اساتيد دانشگاه بررسي کردند؛ چرا دلار گران شد؟

انتظارات نامعقول علت اصلي افزايش قيمت ارز است دکتر جمشيد پژويان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادي در گفتگو با فرارو گفت: «افزايش قيمت بنزين به هيچ وجه نمي تواند ارتباطي با افزايش قيمت ارز داشته باشد؛ کما اينکه در سال 89 نيز افزايش قيمت بنزين باعث افزايش قيمت ارز نشد.» وي تاکيد کرد: «تنها علتي که مي تواند در افزايش قيمت ارز موثر باشد موضوع عرضه و تقاضا در اين بازار است.» اين استاد دانشگاه گفت: «ظرف يکي دو سال گذشته به دليل اعمال تحريم ها عليه ايران عرضه ارز که ناشي از فروش نفت بود به يک سوم کاهش پيدا کرد؛ لذا قيمت ارز افزايش يافت. بنابراين تا زماني که درآمدهاي ارزي تغيير نکند هيچ توجيه اقتصادي براي کاهش يا افزايش قيمت ارز وجود ندارد، مگر انتظارات مردم که مي تواند قيمت را دستخوش تغيير کند.» وي ادامه داد: «مردم يکسري انتظارات دارند که نامعقول است و پس از آنکه انتظار آنها رخ نداد شرايط دوباره به وضعيت قبل باز خواهد گشت.» وي افزود: «اما انتظاراتي هم وجود دارد که ممکن است به دليل تجربياتي که مردم در گذشته داشتند درست باشد و اتفاق بيافتد. مثلا زماني که مردم نسبت به امکان توافق نهايي هسته اي نااميد شوند، از آنجا که امکان وضع تحريم هاي جديد وجود دارد قيمت ارز افزايش خواهد يافت.» رئيس سابق شوراي رقابت اظهار کرد: «اما از آنجا که در 40 روز اخير هيچ تغييري در موضوع تحريم ها و مذاکرات هسته اي روي نداده است، مهم ترين دليل براي افزايش قيمت ارز در هفته هاي اخير همان انتظارات اشتباه و عدم دانش کافي عده اي از افراد است که در بازار نقش دارند.» وي افزود: «يعني افرادي که دانش اقتصادي ندارند و در بازار به سوداگري مشغول هستند به دنبال افزايش قيمت بنزين اقدام به خريد ارز کردند (افزايش تقاضا) که موجب افزايش قيمت ارز شد.» پژويان در پاسخ به اين سوال که در اين صورت آيا مي توان افزايش قيمت ارز را به صورت غيرمستقيم ناشي از افزايش قيمت بنزين دانست؟، گفت: «بله؛ مي توان افزايش قيمت ارز را در اثر انتظارات اشتباهي دانست که به دنبال افزايش قيمت بنزين ايجاد شده است.» وي افزود: «اما چون اين انتظارات رخ نمي دهد و احيانا حتي ممکن است ميزان درآمدهاي ارزي ما افزايش پيدا کند، بعد از مدتي قيمت ارز کاهش خواهد يافت.» اين استاد دانشگاه در پاسخ به اين سوال که آيا شرايط بازارهاي موازي همچون بازار بورس مي تواند بر بازار ارز تاثير بگذارد؟، گفت: «بورس در اقتصاد ايران نقشي تاثيرگذار بر قيمت ارز ندارد.» وي ادامه داد: «اگر تقاضاي خارجي ها براي سهام بورس تهران خيلي عمده بود و در نتيجه با تقاضاي ريال و عرضه ارز موجب افزايش عرضه ارز در بازار مي شدند يا در مواردي با فروش سهام خود و تبديل درآمد ريالي به ارز موجب افزايش تقاضا براي ارز مي شدند مي توانست موثر باشد. اما در اقتصاد ايران ارتباط چنداني ميان بورس و بازار ارز وجود ندارد.» گسترش فعاليت هاي اقتصادي موجب افزايش قيمت ارز شد دکتر علي قنبري استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادي در گفتگو با فرارو گفت: «به عنوان يک دليل اصلي مي توان گفت نرخ ارز به دليل گسترش فعاليت هاي اقتصادي و بهبود شرايط عمومي کشور (و در نتيجه افزايش تقاضا براي ارز) افزايش قيمت داشته است.» وي ادامه داد: «اما دلايل ديگري هم مي توان به عنوان علل افزايش نرخ ارز بيان کرد که از آن جمله فعاليت هاي دلالي افرادي است که در بازارهاي بورس، ارز و طلا نقدينگي هاي سرگردان را به حرکت درمي آوردند.» وي افزود: «وقتي بازاري با رکود مواجه مي شود معمولا بازارهاي موازي فعال مي شوند. از اين منظر مدتي بود که بازار بورس با رکود مواجه شده بود و لذا سرمايه ها به سمت بازار ارز کشيده شد.» اين کارشناس مسائل اقتصادي ادامه داد: «دليل سوم افزايش قيمت ارز، افزايش قيمت حامل هاي انرژي است که باعث مي شود نرخ ارز متناسب با تورمي که در جامعه ايجاد مي شود افزايش قيمت داشته باشد.» اين استاد دانشگاه در پاسخ به اين سوال که آيا ممکن است دولت براي تامين کسري بودجه خود نرخ ارز را افزايش داده باشد؟، گفت: «ممکن است با توجه به ميزان کسري بودجه اي که احتمال دارد در سال جاري رخ دهد دولت اقدام به اين کار کند که البته کار درستي نيست. لذا اگر دولت اقدام به اين کار کرده باشد مي تواند به عنوان دليل چهارم افزايش نرخ ارز مطرح باشد.» قنبري در پاسخ به اين سوال که به نظر شما نرخ دلار در چه قيمتي ثابت خواهد شد؟، گفت: «به نظر من در کوتاه مدت نرخ دلار نهايتا در 3400 تومان ثابت خواهد ماند.»