سفیر روسیه در تهران: امنیت از اینترنت مهم‌تر است

محمد کرباسي/ روابط روسيه و ايران از جنبه‌هاي مختلف بي‌بديل و ويژه به‌حساب مي‌آيد. همکاري‌هاي دوطرف در حوزه‌هاي مختلف مسئله‌اي پوشيده نيست. اما طي ماه‌هاي اخير ايران و روسيه تلاش ويژه‌اي را براي گسترش همکاري‌ها در حوزه فناوري اطلاعات شروع کرده‌اند. کنستانتين ناسکوف، وزير ارتباطات روسيه چندي پيش به دعوت محمد جواد آذري جهرمي به تهران سفر کرد تا در نشست مشترک وزراي ارتباطات ايران، روسيه، ترکيه و ‌آذربايجان شرکت کند. حضور او در نشست ايران هوشمند که در سالن اجلاس سران با حضور رئيس‌جمهور ايران برگزار شد مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. اما در حوزه فناوري ماجراي ديگري درباره روسيه در ماه‌هاي اخير بارها سوژه گزارش‌هاي خبري قرار گرفته است؛ عملياتي‌کردن شبکه‌‌اي داخلي. اين شبکه پس از آن عملياتي شد که ولاديميرپوتين، رئيس‌جمهور روسيه، قانوني را امضا کرد که سرورهاي اينترنت در اين کشور را از وابستگي به ساير خدمت‌دهندگان خارجي جدا کرده و شبکه مجازي خود را مستقل کند. براساس اين قانون جديد، سرورهاي روسي بايد وابستگي خود به شرکت‌ها و سرورهاي خارجي را از بين ببرند. اين مسئله حتي باعث اعتراض‌هايي در داخل اين کشور براي دفاع از اينترنت آزاد شد و مدت‌ها مورد بحث رسانه‌اي قرار گرفت. قطعي يک‌هفته‌اي اينترنت در ايران در ناآرامي‌هاي اخير بار ديگر باعث شد تا مقايسه‌هايي ميان شبکه ملي اطلاعات و شبکه داخلي روسيه صورت بگيرد و گروهي عملکرد اين دو شبکه را مشابه هم بدانند. آنطور که لوان جاگاريان، سفير روسيه در تهران در گفت‌وگويي اختصاصي با همشهري مي‌گويد شبکه داخلي روسيه هم مي‌تواند کاملا مستقل از اينترنت جهاني کار کند. جاگاريان که ۸ سال متوالي سفارت روسيه در ايران را برعهده دارد در اين گفت‌وگو تأکيد دارد که طراحي و راه‌اندازي اين شبکه داخلي از سوي دولت روسيه براي تامين امنيت در اين کشور است. او با اشاره به قطعنامه‌اي که مسکو با حمايت ايران براي امنيت سايبري به سازمان ملل برده از آمريکا به‌خاطر سياست‌هاي يکجانبه‌گرايانه‌اش در حوزه‌هاي مختلف ازجمله فضاي سايبري انتقاد کرده و مي‌گويد اين کشور در حال سوءاستفاده از بستر اينترنت است. بر همين مبنا او از قطع اينترنت در شرايط ويژه دفاع مي‌کند و مي‌گويد که براي ما اولويت تامين امنيت مردم است. او با اشاره به اعتراض‌هايي که تابستان امسال در روسيه اتفاق افتاد، فضاي آنلاين شبکه جهاني را بستر تحريک مي‌داند و تأکيد مي‌کند که از اينترنت سوءاستفاده مي‌شود و روسيه مخالف اين رفتار است. به تازگي هيأتي از مسئولان ايراني به مسکو سفر کردند و در ديدار با دستيار ويژه رئيس‌جمهور روسيه توافقي براي همکاري‌هاي جديد در حوزه فناوري داشتند. اين همکاري‌ها قرار است در چه مواردي باشد؟ من وارد سال نهم شده‌ام که سفير روسيه در ايران هستم و در اين کشور خدمت مي‌کنم. مي‌توانم بگويم در حال حاضر و مقطع کنوني بهترين دوره روابط دوجانبه روسيه و ايران به‌حساب مي‌آيد؛ در ابعاد مختلف. اشاره کرديد به ملاقات با دستيار آقاي پوتين در امور فناوري که مسئله مهمي است. آقاي فورسنکو خودش چند باري به ايران سفر کرده است و با آقاي سورنا ستاري، معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهور ايران هم ملاقات‌ها و مذاکراتي داشته‌اند. ما در کنار همکاري‌هاي نظامي و اقتصادي با ايران در حوزه‌هاي مختلف ديگر ازجمله فناوري هم با تهران فعاليت مشترک داريم، به همين‌خاطر من خيلي خوشحالم. نمي‌خواهم وارد جزئيات شوم اما تلاش‌ها براي افزايش همکاري‌هاي دو کشور از سوي وزارت‌هاي خارجه و سفارت‌هاي دوطرف ادامه دارد. با آقاي کاظم جلالي، سفير جديد ايران در روسيه هم ديدار کرده‌ام و مشورت‌هاي متقابلي داشتيم که چطور ما مي‌توانيم همکاري‌هاي مؤثر و ثمربخش خودمان را ادامه دهيم. چند وقت پيش وزير ارتباطات روسيه به تهران آمدند و در نشستي چهارجانبه با وزراي ارتباطات ايران، ترکيه و آذربايجان شرکت کردند. مذاکرات وزراي ارتباطات اين ۴کشور علاوه بر افزايش همکاري‌ها روي مقابله با يکجانبه‌گرايي آمريکا به‌ويژه در حوزه فناوري بود. ديدارها و همکاري اين بلوک چطور پيش رفته است؟ آقاي ناسکوف به دعوت آقاي آذري جهرمي، وزير ارتباطات ايران به تهران سفر کردند و جلسات و نشست‌هاي مفصلي هم به‌صورت دوجانبه و هم چهارجانبه شکل گرفت. در حوزه سايبري همکاري‌هاي ما خيلي خوب است. اين همکاري در حوزه سايبري هم فقط تماس‌ها و نشست‌هاي دوجانبه ميان وزراي دو کشور نيست بلکه ضمن تصويب قطعنامه‌اي در مجمع عمومي سازمان ملل است. ما قطعنامه‌اي در حوزه امنيت سايبري به مجمع عمومي سازمان ملل ارائه کرديم که دوستان ايراني ما از اين قطعنامه حمايت کردند. از اين فرصت استفاده مي‌کنم تا در اين رابطه تشکر ويژه‌اي از مقام‌هاي ايران داشته باشم. کشورهايي که مستقل هستند و مي‌توانند خودشان تصميم بگيرند در جهان خيلي کم هستند. ما به آنها، کشورهاي هم‌نظر مي‌گوييم. ما از چنين کشورهايي حمايت مي‌کنيم که با سياست آمريکا که اصلا سازنده نيست مقابله مي‌کنند. اميدوارم در حوزه سايبري همکاري‌هايمان با ايران ادامه داشته باشد. شما سياست آمريکا را در فضاي سايبري و فناوري يکجانبه‌گرايانه مي‌دانيد؟ نه فقط در فضاي سايبري در همه حوزه‌ها؛ در منطقه و در جهان. ما هميشه از اين سياست انتقاد مي‌کنيم. در مجموع اين سياست آمريکا به‌حساب مي‌آيد. اين مشکلات وجود دارد و بايد از طريق مذاکره آن را حل کرد. به تازگي آقاي لاوروف با آقاي پمپئو، همتاي آمريکايي خود ملاقات کرده است و بار ديگر مسائل دوجانبه و بين‌المللي را مورد بحث قرار داده‌اند. ما آماده‌ايم با آمريکا همکاري کنيم اما براساس جايگاه مساوي و برابر؛ بدون شانتاژ، بدون تهديد، فشار و تخريب. اين قطعنامه را با چه هدفي تهيه کرديد و به مجمع عمومي سازمان ملل برديد؟ به‌نظرتان خطر اينترنت و فضاي سايبري اين قدر براي مسکو جدي است؟ هدف اصلي اين قطعنامه براي همکاري ميان کشورها در امنيت فضاي سايبري است. نبايد از فضاي سايبري و اينترنت براي مداخله در کشورهاي ثالث سوءاستفاده صورت بگيرد. چون از فضاي سايبري خيلي سوء‌استفاده صورت مي‌گيرد تا عنصرهاي ضد‌دولتي و تروريستي را تشويق کنند. در حوادث اخير داخل ايران ديديم که رسانه‌هاي خارجي خيلي ناآرامي‌ها را تشويق مي‌کردند. آمريکايي‌ها اهميتي به قطعنامه سازمان ملل درباره برجام هم ندادند. درباره امنيت سايبري به‌نظرتان اين قطعنامه مي‌تواند عملي باشد و آنها به آن ملزم باشند؟ الزام‌کردن آمريکا نمي‌تواند اتفاق بيفتد چون آنها هيچ احترامي نسبت به حقوق بين‌المللي قائل نيستند. قطعنامه ۲۲۳۱ که گفتيد نشانگر آن است که آمريکا حتي به امضاي خودش احترام نمي‌گذارد. اما ما بايد افکار عمومي را بسيج کنيم که نشان دهيم سياست آمريکا سازنده نيست. بنابراين بايد به آمريکا و متحدانش فشار وارد کنيم. متحدان آمريکا بايد بفهمند که اين کشور احترامي براي حقوق بين‌الملل قائل نيست. يک‌بار ديگر تکرار مي‌کنم: ۲۲۳۱؛ خود آنها امضايش کردند و حالا ناديده‌اش مي‌گيرند. کشور شما از چند وقت قبل به‌صورت رسمي شبکه‌اي داخلي را عملياتي کرد تا در مواقع لازم ارتباطات روسيه با اينترنت قطع شود اما اين شبکه به‌صورت مستقل عمل کرده و کارهاي آنلاين داخلي در اين کشور بدون مشکل ادامه داشته؛ چرا اين ماجرا را لازم دانستيد؟ امنيت مهم است. ببينيد در تابستان سال‌جاري تظاهرات ضد‌دولتي در مسکو برگزار شد که بي‌نظمي‌ها در آن خيلي زياد بود. تظاهرات با مجوز دولت و شهرداري مشکلي ندارد چون برايش پيش‌بيني مي‌شود که در فلان خيابان و ميدان تظاهرات برگزار ‌شود. اما اگر مسير ديگري بروند يا باعث آسيب به ملک دولتي و آزار مردم شوند اصلا قابل‌قبول نيست. آنها از خارج از کشور تشويق مي‌شدند. ما به برخي سفارتخانه‌هاي خارجي مقيم مسکو اعتراض کرديم که شما اصلا حق مداخله در امور داخلي روسيه را نداريد. به ديپلمات‌هاي غربي هم هشدار داديم که حق مداخله در امور کشوري مستقل را نداريد. يعني مي‌گوييد تحريک يا به قول شما تشويق آنها به وسيله اينترنت صورت مي‌گرفته است؟ بله، از اينترنت سوءاستفاده مي‌شود و ما مخالف اين رفتار هستيم. شبکه داخلي شما مي‌تواند اکنون کاملا به‌صورت مستقل کار کند؟ بله، همانطور که شنيدم کاملا مستقل از اينترنت مي‌تواند کار کند. شما واقفيد که در جريان ناآرامي‌هاي اخير ايران هم اينترنت کشور به‌مدت يک هفته به‌خاطر مسائل امنيتي قطع شد. ايران و روسيه دوکشوري هستند که شبکه داخلي مستقل خود را به‌صورت عملي به جهان نشان داده‌اند و عملياتي کرده‌اند. همکاري‌هايي ميان دو کشور براي داشتن اين شبکه‌هاي مستقل داخلي وجود داشته است؟ درباره جزئيات اين مسئله و همکاري احتمالي صادقانه بگويم خبري ندارم ولي اگر لازم باشد مسئولان مربوطه دو کشور درباره اين موضوع مي‌توانند مذاکره کنند. آقاي لاوروف هم به تازگي گفته است دليل ناآرامي‌هاي ايران، سياست‌هاي آمريکا بوده است. درباره روسيه و ساخت شبکه‌اي داخلي براي قطع اينترنت در مواقعي از احتمال سوءاستفاده سايبري هم گفتيد؛ يعني اعتقادتان اين است که آمريکا از بستر اينترنت استفاده کرده تا ايران را ناآرام کند؟ بله، بهار عربي را ببينيد. آنها ازجمله آقاي اوباما سازماندهي‌اش کردند تا بعضي از دولت‌هاي عربي را سرنگون کنند. دولت‌هايي که پيش از اين متحد آمريکا هم بودند؛ چه در تونس، چه در مصر اما اين کار را انجام دادند. يک‌بار ديگر نشان دادند که مشکلي با مداخله در کشورهاي ديگر ندارند. آمريکايي‌هاي کشورهاي ديگر را متهم مي‌کنند که در امور کشور خودشان يا کشورهاي ديگر مداخله مي‌کنند. مثلا روسيه را متهم مي‌کنند که در انتخابات آمريکا مداخله مي‌کند ولي آنها اعتقاد راسخ‌شان اين است که خودشان حق دارند در امور کشورهاي مستقل دخالت کنند؛ چه در ايران، چه در روسيه. براي ايران با تحريم مي‌خواهند مشکلات مصنوعي ايجاد و مردم را تشويق به ناآرامي کنند و دولت دچار مشکل شود. هدف نهايي اينها رژيم چنج (تغيير نظام) است. هر چند در ظاهر بگويند هدف‌شان رژيم چنج نيست اما آنها مي‌خواهند که در ايران دولت دست‌نشانده باشد. شما گفتيد که در روسيه هم در برهه‌اي که اعتراضاتي پيش آمده بود اينترنت قطع شد تا وضعيت به حالت عادي بازگردد. به‌نظرتان قطع اينترنت در ايران هم توانست مسئله ناآرامي‌ها را حل کند؟ اين مسئله داخلي ايران است. من در امور داخلي ايران دخالت نمي‌کنم. در داخل روسيه چطور؟ اگر ناآرامي يا اعتراضاتي باشد به‌نظرتان قطع اينترنت درست است؟ از لحاظ امنيت هر اقدامي لازم باشد ما بايد انجام دهيم. براي ما اولويت تامين امنيت مردم است. شما شرکتي تخصصي براي سرمايه‌گذاري در حوزه فناوري در روسيه داريد. در حوزه فناوري و استارتاپي ايران، سرمايه‌گذاري‌اي از سوي روسيه صورت گرفته است؟ هنوز من خبري ندارم که چنين سرمايه‌گذاري‌اي صورت گرفته باشد. ايران نشان داده که براي ارسال ماهواره با ماهواره‌بر ساخت داخل به مدار زمين عزم جدي دارد. پرتاب‌هاي ناموفقي هم در اين رابطه صورت گرفته است. روسيه با توجه به تجربياتي که در حوزه فضايي داشته قصدي براي همکاري با ايران در اين حوزه دارد؟ مسئولان هر دوطرف در اين رابطه بايد با هم تماس بگيرند. آنطور که اطلاع دارم ارتباطات مستقيمي ميان‌شان وجود دارد. اگر به ما مراجعه کنند سفارت حاضر است هر چه در توانش هست در اين رابطه کمک کند. ما قطعنامه‌اي در حوزه امنيت سايبري به مجمع عمومي سازمان ملل ارائه کرديم که دوستان ايراني ما از اين قطعنامه حمايت کردند. از اين فرصت استفاده مي‌کنم تا در اين رابطه تشکر ويژه‌اي از مقام‌هاي ايران داشته باشم. کشورهايي که مستقل هستند و مي‌توانند خودشان تصميم بگيرند در جهان خيلي کم هستند امنيت مهم است. ببينيد در تابستان سال‌جاري تظاهرات ضد‌دولتي در مسکو برگزار شد که بي‌نظمي‌ها در آن خيلي زياد بود. تظاهرات با مجوز دولت و شهرداري مشکلي ندارد چون برايش پيش‌بيني مي‌شود که در فلان خيابان و ميدان تظاهرات برگزار شود. اما اگر مسير ديگري بروند يا باعث آسيب به ملک دولتي و آزار مردم شوند اصلا قابل‌قبول نيست. آنها از خارج از کشور تشويق مي‌شدند ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---