تحلیل ها. برگزیده2020-01-18T18:15:00+03:30 (۱۸:۱۵) ۱۳۹۸/۱۰/۲۸
شرق
شرق: چرا جمینگ غیرممکن است
سایز متن
الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد!http://akhr.ir/5990977
۱۴.۳K
۱۱
شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
باوجود پذيرش پدافند سپاه پاسداران در اشتباه سهوي شليک موشک کوتاهبرد به پرواز 752 هواپيماي بوينگ 737 سري 800 اوکرايناينترنشنال، هنوز هم تلاشها براي بررسي و شفافيت بيشتر اين رخداد ادامه دارد. هرچند در اين ميان، اظهاراتي مانند احتمال حمله سايبري يا جمينگ و در نتيجه اشتباه تشخيص يک هواپيماي مسافربري بهجاي کروز و حمله به آن، مطرح ميشود؛ احتمالي که گرچه موافقان آن بيشتر و بيشتر روي آن مانور ميدهند، اما مخالفان نيز با بيان دلايل خود، اين اظهارات را رد ميکنند. اظهاراتي که البته از زبان علي عبداللهي، معاون هماهنگي ستاد کل نيروهاي مسلح ايران نيز بهعنوان يک گزينه براي بررسي (با تأکيد بر اينکه احتمال آن با توجه به نوع سامانه اندک است) بيان شده و او گفته بيان قطعي دخالت آمريکا در اين ماجرا کمي سخت است. «شرق» مطالب عنوانشده ازسوي کارشناسان را تأييد يا رد نميکند و روايتي از آنها را ارائه ميدهد. پرتاب دو موشک به يک هدف به هواپيماي اوکرايني، موضوعي بود که نيويورکتايمز ضمن تأييد تصاوير تازه دوربينهاي مداربسته در تهران، آن را به ميان کشيد و مدعي شد اين دو موشک در فاصله ۲۳ ثانيه از هم از زمين شليک شدهاند. همچنين مطرح شد که هيچيک از موشکها باعث سقوط فوري هواپيما نشده و هواپيماي در حال سوختن به سوي فرودگاه تهران تغيير جهت داده است.
احتمال حمله سايبري وجود دارد؟
برخي کارشناسان صنعت هوايي و کارشناسان امور دفاعي دراينباره معتقدند شليک دوباره به علت خودکار عملکردن سامانه تور ام-1 طبيعي است و با يکبار فشاردادن دکمه، اگر موشک اول برخورد نکند، رادار سامانه بهطور اتوماتيک وقتي متوجه ميشود که هدف هنوز در حال پرواز است، موشک دوم را شليک ميکند و درست نيست که بگوييم افسر دوباره دکمه پرتاب را زده است. موشک اول احتمالا در نزديکي هواپيما منفجر شده و ترکشهاي آن تمامي آنتنهاي ارتباطي هواپيما را از بين برده است و اين درست در زماني است که تمامي اطلاعات هواپيما از روي رادار محو و ارتباط هواپيما با برج مراقبت قطع شد. يک کارشناس دراينباره گفته است: «سامانه تور ام-1 يک سامانه اتونوموس است و بههيچوجه از فاصله 1400 تا 1500 کيلومتري، قابل هکشدن يا حمله سايبري نيست، زيرا اين سامانه کاملا مجزا از شبکه سايبري است.
احتمال جمينگ وجود ندارد
مورد ديگري که ازسوي برخي کارشناسان در دفاع از عملکرد پدافند هوايي مطرح ميشود، احتمال جمينگ (اختلال راداري) است که از سوي کارشناسان ديگر رد ميشود. به گفته يک منبع مطلع به «شرق»، احتمال جمينگ نه بهخاطر وصلنبودن به شبکه، بلکه بهدليل فاصله تور ام-1 مربوطه از نزديکترين هواپيماي جنگ الکترونيک آمريکا مردود است. او ادامه ميدهد: «هيچ وسيله ساخت دست بشر توانايي اينچنيني ندارد که از فاصله 1500 کيلومتري يک سامانه را jam کند، بدون اينکه در اين مسير سيگنالهاي موبايل، اينترنت، تلويزيون و راديو مختل نشود. در جنگ افغانستان وقتي هواپيماهاي جنگ الکترونيک توپولف 22 عمليات جنگال در جنوب افغانستان داشتند، راديو و تلويزيون در شرق ايران مختل ميشد».
ناهماهنگي پدافند يکپارچه
همچنين گفته ميشود از آنجا که اطلاعات تأخير يکساعته هواپيما در اختيار پدافند هوايي سپاه قرار نگرفته بود و آنها نيز دستور داشتند هر نوع شيء پرندهاي را که از همان سمت ميآمده، ساقط کنند، بنابراين اين حادثه به وقوع پيوسته است. با اين حال، برخي در مقابل به اين اظهارنظر نقد وارد کرده و ميگويند: «اينکه بگوييم پدافند هوايي از تأخير يکساعته بيخبر بوده بهطور مستقيم درست نيست، زيرا پروازهاي عبوري قبل از ورود به فضاي ايران (10 دقيقه قبل) با پدافند صحبت ميکنند و خود را معرفي ميکنند و بعد با فرکانس مرکز کنترل ترافيک هوايي فضاي کشور ارتباط ميگيرند. در پروازهاي خروجي هم پس از ارائه برنامه پروازي و از طريق واحد هماهنگي پرواز به پدافند اطلاع ميدهند که يک هواپيما با شناسه معين در مسير و مقصدي معين در حال خروج از فرودگاه است و اصطلاحا در استريپ قرار گرفته است. اين پرواز به پدافند معرفي شده و تأييديه پدافند هم آمده و صداي آنها نيز ضبط شده است، اما مشکل اينجاست که تأييديه مربوط به پدافند ارتش بهعنوان مسئول امنيت فضاي کشور صادر شده و نه پدافند سپاه. بنابراين مشکل در مديريت پدافند يکپارچه بوده است که پدافند سپاه را در جريان قرار نداده است. برخي ديگر از کارشناسان اما يک شبهه را در اين ميان مطرح ميکنند. فاصله 23 ثانيهاي شليک اول و دوم؛ وقتي موشک اول برخورد نکرده چرا خلبان واکنش نشان نداده است، درحاليکه به شکل بصري نزديکشدن موشک به هواپيما براي خلبانان قابل رؤيت بوده است.
فقط هواپيماي اوکرايني قرباني خطاي پدافند در آن شب ميشد
يکي از نگرانيهايي که در همين مدت از سوي مسافران هوايي و ساير کشورهايي که از آسمان ايران استفاده ميکردند وجود داشت، امنيت آسمان و احتمال خطاي دوباره و در نهايت انهدام هواپيماي مسافري ديگر بود. همين عامل نيز البته موجب دورزدن پروازها و کاهش قابل توجه پروازهاي عبوري از آسمان ايران شد. آنچه مطرح ميشد، وجود پروازهاي ديگر در همان ساعات بود و احتمال اينکه ممکن بود براي ساير هواپيماها نيز چنين اتفاقي رخ دهد. در بررسي اين موضوع با کارشناسان مشخص شد که با توجه به طرحهاي پروازي خروجي فرودگاه امام خميني (ره)، اين احتمال وجود نداشت که برخورد موشک و هواپيماي ديگري در همان ساعات حساس آمادهباش رخ دهد. اين منبع مطلع در گفتوگو با «شرق» گفته: «طبق دستورالعمل طرح خروجي از باند 29 فرودگاه امام (ره) (PAROT 3G که نقطه خروجي از رادار تقرب مهرآباد است)، اعلام شده که هواپيما ارتفاع بگيرد، روي راديال 285 درجه از فرودگاه امام تا 17 ناتيکال مايلي از فرودگاه حرکت کرده و سپس گردش به راست به جهت راديال 311 از نقطه ايستگاه ناوبري رودشور کند و ارتفاعگرفتن مجاز تا نقطه PAROT را ادامه دهد. به اين ترتيب، هواپيماي اوکرايني طبق اين دستورالعمل در مسير هوايي به سمت رشت و سپس به طرف خروج از مرز هوايي شمال غرب حرکت ميکرده است. نقطهاي که فقط آن شب، هواپيماي اوکرايني ميتوانست استفاده کند و نه شرکتهاي ديگر. بااينحال ازآنجاکه هواپيما گردش به راست کرده، پدافند فعال شده است. همچنين آشنانبودن با منطقه از سوي فردي که پاي سيستم پدافند تازهکار حضور داشت، موجب شد اين اتفاق رخ دهد».
نشستي بدون حضور ايران
در شرايطي که تلاشها براي شفافيت اين ماجرا ادامه دارد و رسانههاي مختلف نيز بهدنبال کشف واقعيت هستند، بررسي اين سانحه رنگوبوي سياسي به خود ميگيرد. روز پنجشنبه همين هفته گذشته، مقامات پنج کشوري که شماري از شهروندانشان در حادثه هواپيماي اوکرايني در ايران جان باختند، نشستي بدون حضور ايران برگزار کردند که منجر به واکنش سخنگوي وزارت امور خارجه ايران شد. سيدعباس موسوي در واکنش به برگزاري اين نشست گفت: از برخي اظهارنظرها و حتي برگزاري اين نشست متعجب شديم، زيرا جمهوري اسلامي ايران براي تسلاي خانوادههاي داغدار و ابعاد انساني اين حادثه همکاري بسيار روان و فراتر از انتظار با هيئتهاي اعزامي اين کشورها انجام داده است».
درخواست پرداخت غرامت به خانوادههاي جانباختگان
در بيانيهاي که حاصل اين نشست غيابي در لندن بود، نمايندگان اين پنج کشور خواستار پرداخت غرامت به خانواده جانباختگان اين حادثه هم شدند و گفتند: «جهان به تماشاي پاسخ ايران نشسته است». آنها در بيانيهاي گفتند: «ايران بايد تحقيقاتي کامل، مستقل، شفاف، بينالمللي و آشکار براي ملتهاي سوگوار انجام دهد».
ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد