رفقای بد؛ ارزیابی فعالیت "سامسونگ" در ایران
صبح نو/متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
برند معروف کرهاي اين روزها داغدار از دست دادن مدير 78ساله خود است. مديري که در سال1987 مديريت ميراث خانوادگي را عهدهدار شد. اگرچه اين روزها کارخانه بزرگ سامسونگ در کرهجنوبي خود را در غم از دست دادن مدير کاريزماتيکش عزادار ميداند اما فرصتي مناسب است تا مروري داشته باشيم بر روند حضور اين برند کرهاي در ايران که استفادههاي بسياري از حضورش در کشورمان برده اما درست در بزنگاههاي تحريم، کشور را ترک کرده است تا به مشکل نخورد.
«لي کان هي» مدير 78ساله شرکت سامسونگ چند روز قبل بعد از 6سال بستري بودن در بيمارستاني در شهر سئول بهدليل ايست قلبي جان سپرد. وي با برنامهريزيهايي که انجام داده بود در سه دهه گذشته شرکت سامسونگ را تبديل به يکي از بزرگترين شرکتهاي الکترونيکي جهان کرد که حتي بخشي از سهام آن در بازار بورس نيويورک عرضه ميشود. اين شرکت حتي داعيه رقابت با شرکت آمريکايي اپل در توليد محصولات الکترونيکي بهخصوص گوشيهاي تلفن همراه و انواع تبلت را دارد اما سامسونگ در يک دهه گذشته و بعد از اينکه حضور گسترده در بازارهاي جهاني را هدف قرارگرفته بود توانست در ايران نيز رشد بالايي را تجربه کرده و بازار را از دست رقباي ژاپني و حتي برندهاي ديگر کرهاي نيز بگيرد.
اگرچه شرکت سامسونگ در بيش از يکدهه گذشته توانسته بود بخش عظيمي از بازار را در اختيار خود گرفته و انواع نيازهاي خانوادهها در حوزه لوازم منزل را تأمين ميکرد اما با افزايش زمزمههاي تحريمها عليه ايران، اين شرکت نيز شروع به اقداماتي کرد که نارضايتي بسياري از ايرانيان را بهدنبال داشت.
نخستين اقدام سامسونگ در اين باره به زمان خروج آمريکا از برجام باز ميگردد. خروج آمريکا از برجام و اعمال دوباره تحريمها و نيز تهديدهاي ايالات متحده، سامسونگ کرهجنوبي نيز براي اينکه منافع خود را در خطر ميديد اقدامات خود براي کاهش حضور در ايران بهطوري که نه سيخ بسوزد نه کباب را در دستور کار قرار داد. همان زمان نيز سفارت کرهجنوبي در بيانيهاي که به همين منظور منتشر شد، اعلام کرد: «دولت کرهجنوبي در حال انجام مذاکراتي سخت با آمريکا است تا بتواند نظر موافق آن کشور را جلب و واشنگتن را مجاب و متقاعد سازد به اينکه کرهجنوبي از تحريمهاي اقتصادي کاخسفيد عليه ايران مستثني کند.» اين در حالي است که در همان ماههاي نخست امضاي برجام، رييسجمهوري کرهجنوبي به همراه هياتي اقتصادي به ايران سفر کرد که يکي از نتايج اين سفر اقتصادي انعقاد تفاهمنامه هشت ميليارد يورويي بين ايران و کرهجنوبي بود. البته اين موارد هرگز به مرحله اجرا نرسيدند.
رفتن سامسونگ را فراموش نميکنيم
اما مرحله ديگر اقدامات يک جانبه سامسونگ عليه مردم ايران به بهمنماه سال گذشته باز ميگردد. در همين ماه بود که خبرهاي خروج سامسونگ و يک برند ديگر کرهاي از بازار شدت و قوت گرفت و کمکم فروشگاههاي اين برندها در شهرهاي مختلف نيز تغييراتي را به صورت زيرپوستي آغاز کردند. البته در همان روزها نمايندگان رسمي اين برندها خروج از ايران را تکذيب ميکردند اما شواهد امر در بازار چيز ديگري نشان ميداد. کاهش ناگهاني محصولات اين برندها در بازار از يک سو و نيز افزايش قيمتهاي محصولات مختلف سامسونگ يکي از تبعات ملموس خروج از ايران براي مشتريان بود.
در همان روزها بود که حتي پاي ديپلماتهاي ايران نيز به مساله خروج بنگاههاي اقتصادي کرهاي از ايران بازشد. آن زمان آقاي عباس عراقچي، معاون سياسي وزير امور خارجه ايران در واکنش به خروج شرکتهاي سامسونگ و الجي از ايران گفت: «شرکتهايي که ايران را ترک کردهاند بازاري را از دست دادهاند که به راحتي نخواهند توانست دوباره آن را بهدست آورند.»
عراقچي همچنين تاکيد کرده بود که «ملت ايران اين رفتارها را فراموش نميکند... اگر قرار باشد با شرکتهاي خارجي نيز مراوداتي صورت بگيرد شرکتهايي که در اين شرايط در ايران ماندهاند در اولويت خواهند بود.»
اين سخنان در اصل اولتيماتومي ديپلماتيک به برند معروف کرهجنوبي بود که حضورش در ايران ميليارد دلار منفعت مالي براي او داشت. اما شرکت سامسونگ هم که در حال حاضر عزادار از دست دادن مديرعامل خود است بيانيهاي منتشر کرده و دراين باره اظهار داشت: «سامسونگ با وجود همه مشکلات بهطور رسمي اعلام کرده تعهد خود براي پشتيباني و ارائه خدمات پساز فروش به محصولات سامسونگ در بازار ايران را به صورت کامل ادامه ميدهد. بنابراين کاربران محصولات اين شرکت در آينده هيچ نگراني درباره پشتيباني و تأمين قطعات نخواهند داشت.»
همه اين موارد در شرايطي روي داد که کشور کرهجنوبي هماکنون حدود 7ميليارد دلار از منابع مالي ايران را مسدود کرده است و رايزنيهاي سياسي متعددي نيز در اين زمينه انجام شدهاست. همچنين در وضعيت فعلي بازار لوازم خانگي کشور نيز دچار تلاطمهايي شده است که البته برندهاي داخلي در تلاش هستند تا با افزايش کيفيت و تنوع نيازهاي بازار داخلي را که بهدليل حضور گسترده برندهايي چون سامسونگ تضعيف شده بودند دوباره در اختيار بگيرند.
البته در شرايط فعلي اگرچه برخي محصولات سامسونگ چون تلفنهاي همراه همچنان در بازار ايران پرمشتري هستند اما لوازم خانگي اين برند تقريباً در همه موارد ناموجود شده است. اين در حالي است که از سال گذشته و با خروج سامسونگ از ايران برند سام جايگزين آن شده است که البته اين مساله را ميتوان يکي از فوايد بزرگ خروج سامسونگ از ايران دانست.
سامسونگ در سالهاي اخير اگر چه درآمد کلاني از بازارهاي ايران داشته است اما با خروج آمريکا از برجام همراه با جريان تحريم بازار ايران را ترک کرده است. اين مسأله هرگز از ذهن ايرانيان خارج نخواهد شد