بورس نگران تازهواردها
روزنامه شهروند/ متن پيش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست حسين عبدهتبريزي، رئيس سابق بورس و اقتصاددان معتقد است که رشد شاخصهاي بورسي چندان واقعي نيست و جذب اينهمه سرمايه در بورس موجب افزايش اشتغال نميشود. او در يک همايش مالي در اينباره توضيح داده است که دولت به دنبال تأمين ١٠٠هزارميليارد تومان منابع از بازار سرمايه است و اين مسأله موجب ميشود که سهم بخش خصوصي از تأمين مالي بازار سرمايه کمتر شود و تنگناي اعتباري روي شرکتهاي کوچک بيشتر نمايان شود هجوم تازهواردها به بورس نگرانيهاي زيادي را ايجاد کرده است. در سال ٩٨ شاخصهاي بورس جهشهاي بلند و پي درپي را به ثبت رسانده است و همين موضوع موجب شده که مردم بعد از بازارهاي واسطهاي مانند طلا و دلار و مسکن به بازار سرمايه روي بياورند. اين اتفاق گرچه در مجموع رخداد مثبتي براي اقتصاد کشور است اما هجوم اينهمه سهام اولي به بازار سرمايه درحالي رخ ميدهد که متناسب با اينهمه تقاضا، عرضه رشد نکرده و همين موضوع ميتواند به رشد بيرويه قيمت سهام شرکتها منجر شود. حسين عبدهتبريزي، رئيس سابق بورس و اقتصاددان معتقد است که رشد شاخصهاي بورسي چندان واقعي نيست و جذب اينهمه سرمايه در بورس موجب افزايش اشتغال نميشود. او در يک همايش مالي در اينباره توضيح داده است که دولت به دنبال تأمين ١٠٠هزارميليارد تومان منابع از بازار سرمايه است و اين مسأله موجب ميشود که سهم بخش خصوصي از تأمين مالي بازار سرمايه کمتر شود و تنگناي اعتباري روي شرکتهاي کوچک بيشتر نمايان شود. عباسعلي حقانينسب، تحليلگر ارشد بورس هم به «شهروند» ميگويد که هجوم مبتديها به بورس در واقع ناشي از سودجويي کارگزاريهاي بازار سرمايه است و بازار سرمايه و دولت بايد هرچه زودتر براي اصلاح اين وضع اقدامي انجام دهند تا به سهامداران غيرحرفهاي آسيب وارد نشود. عرضههاي اوليه بورس را به هم ريخته است بازار سرمايه از ابتداي سالجاري روند متفاوتي را نسبت به سالهاي گذشته درپيش گرفت و زمينه رشد بيش از صددرصدي شاخص بورس در بازار را فراهم کرد اما اين موضوع شک و شبههاي را ايجاد کرده که رشد بازار تا چه ميزان واقعي و در جهت رشد توليد و اشتغال کشور بوده است؟ عباسعلي حقانينسب، تحليلگر ارشد بورس درباره علت جهش شاخص بازار سرمايه به «شهروند» توضيح ميدهد: «شرايطي که اين روزها در بورس ميبينيم، به اين دليل است که کارگزاران سهمهاي عرضه اوليه مردم را به صورت مستقيم وارد بازار ميکنند و تعادل بورس را برهم ميزنند و منجر به رشد غيرواقعي شاخص در بورس ميشوند.» او ادامه ميدهد: «دليل اين اتفاق ورود مستقيم تازهواردها به بورس است. متأسفانه در شرايط پيشآمده کارگزاران بورس نقش پررنگي دارند. کارگزاران عملا در هرشهري در تيررس مردم هستند و سهمهاي عرضه اوليه را به صورت مستقيم وارد بازار کرده و مردم را به اين کار معتاد ميکنند.» او ادامه ميدهد: «کارگزاريها براساس منافع خود سهمهاي اوليه را وارد بازار ميکنند و از آنجايي که بابت ورود سهمها به بورس کارمزد دريافت ميکنند، واردشدن به بورس از طريق آنها درست نيست و نبايد نقطه اتصال مردم و بورس کارگزاران باشند. بنابراين بهترين راه ورود به بورس از طريق سبدگردانهاست و ما بايد اين را به مردم ياد دهيم، نه اينکه به آنها بگوييم وارد بورس نشويد؛ چون سرمايهگذاري در بورس بهترين راه سرمايهگذاري و کنترل تورم و رونقدهنده توليد است، البته به شرطي که از راه درست انجام شود.» ورود تازهواردها خطرناک شده است روحالله ميرصانعي، دبيرکل کانون کارگزاران بورس هم نسبت به هجوم تازهواردها به بورس هشدار داده و گفته: «تعداد پذيرش شرکتها يا عرضههاي اوليه افزايش يافته است و اگر در گذشته دوهفته يا ماهي يکبار جلسات هيأت پذيرش تشکيل ميداديم، اکنون هفتهاي دوبار تشکيل دهيم. ميتوانيم فرآيند پذيرش را تسهيل کنيم تا پذيرش بيشتر و سهم جديد وارد بازار شود.» ميرصانعي به ايسنا توضيح داده است: «تعداد سهامداران خطرناک است. زماني که طرف تقاضا تا اين حد رشد پيدا کرده و جذب سرمايه به بازار تا اين حد توسعه پيدا کرده و عموم مردم دارند وارد بازار ميشوند، وظيفه ارکان بازار سرمايه اين است که طرف عرضه را تقويت کند، در غير اين صورت باعث بالارفتن بيدليل قيمت برخي از سهام شرکتها خواهيم بود.» او همچنين گفته است: «منظور از تقويت طرف عرضه اين است که سازمان خصوصيسازي و شرکتهاي سرمايهگذار بزرگ را به عرضه تشويق کنيم. همچنين مقرراتي که جلوي عرضه شرکتها را ميگيرد، حذف کنيم. براي مثال مقرراتي در بازار پايه وجود دارند که ميگويند سهامداران بزرگ شرکتها نميتوانند عرضه کنند، مگر اينکه مجوز بگيرند. اين قوانين دستوپاگير است و بايد حذف شود تا سهامداران عمده بتوانند عرضه کنند.» رشد بورس به رشد اشتغال منجر نميشود و البته حسين عبدهتبريزي، اقتصاددان و رئيس سابق سازمان بورس معتقد است: «رشد شاخصهاي بورسي منجر به توليد اشتغال نميشود؛ زيرا دولت به دنبال تأمين مالي بزرگي از بورس است.» او تأکيد ميکند: « با رشد بيسابقه بورس، داريم زير پاي خود را خالي ميکنيم، زيرا شاخص بورس پنجبرابر هم شود، يک اشتغال مستقيم ايجاد نميشود.» او ادامه ميدهد:« ما نبايد مردم را به اين موضوع عادت بدهيم که ماهانه شاخص بورس ٥درصد رشد کند و درحالي که قيمت زمين دوبرابر ميشود، شاخص بورس پنجبرابر بشود؛ زيرا اگر اين مسأله اتفاق بيفتد و مردم به اين نتيجه برسند که در بورس و زمين، ديگر اين معجزه اتفاق نخواهد افتاد که شاخص بالا نرود يا قيمت زمين افزايش يابد، اين نقدينگي اولين جايي که خواهد رفت، بازار ارز خواهد بود و تمام برنامههاي دولت در اين چندماهه که براي کنترل ارز پياده شده را به هم خواهد ريخت.» رئيس سابق بورس توضيح ميدهد:« دولت بايد ابزاري را تعريف کند که بتوان اشتغال ايجاد کرد و پول را به پروژهها داد.» گرچه دبيرکل کانون کارگزاران بورس نگران تبعات رشدهاي عجيب و غريب بورس براي غيرحرفهايهاست و حسين عبدهتبريزي، رئيس سابق بورس دستاندازي دولت به منابع بازار سرمايه را موجب تنگناهاي مالي براي بخش خصوصي ميداند اما حقانينسب، کارشناس ارشد بورس تأکيد ميکند که همچنان و با وجود نگرانيهايي که براي بورس ايجاد شده، معتقد است بازار سرمايه سال آينده همچنان روند صعودي خود را حفظ ميکند.