تست کرونا روی تحریم
فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با ظهور بيماري کرونا و درگيري کشورها ازجمله ايران با اين اپيدمي خطرناک، از ديدگاه ديپلماتها فرصتي فراهم آمده تا اقدامات غيرقانوني و تحريمهاي ظالمانه عليه ايران در فضاي افکارعمومي بازنمايي شده و بهعنوان يک سند جنايت عليه مردم ايران مطرح شود.
مدتهاست که ايران تحت تحريمهاي بيسابقه ايالات متحده قرار دارد به ويژه از ارديبهشتماه سال ۹۷ که فشار حداکثري، سياست دولت ترامپ در قبال ايران نام گرفت. حالا و با ظهور بيماري کرونا و درگيري کشورها ازجمله ايران با اين اپيدمي خطرناک، از ديدگاه ديپلماتها فرصتي فراهم آمده تا اقدامات غيرقانوني و تحريمهاي ظالمانه عليه ايران در فضاي افکارعمومي بازنمايي شده و بهعنوان يک سند جنايت عليه مردم ايران مطرح شود. در اين مسير فعالان حوزه سياست خارجي در ايران مجموعه تلاشهايي را از خود به نمايش گذاشتند. چنانکه از يکسو محمدجواد ظريف در سلسلهپستهايي در فضاي مجازي و اظهاراتي در رسانهها نسبت به اين تحريمهاي ظالمانه اعتراض کرد و محدوديتهاي ايران براي مقابله با کرونا در اثر تحريمهاي ايالات متحده را به رسانهها کشاند و حتي ليست نيازهاي پزشکي ايران براي مقابله با کرونا را منتشر کرد. البته در اين مسير برخي هم بودند که خيلي تند رفتند و به اصطلاح آش را شور کردند.
تنش تهران- واشنگتن و ماجراي کرونا
يادداشت پيروز حناچي، شهردار تهران در روزنامه گاردين ازجمله اين اقدامات بود که تداعيکننده پيام ضعف ايران توصيف شد و مورد اعتراض جدي افکارعمومي داخلي قرار گرفت. بررسي کنش و واکنشها نسبت به مجموعه اقدامات سياسي و ديپلماتيک در اين حوزه گوياي اين است که حداقل دو نگاه در قبال اين اقدامات وجود دارد. اول آنهايي که اميد دارند تغييراتي هرچند اندک در رفتار آمريکا در بحبوحه بحران کرونا در قبال ايران ايجاد شود و گروه دوم کساني که معتقدند آمريکاييها بههيچ عنوان در رفتار خود تغييري نخواهند داد و تا زماني که ايران نتواند جايگاه واقعي خود را در نظام بينالملل در وجوه مختلف سياسي، اقتصادي، علمي، امنيتي و نظامي به دست بياورد، هيچ اميدي نسبت به تغيير رفتار آمريکا نميتوان داشت و مجموعه اقدامات ديپلماتيک از جنس کنشهاي رسانهاي و سياسي اخير نيز تاثير قابلتوجهي در اين مسير نخواهد داشت.
براي تشخيص اصالت هرکدام از اين دو نگاه بايد حداقل دو مساله را مورد بررسي قرار داد. اول اينکه جنس تنش ميان ايران و آمريکا چگونه است و ثانيا در ماجراي کرونا مسير اتفاقات به چه شکلي جلو رفته است؟ درمورد اول بايد گفت که سطح تنش و درگيري ميان دو کشور امروز آنقدر بالاست که بسيار بعيد است با اتفاقاتي حتي بزرگتر از اپيدمي جهاني کرونا دستخوش تغيير شود چنانکه در اين ماهها دو کشور بارها تا سرحد درگيري مستقيم هم رفتهاند و از سوي ديگر ايالات متحده واجد هيچ گونه ويژگي اخلاقي در رفتار سياسي خود نيست و نشان داده براي جان مردم هيچ ارزشي قائل نيست ازجمله اينکه مدتهاست ايران برخلاف ادعاهاي رسانهاي مسئولان کاخ سفيد تحت تحريم دارو و مواد غذايي قرار دارد و در جريان کرونا هم آمريکاييها بهجاي کاهش و تعديل فشار خود طي اقدامي عجيب موارد ديگري را بر ليست تحريم خود افزودند و بهاصطلاح حلقه فشار خود را عليه ايران تنگتر کردند. از اينرو بيراه نيست که بگوييم انتظار کاهش فشار در ماجراي کرونا همچون اميد داشتن به يک سراب است و نبايد اميد ويژهاي داشت.
بحران کرونا در آمريکا و ماجراجوييهاي تمامنشدني کاخ سفيد
با سياستهاي ترامپ تعداد مبتلايان به کرونا در آمريکا رکورد عجيب و غريبي زده و حالا از مرز 320 هزار نفر هم گذشته است، رقمي که بهتنهايي معادل تعداد مبتلايان در چندين کشور درگير با کرونا ازجمله ايران، چين، فرانسه و آلمان است. تعداد کشتههاي ناشي از کرونا در اين کشور هم حدود 10 هزار نفر است و اين در حالي است که رئيسجمهور اين کشور اخيرا گفته است دو هفته بحراني پيشروي آمريکا قرار خواهد داشت. در همين حال اما چند روزي است که تحرکات نظاميان اين کشور در عراق به بهانههاي واهي افزايش يافته و بسياري احتمال درگرفتن يک جنگ قريبالوقوع ميان نيروهاي ايالات متحده و نيروهاي بسيج مردمي عراق حشدالشعبي را ميدهند. البته آنچنان که ترامپ چنديپيش مدعي شد ايران پشت پرده درگيري ميان نيروهاي عراقي با آمريکاييها قرار دارد و لذا برخي عنوان ميکنند که درواقع يک درگيري نيابتي ميان ايران و آمريکا در عراق به وقوع خواهد پيوست.
رزمايش نيروهاي آمريکايي در عينالاسد، استقرار سامانه ضدموشکي پاتريوت در اين منطقه و ورود تعداد زيادي نيرو و ادوات جنگي به پايگاههاي آمريکايي در عراق هم افزايشدهنده اين دست احتمالات است. در اين ميان و در شرايطي که رسانهها هر آن از احتمال آغاز درگيري خبر ميدهند، يک سوال مهم مطرح ميشود، اينکه چرا ايالات متحده بايد در چنين شرايطي بخشي از توان خود را بهجاي حفظ جان و تامين سلامت مردم اين کشور در بحران کرونا معطوف به تحرکات نظامي در عراق کند و آيا اساسا اين اقدامات منجر به يک درگيري جدي در عراق خواهد شد يا خير؟
لازم به ذکر است که گروههاي عراقي ازجمله اعضاي حشدالشعبي همگي اعلام کردهاند در صورت اقدام آمريکا واکنشهاي جدي و سنگيني از خود نشان خواهند داد.