مکانیسم باجگیری
جام جم/متن پيش رو در جام جم منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
هايکو ماس، ژان ايو لودريان و دومينيک راب، وزراي خارجه آلمان، فرانسه و انگليس، روز پنجشنبه براي رايزني درباره گامهاي بعدي در خصوص برجام، در چونينگ انگلستان با يکديگر ديدار کردند. جوزپ بورل، مسؤول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم از طريق ارتباط ويدئويي در اين جلسه حضور داشت.
روايتهاي مختلفي از اين ديدار منتشر شد. يکي از اين روايتها از سوي وزارتخارجه آلمان بود که اعلام کرد طرفها در اين ديدار بر سر رد تلاش آمريکا براي پيشبرد مکانيسمماشه توافق کردهاند؛ موضوعي که انتظار جمهوري اسلامي ايران هم همين است و مقامات اروپايي هم قبلا همين موضع را اعلام کرده بودند.
اما مشکل اينجاست که بخش ديگري از روايتها، رنگوبوي ديگري دارد که نوعي گروکشي را تداعي ميکند.
بهعنوانمثال در ادامه بيانيهاي که از سوي وزارتخارجه آلمان منتشرشده آمدهاست: اين نشست براي هماهنگي پيرامون گامهاي بعدي در ارتباط با برجام برگزار شد و سه کشور اروپايي توافق کردند که تلاش آمريکا براي بازگرداندن تحريمها را رد کرده و به حفظ توافق هستهاي [با ايران] پايبند بمانند، اما ايران بايد فورا به پايبندي کامل [به برجام] بازگردد.
شرطي که در انتهاي اين بيانيه آمده، اينگونه القا ميکند که اروپاييها به دنبال امتيازگيري از ايران به دليل مخالفتشان با اقدام آمريکا در بهکارگيري مکانيسمماشه هستند.
اين موضوعي است که پيش از اين هم از سوي بعضي تحليلگران پيشبيني شده بود و اکنون در مواضعي که از سوي سه کشور اروپايي اتخاذ شده قابل مشاهده است.
وزير خارجه انگليس هم در بيانيهاي که پس از نشست روز پنجشنبه منتشرکرده آوردهاست: ايران هرگز نبايد سلاح هستهاي بسازد. ايران بايد به تعهدات هستهاي پايبند باشد و برجام را حفظ کند؛ اين نتيجه نشست سه کشور اروپايي بود ... ما متعهد به پاسخگو کردن ايران هستيم.
وزير خارجه فرانسه هم بر ضرورت «تجديدنظر ايران در اقدامات ناسازگار با تعهدات هستهاي اين کشور و بازگشت فوري به اجراي کامل آن تعهدات» تأکيد کرد. به گزارش فارس، ژان ايو لودريان همچنين تلاش آمريکا براي بازگرداندن تحريمها عليه ايران را بياعتبار توصيف کرد و بار ديگر بر اهميت تلاشهاي مشترک سه کشور اروپايي براي حفظ توافق هستهاي که در سال ۲۰۱۵ با ايران منعقد شد، بهخصوص در شرايط تلاشهاي بياعتبار ايالاتمتحده براي بازاعمال تحريمهاي چندجانبه عليه ايران، تأکيد کرد.
2 موضوع غيرمرتبط
اروپاييها در حالي در نشست روز پنجشنبه، کاهش تعهدات هستهاي ايران را در کنار اقدام غيرقانوني آمريکا براي استفاده از مکانيسمماشه قرار دادهاند که اين دو موضوع هيچ ارتباطي با يکديگر ندارند.
کاهش تعهدات هستهاي ايران که در موضعگيري اخير سه کشور اروپايي مورد اشاره قرار گرفته، اقدامي قانوني بود که از سوي کشورمان بهدليل خروج آمريکا و بيعملي اروپا صورت گرفت. مقامات کشورمان اين اقدام را که بر اساس بند 36 برجام صورت گرفت دو سال پس از خروج يکجانبه آمريکا از برجام و تعلل طرفهاي اروپايي در عمل به تعهداتشان در اين توافق انجام داد.
برهمين اساس بود که پس از موضع جديد 3کشور اروپايي ، محمدجواد ظريف، در پيامي توييتري خطاب به آنها گفت در صورتي که خواهان اجراي کامل برجام هستند، بايد تروريسماقتصادي آمريکا را رد کنند.
ظريف در پيامي توييتري در واکنش به ادعاي اروپاييها در خصوص دغدغهمندي نسبت به گسترش تسليحات اتمي نوشت: ايران، تسليحات هستهاي را به دلايل مذهبي و راهبردي رد ميکند[که سنگينتر از هر توافقي است.]
ظريف افزود: اما اگر سه کشور اروپايي و اتحاديهاروپا خواهان اجراي کامل اقدامات اعتمادساز و شفافيت ارتقايافته هستند که برجام تامين کرده، بايد تروريسم اقتصادي آمريکا را رد کنند، همانگونه که ويرانگري اين کشور در شورايامنيت سازمانمللمتحد را رد کردهاند.
اروپاييها بايد به خاطر رفتارشان هزينه بدهند
فواد ايزدي، استاد دانشگاه و کارشناس مسائلبينالملل در گفتوگو با جامجم، شرطگذاري اروپاييها براي مخالفت با اقدامات ايران را نوعي وقاحت از سوي آنها دانست و گفت: اروپاييها همواره مواضع ضدايراني داشتهاند و حتي فعاليتهاي چند هفتهاخير آنها در مخالفت با مکانيسمماشه نيز در ذيل فعاليتهاي ضدايراني آنها تعريف ميشود و دفاع آنها از برجام نبايد فردي را در کشور خوشحال کند؛ زيرا آنها از برجامي حمايت ميکنند که ايران همچنان به آن تعهدداشته و خودشان به تعهدات پايبندنباشند.
اين عضو هيات علمي دانشکدهمطالعاتجهان دانشگاهتهران افزود: نکته ديگري که بايد به آن توجه کنيم اين است که يکي از دلايل اتخاذ سياستهاي اينچنيني از سوي اروپا و آمريکا عليه ايران، اين است که آنها هزينهاي براي اينگونه شيوهها نپرداختهاند و وقتي دشمن، هزينهاي براي عداوتش نپردازد، اينگونه سياستها را افزايش و گسترش ميدهد.
وي معتقد است براي توقف اينگونه رفتار اروپا و آمريکا بايد ايران، هزينه مشخصي را براي آنها مشخص کند که يکي از آنها ميتواند خروج از انپيتي در صورت ادامه رفتار دوگانه اروپاييها باشد.
ايزدي در نهايت ميگويد: برجام توافق خوبي براي اروپاست و آنها به حفظ آن علاقهمند هستند؛ بنابراين طبيعتا روي مواضع خود در قبال رد مکانيسمماشه خواهندايستاد. البته برآورد آنها اين است که ترامپ راي نميآورد، اما اگر مشخص شود ترامپ در انتخابات پيروز ميشود، ممکن است سياستهاي اروپاييان در قبال ايران تغيير کرده و با ترامپ همسو شوند.