برگزیده

تور ضدماشه‌ای ظریف در اروپا

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1399/06/20 - 20:21

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

در شرايطي که يک رسانه ژاپني اعلام کرده که وزير امورخارجه ايران هفته آينده به اروپا سفر مي‌کند تا درباره مکانيزم ماشه با کشورهاي اروپايي گفت‌وگو کند، مايک پمپئو، وزير امورخارجه آمريکا از جامعه جهاني خواسته تا به تحريم‌هاي آمريکا عليه جمهوري اسلامي بپيوندند.

دولت ترامپ اوايل شهريور ماه درخواست خود براي بازگشت تمام تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران را به شوراي امنيت ارائه کرد. آمريکا ادعا مي‌کند جمهوري اسلامي تعهدات خود مطابق توافق هسته‌اي و برجام را نقض کرده است. اين اقدام آمريکا با مخالفت اکثريت اعضاي شوراي‌امنيت مواجه شده است.

در همين ارتباط و در تازه‌ترين ادعاي آمريکا عليه ايران، مايک پمپئو، وزيرخارجه ايالات‌متحده گفته است که ايران تعهدات خود در برجام را زير پا گذاشته و ذخاير اورانيوم را تا ۱۰ برابر حد مجاز افزايش داده است. وزيرخارجه آمريکا شامگاه سه‌شنبه ۱۸ شهريور (۸ سپتامبر) در واکنش به افزايش ذخيره اورانيوم غني‌شده در ايران پيامي توييتري منتشر کرد. او از تروئيکاي اروپايي (بريتانيا، فرانسه و آلمان - کشورهاي امضاکننده برجام) و ساير کشورها خواست «از خواب بيدار شوند و واقعيت را بپذيرند که برجام به تاريخ پيوسته است و در اعمال تحريم‌هاي شديد عليه ايران به ايالات‌متحده آمريکا بپيوندند.» به گفته وزيرخارجه آمريکا، «فشار و گفت‌وگو» تنها راه پيش‌رو است.

پمپئو در توييت خود به گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي استناد کرده است. آژانس چند روز پيش - جمعه ۱۴ شهريور (چهارم سپتامبر) - گزارش سه‌ماهه خود از فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را در اختيار اعضاي شوراي حکام قرار داد. مطابق برجام ميزان اورانيوم کم‌غلظت ايران نبايد از سقف ۲۰۳ کيلوگرم تجاوز کند. اما در گزارش اخير آژانس قيد شده است که ذخاير اورانيوم کم‌غلظت ايران به بيش از ۲ هزار و ۳۰۰ کيلوگرم رسيده که بيش از ۱۰ برابر حد مجاز در توافق هسته‌اي است.

همزمان با اين ادعا، يک نماينده مجلس سناي آمريکا به اظهارات وزيرخارجه اين کشور درباره افزايش ميزان ذخاير اورانيوم غني‌شده ايران واکنش نشان داده است. «کريس مورفي» نماينده دموکرات مجلس سناي آمريکا پيام «مايک پمپئو» وزيرخارجه اين کشور درباره افزايش ميزان ذخاير اورانيوم ايران را «خنده‌دار» توصيف کرده است. «کريس مورفي» در توييتر، در واکنش به پيام جديد پمپئو نوشت: «خنده‌دار است-اگر هدف اين بود که ايران را مجاب کنيم به محدوديت‌هاي تعيين‌شده در توافق هسته‌اي پايبند شود، يک راهش اين بود که به‌صورت يک‌جانبه به آن توافق خاتمه نمي‌داديم.»

توافق هسته‌اي سال ۱۳۹۴ ميان ايران و ۶ قدرت جهاني (آمريکا، روسيه، چين، فرانسه، بريتانيا و آلمان) در وين به امضا رسيد. آمريکا ارديبهشت ۹۷ از توافق هسته‌اي خارج شد و در پي آن تحريم‌هاي لغو يا تعليق‌شده عليه ايران را دوباره اعمال کرد. اين تحريم‌ها در دو سال و چهار ماه گذشته به‌طور فزاينده‌اي تشديد شده‌اند. هدف، وارد کردن فشار حداکثري بر ايران براي کشاندن اين کشور پاي ميز مذاکره و دست يافتن به توافقي جامع عنوان مي‌شود. برخلاف آمريکا، کشورهاي روسيه و چين همچنين سه کشور آلمان، فرانسه و بريتانيا اعلام کرده‌اند که به برجام پايبند مي‌مانند و از ايران خواسته‌اند که به تعهدات خود در قالب برجام بازگردد.

همزمان ايران نيز در پنج مرحله تعهدات برجامي خود را بعد از خروج آمريکا کاهش داد که پايبندي به سقف تعيين‌شده براي ذخاير اورانيوم غني‌شده و آب سنگين از جمله آنهاست. بهروز کمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي ايران هم تاييد کرده است که فعاليت در توليد سانتريفيوژهاي پيشرفته گسترش يافته است. کمالوندي همچنين توليد بيش از ۱۳۰ تن آب سنگين را براي فروش تاييد کرده است. با توجه به گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و تاييد مقامات ايران بر افزايش غني‌سازي اورانيوم، مقامات آمريکايي جمهوري اسلامي را متهم کرده‌اند که تعهدات توافق‌نامه هسته‌اي برجام را زير پا گذاشته است. آمريکا در همين ارتباط خواستار فعال کردن «مکانيزم ماشه» و بازگرداندن تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران شده است.

سفر ظريف به ۵ کشور اروپايي
درحالي‌که دولت آمريکا فراخوان داده تا کشورهاي اروپايي به کمپين تحريم عليه ايران بپيوندند، «ان‌اچ‌کي»، شبکه راديو تلويزيوني ژاپن اعلام کرد که وزير امورخارجه ايران هفته آينده به اروپا سفر مي‌کند تا درباره مکانيزم ماشه با کشورهاي اروپايي گفت‌وگو کند. منابع آگاه به اين شبکه ژاپني گفته‌اند که محمدجواد ظريف، اوايل هفته آينده به اروپا سفر خواهد کرد. طبق اين گزارش، وزيرخارجه ايران قصد دارد در اين سفر علاوه بر تمرکز بر موضوعات تقويت روابط ايران با کشورهاي اروپايي درخصوص اقدامات ماه‌هاي اخير واشنگتن در تلاش براي بازگرداندن تمامي تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران نيز با مقام‌هاي اروپايي ديدار و گفت‌وگو کند.

ظريف قصد دارد به بريتانيا، فرانسه، آلمان، ايتاليا و اسپانيا سفر کند. مايک پمپئو، وزير امورخارجه آمريکا ۶ شهريور / ۲۷ آگوست در توييتر اعلام کرد که تحريم‌هاي ايران در سازمان ملل از ۳۰ شهريور بازمي‌گردند. جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا بر موضع اين اتحاديه تاکيد کرد و گفت آمريکا نمي‌تواند از برجام خارج شود و ادامه تحريم‌ها را درخواست کند.

پمپئو درحالي از بازگشت تحريم‌هاي تسليحاتي ايران در پايان شهريورماه سخن مي‌گويد که شوراي امنيت سازمان ملل يک‌بار با قطعنامه پيشنهادي آمريکا براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران مخالفت کرده و بار دوم ديان ديجاني، سفير اندونزي که کشورش رياست دوره‌اي شوراي امنيت سازمان ملل متحد را برعهده دارد، اعلام کرد مخالف اين اقدام دولت آمريکا است.

«ان‌اچ‌کي» مي‌گويد از طريق سفرهاي ظريف، ايران قصد دارد: روابط خود را با کشورهاي اروپايي تقويت کند و هدف آن جلوگيري از ابتکار عمل ايالات‌متحده است. به‌گفته اين شبکه، ايران به‌تازگي نشانه‌هايي از همکاري با جامعه بين‌المللي نشان داده است. ماه گذشته، تهران با بازرسي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از دو تاسيسات هسته‌اي خود موافقت کرد.

پيش از اين سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت امورخارجه روز دوشنبه هفته جاري در نشست مطبوعاتي با خبرنگاران اعلام کرد که سفرهايي براي محمدجواد ظريف وزير امورخارجه در پيش است که به محض نهايي شدن اطلاع‌رساني مي‌شود. وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در هفته جاري ميزبان وزراي خارجه سوئيس و هند در تهران بود.

تحريم‌هاي غيرقانوني را پايان دهيد
از سوي ديگر و در ادامه مخالفت مسکو با تحريم‌هاي يک‌جانبه آمريکا عليه ايران، نماينده روسيه در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از اظهارات وزير امورخارجه آمريکا درباره برنامه هسته‌اي ايران انتقاد کرد. به گزارش «ايسنا» ميخائيل اوليانوف در واکنش به اظهارات مايک پمپئو درباره ذخاير غني‌شده اورانيوم در برنامه هسته‌اي ايران در پيامي توييتري نوشت: فاصله گرفتن ايران از تعهدات برجام نتيجه مستقيم فشار آمريکا است.

تحريم‌هاي غيرقانوني را پايان دهيد و ايران بلافاصله به پايبندي کامل باز خواهد گشت. اوليانوف در ادامه نوشت: آمريکا به جاي اين، قرار است سياست شکست خورده‌اش را که به امنيت و عدم اشاعه تسليحاتي آسيب مي‌زند، ادامه دهد.

اگرچه تحريم‌هاي آمريکا مشکلاتي را براي اقتصاد ايران به‌وجود آورده است، اما بانک‌جهاني و صندوق بين‌المللي پول در گزارش‌هاي اخير خود از تخليه شدن اثر اين تحريم‌ها سخن گفته‌اند. صندوق بين‌المللي پول در جديدترين گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد جهاني، پيش‌بيني کرده است که ايران در سال‌جاري ميلادي همانند اکثريت قريب به اتفاق کشورهاي جهان (اعم از درحال‌توسعه، نوظهور يا توسعه‌يافته) در سال‌جاري ميلادي تحت‌تاثير بحران جهاني کرونا رشد اقتصادي منفي را تجربه خواهد کرد؛ اما نرخ رشد اقتصادي ايران براي سال آينده ميلادي ۱/ ۳ درصد پيش‌بيني شده است.

چندي پيش شبکه آمريکايي بلومبرگ نيز در گزارشي تاکيد کرده بود که سياست تحريم عليه ايران به آخر خط رسيده است و آمريکا گزينه‌هاي زيادي براي اعمال تحريم‌هاي بيشتر در اختيار ندارد.