ابعاد مداخله ترکیه در لیبی

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست سعيد عابدپور/ ليبي پس از معمر قذافي تبديل به کشوري تجزيه‌شده، کانون رقابت قدرت‌هاي اروپايي و امريکا براي سلطه منابع نفتي و گازي و جاي پاي ده‌ها گروه افراطي اسلام‌گرا شده است. 9 سال پس از بمباران ناتو در ليبي و به‌کار‌گيري هزاران نيروي القاعده در بن غازي براي سقوط قذافي، بخش عمده‌اي از زيرساخت‌هاي اين کشور منهدم، ده‌ها هزار غيرنظامي کشته وزخمي و ليبي به کانون فتنه‌ها و طرح‌هاي غربي تبديل شده است. قدرت در ليبي تنها دست دولت پوشالي تريپولي نيست. دولت تريپولي از حمايت ايتاليا، قطر و ترکيه برخوردار است و در مقابل خليفه حفتر، ژنرال شورشي حمايت فرانسه، روسيه، مصر، امارات متحده عربي و يونان را پشت سر خود دارد. حفتر کنترل بخش بزرگي از ليبي را در اختيار خود دارد. بخش‌هايي از ليبي نيز در دست نيروهاي داعش است. ترکيه در هفته‌هاي اخير تصميم بر حضورنظامي در ليبي با هدف حمايت از دولت تريپولي گرفته است. دلايل متعددي براي بررسي تصميم حکومت ترکيه وجود دارد. ترکيه و ليبي در اواسط پاييز دو تفاهمنامه جداگانه در مورد همکاري‌هاي نظامي و مرزهاي دريايي کشورها در منطقه مديترانه شرقي امضا کردند. دولت ليبي اميدوار است حضور نظامي ترکيه مانع از سقوط آن دولت شود. دولت ترکيه به شيوه مداخله در بحران سوريه در ليبي عمل مي‌کند. تاکنون بيش از 2500 نيروي اسلام‌گراي (اخواني و القاعده) مورد حمايت ترکيه به ليبي اعزام شده‌اند . ترکيه در منطقه شرق مديترانه در انزوا به‌سر مي‌برد. تيرگي روابط ترکيه با عربستان و ائتلاف نظامي و اقتصادي يونان – اسراييل و قبرس از جمله موضوع خط لوله قبرس آنکارا را عصباني کرده است. روابط مبهم و تيره با امريکا موجب نگراني‌هاي ژئوپوليتيکي ترکيه است. قرارداد نيکوزيا، پايتخت قبرس شمالي با شرکت‌هاي شل، نوبل و دلک اسراييل به منظوربهره‌برداري از منابع گازي کالپسو موجب درآمد 9 تريليون دلاري در 18 سال آينده خواهد شد. اتحاديه اروپا و امريکا از حاميان اين قرارداد هستند. قرارداد ترکيه و ليبي بستر همکاري اقتصادي بين دو کشور را براي استخراج گاز در منابع دريايي مديترانه شرقي فراهم مي‌کند. ولي تکيه براي به دست آوردن امتياز حفاري در آب‌هاي مديترانه‌اي ليبي بايد به حمايت نظامي از تريپولي بپردازد. ترکيه پيش‌تر درصدد استخراج نفت وگاز در آب‌هاي مديترانه‌اي قبرس ترک‌نشين است ولي با مخالفت شديد اتحاديه اروپا و امريکا مواجه شد. هر چند ترکيه به اين مخالفت‌ها اعتنايي ندارد و در آب‌هاي قبرس ترک نشين دست عمليات حفاري را ادامه مي‌دهد. از سوي ديگر امريکا تحريم‌ها عليه نيکوزيا (قبرس يوناني) را لغو کرد و اجازه صدور سلاح به اين بخش قبرس را داد. مداخله ترکيه در حمايت از دولت تريپولي در تضاد با طرح روسيه در حمايت از حفتر است. ترکيه و روسيه اکنون داراي پيوندهاي استراتژيک نظامي هستند و اين مساله بر روابط بين ترکيه و روسيه اثر منفي مي‌گذارد. اردوغان به جاي تمرکز بر منطقه قبرس ترک نشين، از يک بحران وارد بحران ديگر مي‌شود. مداخله ترکيه در سوريه هيچ رهاوردي براي اين کشور جز صرف ميلياردها دلار، پذيرش ميليون‌ها آواره سوري، از دست رفتن اعتبار منطقه‌اي، حمايت از گروه‌هاي اسلام‌گراي افراطي و برخي پيوندهاي اقتصادي با داعش و همکاري در طرح غرب براي سرنگوني بشار اسد نداشت و اکنون ترکيه پا به ليبي کانون توطئه‌هاي بين‌المللي براي تصاحب منابع نفتي و گازي، رقابت بين توتال فرانسه و اينوي ايتاليا دو شرکت بزرگ نفتي و تخريب رابطه خود با روسيه مي‌گذارد. حضور نظامي ترکيه در ليبي بسيار دير صورت مي‌گيرد و همه‌چيز براي ترکيه با رفتن قذافي به پايان رسيده است. احتمال بسيار کمي براي موفقيت ترکيه در دفاع از حکومت تريپولي وجود دارد و با سنجيدن قدرت در ليبي، ژنرال حفتر داراي قدرت بيشتري است. از سويي شايد انگيزه‌هاي ايدئولوژيک ترکيه، حمايت از حکومت تريپولي مورد حمايت برخي گروه‌هاي اسلام‌گرا و تقويت جريان اخوان‌المسلمين در اين کشور است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد