين امر باعث افتراق و مقدمهاي جهت فروپاشي شوراي همکاري خليج فارس است؛ موضوعي که پس از نشست رياض مشخص شد که اين شورا تا چه ميزان از اهداف اوليه خود دور مانده و تنها بحث و جدل و يارکشي همراه با سکوت کشورهايي نظير عمان و کويت در آن دخيل شده است. شاهد اين مسئله عدم حضور سران امارات و عمان به همراه قطر در نشست چهلم شوراي همکاري خليج فارس بود و امير کويت نيز در پايان تاکيد کرده بود: اميدوارم نشستهاي بعدي بهتر از اين نشست باشد.
همزمان با اين موضوع بحث اختلافات ميان امارات و عربستان نيز در اين نشست مطرح بود. هرچند اماراتيها در بيانيه پاياني و صحبتهاي ضد ايراني و قطري با سعوديها همراستا بودند، اما اختلافات اين دو کشور در يمن و واگراييهاي موجود در ائتلاف عربي مهاجم در جنگ يمن، موضوعي ملموس در نشست اخير شوراي همکاري خليج فارس بود؛ شورايي که نفس وجود آن را مسائل امنيتي تشکيل ميداد اما افتراقهاي موجود نشان از يک خلاء راهبردي در روند ساختاري اين شورا دارد. همين موضوع سبب شده تا بحثهاي مطرح شده مانند سپر دفاع موشکي، امنيت جزيره و نيز پول واحد عربي امکان تحققش در شرايط کنوني بسيار بعيد به نظر رسيده و تنها جنبهاي شعارگونه پيدا کند.
پاسخ گوترش به ادعاهاي ضد ايراني
اما يکي ديگر از بحثهاي مطرح شده در نشست امسال رياض، موضوع ايران و تلاش جهت ايجاد روندي ايرانهراسانه بود؛ امري که طي چند سال اخير پاي ثابت اغلب نشستهاي عربي از جمله شوراي همکاري خليج فارس و اتحاديه عرب بوده است. در اين رابطه ملک سلمان پادشاه عربستان در سخنراني افتتاحيه خود خواستار اتحاد کشورهاي عربي در مقابل ايران شد و گفت که جامعه جهاني بايد نسبت به برنامه موشکي و هستهاي ايران واکنش نشان دهد.
اين در حالي است که پس از اختلافات شديد ميان ايران و عربستان و برخي کشورهاي منطقه، مقامات کشورمان بارها اعلام کردهاند که حاضر به گفتوگو و تنشزدايي همه جانبه هستند. در اين رابطه سه طرح ايجاد مجمع گفتوگوهاي منطقهاي، پيمان عدم تعرض و نيز طرح صلح هرمز از سوي ايران مطرح شده، اما هيچ کدام از اين مسائل به واسطه نگاه خصمانه عربستان و متحدانش به ايران مورد استقبال آنها جهت عبور از چالشهاي کنوني قرار نگرفته است. در اين ميان رويکرد هميشگي عربستان مظلومنمايي و لاپوشاني کردن نقش خود در بحرانهاي منطقه است. آنها در طول چند سال گذشته همواره درپي ايجاد يک برخورد از نوع نزديک از سوي آمريکا با ايران بودهاند؛ امري که در بيانيه پاياني نشست شوراي همکاري خليج فارس نيز قابل مشاهده بود. آنها در بخشي از بيانيه 91 بندي خود بار ديگر ضمن بزرگنمايي و ژست ايرانهراسي، حمله به تاسيسات نفتي آرامکو را به ايران نسبت داده و مدعي شدند: ايران به اصول منشور ملل متحد و قوانين بينالمللي، حسن همجواري، احترام به حق حاکميت کشورهاي ديگر، عدم دخالت در امور کشورهاي ديگر و عدم استفاده از قواي نظامي متعهد باشد. آنها از جامعه بينالمللي خواستهاند از دستيابي ايران به توانمنديهاي هستهاي جلوگيري کرده و محدوديتهاي شديدتري عليه برنامه موشکي ايران به کار بگيرند.
در اين رابطه اين کشورها از راهبرد دولت آمريکا عليه ايران حمايت کرده و در بيانيه خود آوردهاند: شورا حمايت خود را از راهبرد آمريکا در قبال ايران از جمله مقابله با برنامههاي موشکي و هستهاي ايران، فعاليتهاي بيثباتکننده اين کشور در منطقه، حمايت آن از تروريسم، مبارزه با فعاليتهاي حزبالله، سپاه پاسداران، شبهنظاميان حوثي و ساير گروههاي تروريستي ابراز ميدارد و اقدامات انجامشده توسط آمريکا براي مقابله با آنها را مورد تمجيد قرار داد.
در همين راستا يکي از نشانههاي شکست بيانيه شوراي همکاري خليج فارس سخنان روز گذشته آنتونيو گوترش دبيرکل سازمان ملل متحد درخصوص حمله به تاسيسات نفتي آرامکو بود: او در جلسه شوراي امنيت سازمان ملل گفت که اين سازمان قادر نيست به طور مستقل اثبات کند که موشکها و پهپادهاي استفاده شده در حمله به تاسيسات نفتي آرامکو منشاء ايراني داشتهاند.
گوترش همچنين بيان کرد که سازمان ملل بقاياي تسليحاتي را که در حمله به تاسيسات نفتي سعودي در عفيف در ماه مه، در حمله به فرودگاه بينالمللي ابها در ماه ژوئن و آگوست و تاسيسات نفتي آرامکو در خوريس و ابقيس در ماه سپتامبر استفاده شده بودند را بررسي کرده است و در اين مقطع زماني، قادر به اثبات مستقل اين نيست که موشکهاي کروز و هواپيماهاي بدون سرنشيني که در اين حملات استفاده شدند، منشاء ايراني داشته باشند».
سياستي متناقض با حسن همجواري
با اين حال راهبرد ضد ايراني سعوديها در حالي طي چند سال اخير توسط متحدان اين کشور در قبال ايران اتخاذ شده که بحران در خاورميانه هر روز ابعاد پيچيدهتري به خود ميگيرد و نتايج آن براي کشورهاي منطقه به خصوص اعراب مشخص و واضح بوده است. کمترين نشانه چنين اختلاف نظر فاحشي با يکي از همسايگان و قدرتهاي منطقه، خارج شدن ابتکار عمل در مديريت بحران از دست کشورهاي خاورميانه و گره خوردن آن به دست نيروهاي فرامنطقهاي است. به همين دليل است که سيدعباس موسوي سخنگوي وزارت خارجه کشورمان در بيانيهاي شديداللحن در واکنش به اين سخنان آورده است: تکرار ادعاهاي بياساس در اين بيانيه حاصل فشار سياسي معدودي از اعضاي اين شورا است که در چند دهه گذشته تمام تلاش خود را صرف جلوگيري از توسعه همکاريهاي چندجانبه کردند.
آنان با کوتهنظري خود در اين سالها نه تنها موجب تاراج ثروتهاي کشورهاي همسايه شدهاند بلکه زمينه مداخله هرچه بيشتر بيگانگان را در اين منطقه حساس فراهم کردهاند. سخنگوي وزارت امور خارجه به رويکردي برخي از اعضاي شوراي همکاري خليج فارس اشاره کرده و گفت: معدودي از اعضاي اين شورا تمايل دارند با استمرار سياستهاي نابخردانه خود فرصتهاي همکاري که از سوي ايران با هدف ايجاد امنيت و ثبات در منطقه ارائه شده است را از بين ببرند که شايسته است ديگر کشورهاي منطقه اين اجازه را به آنها ندهند.
موسوي با اشاره به رفتار مسئولانه جمهوري اسلامي ايران در طول ساليان گذشته تصريح کرد: ارائه پيشنهاد پيمان عدم تعرض، مجمع گفتوگوهاي منطقهاي و نهايتا پويش صلح هرمز از جمله تلاشهاي ايران براي تحقق همکاريهاي منطقهاي بوده است.
وي از معدود کشورهاي حامي استمرار سياستهاي نابخردانه در منطقه خواست تا به افکارعمومي منطقه پاسخ دهند که جز ايجاد و تقويت گروههاي تروريستي و تکفيري در کشورهاي عراق، سوريه و يمن و باز کردن پاي بيگانگان به خليج فارس، چه اقدامي براي کاهش تنشها در منطقه انجام دادهاند؟ کشورهايي که مداخلهجوييهاي غيرمسئولانه آنان در ديگر کشورها موجب کشتار وسيع شهروندان بيگناه از زنان و کودکان گرفته تا سالخوردگان شده و به گسترش ناامني و تروريسم در منطقه منجر شده است، تلاش دارند با فرافکني، از عواقب و مجازاتهاي بينالمللي در نقض فاحش حقوق بينالمللي و ارتکاب جنايتهاي جنگي خود فرار کنند.
سخنگوي وزارت امور خارجه جزاير سه گانه ايراني ابوموسي، تنب بزرگ و تنب کوچک را جزو لاينفک و ابدي خاک جمهوري اسلامي ايران دانست و خاطرنشان کرد: کشورمان هرگونه ادعايي بر اين جزاير را دخالت در امور داخلي و قلمرو سرزميني خود دانسته و آن را به شدت محکوم ميکند. به گفته موسوي، کليه اقدامات جمهوري اسلامي ايران در جزاير در راستاي حقوق مسلم و منطبق بر حاکميت ملي و تماميت ارضي کشور انجام گرفته است و تکرار اين مواضع مداخله جويانه به هر شکلي کاملا مردود است و هيچ گونه تاثيري بر واقعيتهاي موجود حقوقي و تاريخي نداشته و نخواهد داشت.
وي واکنش اين شورا به کاهش تعهدات برجامي را طنزي تاريخي خواند و گفت: کشورهايي که تمام تلاش و سرمايه خود را براي ناکام گذاشتن برجام به کار بستند، هماکنون نسبت به اقدامات مشروع ايران معترض شدهاند. سخنگوي وزارت امور خارجه همراهي و حمايت آشکار از تروريسم اقتصادي آمريکا عليه مردم بزرگ ايران در اين بيانيه را به شدت محکوم کرده و آن را متناقض با سياست حسن همجواري توصيف کرد. موسوي با تاکيد بر اينکه بسياري از ادعاهاي واهي و تکراري اين بيانيه ارزش پاسخگويي ندارد، ابراز اميدواري کرد اين کشورها به جاي چنين اظهارات تحريکآميزي که نتيجهاي جز تداوم روند مخرب کنوني و سوق دادن منطقه به آيندهاي مجهول ندارد، تغيير رويه داده و راه همکاري را در پيش گيرند.
بازار