سوءتفاهم ایران و آژانس با سفر گروسی به تهران قابلحل است

فرهيختگان/متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
حسن بهشتيپور، کارشناس سياست خارجي در گفتوگو با «فرهيختگان» به بررسي ابعاد سفر گروسي مديرکل آژانس بينالمللي انرژي اتمي به تهران در آستانه جلسه کميسيون مشترک برجام که يازدهم شهريور در وين برگزار ميشود، پرداخت که در ادامه از نظرتان ميگذرد.
با توجه به کشوقوسهاي بسياري که اخيرا با آمريکا درخصوص مکانيسم ماشه و تحريمهاي تسليحاتي داشتيم، تحليل شما از دلايل سفر مديرکل آژانس به ايران چيست، هرچند ظريف عنوان کرد سفر گروسي به تهران ارتباطي به مکانيسم ماشه ندارد.
اينکه ظريف عنوان کرد ارتباطي ندارد، بدين دليل است که اصولا سفر گروسي در چارچوب همکاري بين ايران و آژانس انجام ميشود و اخيرا سوءتفاهم بهوجود آمده بود که منجر به صدور قطعنامه عليه ايران در آژانس شد. آمريکا درهرصورت درصدد بود مکانيسم ماشه را فعال کند، چون اصولا مشکل آمريکا با ايران درباره گزارش آژانس يا گروسي نيست، ازاينرو حتي ميتوان گفت گزارش گروسي نسبت به ايران مثبت بوده است و فقط در برخي موارد اشاره شده که آژانس ميخواست مراکزي را بازديد کند و ايران اجازه نداده است. دليل اينکه ايران اجازه نداده نيز به اين علت بوده است که اين مراکز غيرهستهاي بودند و هيچ دليل و مدرک خاصي هم از سوي آژانس به ايران ارائه نشد. درحاليکه طبق پروتکل الحاقي بايد يک سند و مدرک متقني براي بازرسي ارائه ميکردند.
تحليل شما از نتايج سفر گروسي چيست؟
به نظر من يک سوءتفاهم بين ايران و آژانس وجود دارد که قابلحل است، چراکه آمريکا به استناد گزارشهاي گروسي چنين اقدامي انجام نداده است و ايالاتمتحده صرفا ميخواهد ايران را وادار کند که 12 شرط پمپئو را بپذيرد؛ بنابراين حدس ميزنم در اين سفر درباره دو موضوع سوءتفاهمي بين ايران و آژانس صحبت شود.
چه تضميني وجود دارد که بعد از اين بازرسيها ايرادات آژانس تمام شود؟
هيچ موقع نميتوان گفت اين زيادهخواهيها تمام ميشود، چراکه کار آژانس نظارت و بازرسي است؛ اما بحث اين است موضوعي که پيش آمده مربوط به سالهاي قبل از 2003 است يعني آنها ادعا دارند مراکزي که مربوط به قبل از سال 2003 فعال بوده تاکنون هيچ مشکلي نداشته است. اما اين مطلبي که مطرح ميکنند جزئي از PMD نبوده و اين دو مورد ادعاي جديدي است، لذا اگر تصور کنيم اين مساله با آژانس حل شود ديگر هيچ ادعايي مطرح نميشود، درست نيست؛ درواقع آژانس نه به ايران و نه به هيچ کشور ديگري چنين تضميني نخواهد داد.
بايد مراحلي بگذرد و در ترتيباتي با ايران به توافق برسند و وقتي اين ترتيبات اجرايي شد به وضعيت سفيد خواهيم رسيد؛ يعني شرايطي که درحالحاضر آژانس با ژاپن دارد و ميگويد مطمئن شديم اين کشور هيچ مرکز اعلامنشدهاي براي فعاليتهاي خود ندارد.
بنابراين من فکر ميکنم به نفع ايران است که همکاري خود را با آژانس ادامه دهد و بهانه را از دست دشمنان بگيرد.