برگزیده

واکاوی خبر اختلاف نظر دربار سعودی بر سر اسرائیل

انتخاب

بروزرسانی 1399/06/31 - 22:24

واکاوی خبر اختلاف نظر دربار سعودی بر سر اسرائیل

انتخاب/ متن پيش رو در انتخاب منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

راي اليوم نوشت: زماني که روزنامه آمريکايي «وال استريت ژورنال» نزديک به دونالد ترامپ، از وجود اختلاف بين پادشاه سعودي و فرزندش، محمد بن سلمان، در خصوص صلح با اسرائيل خبر مي‌دهد، اين مساله، به حکم قراين متعددي، تا حدودي در بردارنده واقعيت است و با توجه به شرايط فعلي عربستان سعودي، لازم است مورد توجه قرار گيرد.

در ادامه اين مطلب آمده است: روزنامه‌اي که مورد قبول محمد بن سلمان است و وي توجه زيادي به آن دارد، تاکيد کرد که ملک سلمان مخالف امضاي هر گونه توافق عادي سازي با اسرائيل بوده و برخلاف، ولي عهدش، به دنبال تحقق صلح عربي و تشکيل دولت مستقل براي فلسطين است.

چهار نشانه اصلي وجود دارد که احتمال آنچه در وال استريت ژورنال آمده است را تقويت مي‌کند:

۱-تماسي که ترامپ با پادشاه سعودي داشته و طي آن تلاش کرد وي را براي امضاي توافق صلحي نظير امارات قانع کند، اما اين تماس هيچ نتيجه‌اي تا کنون نداشته است و رئيس جمهور آمريکا تنها به گفتن اين مطلب در خصوص اين تماس اکتفا کرد:عربستان به سمت عادي سازي مي‌رود، اما در زمان مناسب.

۲-بيانيه‌اي که در پي نشست شوراي وزيران سعودي به رياست ملک سلمان صادر شد، از دو توافق امارات و بحرين با اسرائيل، استقبال نکرده و حتي به کلي از آن يادي ننمود. در اين بيانيه، پادشاه سعودي بر تماميت ارضي عربي، ايستادگي عربستان کنار فلسطين و حمايت از تلاش‌ها براي يک راه حل عادلانه و فراگير براي مساله فلسطين تاکيد کرد.

۳-عربستان عادت ندارد تابع هيچ دولت عربي باشد و حتي اگر بخواهد توافق صلحي با اسرائيل امضا کند، ترجيح مي‌دهد به تنهايي اين کار را انجام دهد، نه در معيت ديگر دولت‌هايي که از نظر جايگاه و قدرت از ان پايين‌تر هستند. همچنانکه هر مسئول آمريکايي يا عربي که مي‌خواهد در منطقه سفري را انجام دهد، معمولا از رياض شروع مي‌کند، در شرايطي که اين شرط پروتوکلي بر سفر‌هاي رسمي منطبق است، شايسته است که بر توافق‌هاي محوري نظير معاهده‌هاي صلح نيز صدق کند.

۴-سفير عربستان سعودي، شاهزاده خانم ريم بنت بندر، در مراسم امضاي توافق‌ها در کاخ سفيد که در سه شنبه گذشته برگزار شد، حضور نيافت و حتي کسي را به نمايندگي از خود يا سفارت کشورش، به اين مراسم نفرستاد.

بعيد نيست که شاهزاده بن سلمان، به کوشنر وعده حرکت عربستان به سمت گرايش امارات و بحرين در مورد توافق صلح با اسرائيل را داده باشد، اما وي در قانع کردن پدر خود براي چنين اقدامي، شکست خورده و حتي دادن اجازه پرواز در آسمان عربستان به هواپيماي اسرائيلي را از ملک سلمان پنهان کرده است. تمام اين پيش بيني‌ها بدون دلايل قانع کننده، مطرح مي‌شود.

اين نظريه رايجي در داخل و خارج عربستان است، که براساس آن، در حال حاضر، تبادل نقش‌ها بين پادشاه و، ولي عهد سعودي در جريان است، بدين معنا، ملک سلمان مخالف عادي سازي و بن سلمان، موافق است، همانطور که عربستان اقدامات سري زيادي در راستاي عادي سازي با اسرائيل انجام داده و مسئولاني را به آنجا فرستاده است، که برخي از آن‌ها نظير شاهزاده ترکي فيصل، در خاندان حاکم هستند.

براي هر تحليلگري دشوار است که درستي يا نادرستي اين نظريه را مشخص کند، چرا که در عربستان سعودي پنهان کاري زيادي در مورد مسائل سياسي و مواضع مربوط به اين پرونده وجود دارد، افزون بر اينکه پادشاه سعودي بسيار کم گوي بوده و ديدار‌هاي مستقيم انجام مي‌دهد. در حالي که، ولي عهدش از مدت‌ها پيش چه بسا به دلايل امنيتي، از انظار به دور بوده و کنترل قدرتمندي بر رسانه‌ها دارد. علاوه بر اين، بن سلمان هر کسي که جسارتي کرده و به سياست‌هاي او اعتراضي داشته باشد را زنداني مي‌کند.

اخيرا به دليل شبهات عادي سازي با رژيم اشغالگر و جنگ يمن، جايگاه عربي و اسلامي عربستان سعودي متزلزل شده است و رهبران سعودي نگرانند که اقدامشان براي عادي سازي، تحت فشار آمريکا، بحران‌هاي داخلي را در پي داشته و موجب فقدان هيبت و حمايت مطلق آن از اماکن مقدسه در مکه و مدينه شود.

در صورتي که وجود اختلاف بين پادشاه عربستان و، ولي عهد او درست باشد، اين مساله تبعات سختي در آينده داشته و مهمترين اين تبعات مي‌تواند در تغييرات دور از انتظاري در ساختار حکومت سعودي، در هفته‌هاي پيش رو، نمودار شود.