آتلانتیک: چرا هیچ بیوگرافی از «شی جین پینگ» وجود ندارد؟
فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
"جفري واسر استرام*"، استاد تاريخ چين و جهان در دانشگاه کاليفرنيا در مقالهاي براي "نشريه آتلانتيک"، به مساله وجود نداشتنِ يک شرح حال و بيوگرافي درست و قابل اعتماد به زبان انگليسي در مورد "شي جين پينگ" رهبر چين پرداخته و آن را چالشي جدي براي شناخت سياستِ چينِ امروز دانسته و بر تبعات گسترده اين مساله تاکيد کرده است. وي در اين رابطه مينويسد:
«"يان ليانکه" رمان نويسِ مشهور ميگويد: زندگي در چينِ کنوني، به شدت گيج کننده است. در شرايط فعلي اينطور به نظر ميرسد که شما با زندگي در چين، به طور همزمان تجربه زندگي در کره شمالي و آمريکا را کسب ميکنيد. ليانکه با اين جمله خود عملا خاص و عجيب بودنِ چين را به تصوير کشيد. کشوري که در آنِ واحد، حامل چندين ويژگي متضاد است (مثلا ساختار سياسي بستهاي دارد، اما قائل به اقتصادِ باز و سرمايه داري است).
اظهارنظر ليانکه در عين حال يک مساله مهم ديگر را نيز برجسته ميکند: بسياري از ناظران و تحليلگران، همواره بر سختبودنِ دسته بندي چين در چهارچوبهاي سياسي و اقتصادي تاکيد داشته اند. با اين حال، من (نويسنده گزارش: جفري واسر استرام) در گذر زمان همواره سعي کرده ام به اين مساله بپردازم که اساسا اين وضعيت گيج کننده در مورد "شي جين پينگ" رئيس جمهور کنوني چين نيز حاکم است.
برخي بر اين باورند که شي جين پينگ که در سال ۲۰۱۲ به عنوان رئيس حزب کمونيست چين انتخاب شد و سال بعد رهبر اين کشور شد، از جهاتي، کشورش را به عقب رانده است. با اين حال، عدهاي ديگر، نظري عکس دارند و معتقدند که رهبر چين در بسياري از جهات از جمله در زمينه مسائل اقتصادي، چين را عميقا به جلو برده است.
به گزارش فرارو، به طور کلي، يکي از دلايلي که ديدگاههاي مختلفي در مورد رهبر چين مطرح ميشود اين نکته است که اساسا تصور درستي در مورد طرحها و اولويتهاي شي جين پينگ وجود ندارد. مسالهاي که موجب شده تا عدهاي وي را شبيه آخرين رهبر شوروي "ميخائيل گورباچوف" بدانند. از طرفي، اقداماتِ سخت و خشکِ او نظير مقابله جدي با مخالفان و يا تلاش هايش جهت ماندن در قدرت و ايجلاد کيشِ شخصيت، وي را شبيه به افرادِ قاطعي نظير "ولاديمير پوتين" رئيس جمهور روسيه و يا "کيم جونگ اون" رهبر کره شمالي کرده است. از زمان حضور مائو در قدرت، وي بيشترين ميزان قدرت را در دستان خود (در چين) متمرکز کرده است و در عين حال، برخي رويههاي او نظير انتقاد به برخي جنبههاي تفکر کنفوسيوسي، وي را شبيه به رهبران ملي گرايي نظير "چيانگ کاي شک" کرده است.
بايد اذعان کنيم که مقايسههايي که ما در مورد شي جينپينگ انجام ميدهيم، اغلب اشتباه و ناکامل هستند. وي شبيه به هيچکدام از رهبران پيشينِ چين نيست و به هيچ رهبر ديگري نيز در جهان شباهتي ندارد. با اين همه، آنچه در مورد شي جينپينگ توجه من را خيلي به خود جلب ميکند اين نکته است که يک بيوگرافي (شرح حال) به زبان انگليسي که ديدگاهي درست و عميق از شرح زندگي ژي جينپينگ به ما بدهد، وجود ندارد.
اگر شما به يک کتابخانه درست و حسابي مراجعه کنيد و بخواهيد يک کتاب شرح حالِ خوب در مورد پوتين يا مثلا کيمجونگ اون و يا بسياري از رهبران ديگر جهان پيدا کنيد (مخصوصا به زبان انگليسي)، کار سختي نخواهيد داشت با اين حال، اگر بخواهيد نمونه مشابهي را براي شي جين پينگ بيابيد، قطعا با چالشهاي جدي رو به رو خواهيد شد و حتي دستخالي خواهيد ماند.
اغلب کارها و آثاري نيز که در مورد شي جين پينگ و شرح حال او نوشته شده اند، تحت نظر دولت چين بوده اند و يا بخشهايي از کارها و اقدامات درخشان او را پوشش داده اند. با اين حال اينکه يک اثر مستقل وجود داشته باشد که تمامي جنبههاي زندگي شي جين پينگ را به زبان انگليسي پوشش دهد، خيلي به ندرت يافت خواهد شد.
من (نويسنده مقاله: جفري واسر استرام) براي اينکه علت اين مساله را بفهمم، با شماري از محققان و پژوهشگراني که به طور خاص مسائل مرتبط با شي جين پينگ را پوشش ميدادند، صحبت کرده ام. در اين ميان آنها به برخي دلايل عدم وجود يک شرح حال درست و جامع به زبان انگليسي در مورد رهبر چين اشاره کرده اند. به عنوان مثال آنها ميگويند که يک منبع مطمئن که هم "شي جين پينگ" را بشناسد و هم در رابطه با وي، "صادقانه" سخن بگويد، وجود ندارد. از طرفي، دسترسي عموميِ بسيار کمي به رهبر چين وجود دارد.
"استيون لي ميرز" نويسنده و تحليلگر نيويورک تايمز که مسائل مرتبط با چين را پوشش ميدهد و به طور خاص شرح حال پوتين را نوشته ميگويد: "برخلاف پوتين که مدام با رسانهها در تعامل است و در جلسات پرسش و پاسخ با آنها شرکت ميکند، شي جين پينگ به هيچ عنوان در اين مسير و روند قرار نميگيرد". عدهاي بر اين باورند نوشتن در مورد فردي نظير شي جين پينگ، به مراتب از نوشتن در مورد فردي نظير کيم جونگ اون سختتر است، زيرا افکار عمومي فکر ميکنند که منطقا بايد خيلي بيشتر در مورد او بدانند. در حاليکه چنين نيست.
"جوزف تاريژان" استاد علم سياست "دانشگاه آمريکايي" ميگويد:" مسائل ديگري نيز ميتوانند به عنوان دلايلِ نبودِ يک شرح حال و بيوگرافيِ مناسب به زبان انگليسي در مورد شي جين پينگ مطرح شوند. به عنوان مثال، يکي از ويژگيهاي اساسي شي جين پينگ قبل از حضور در قدرت، احتياطهاي بيش از حد وي بوده است. از سويي، توجه به مساله شرح حال افراد در چهارچوب علوم سياسي، مدت هاست که از اهميت چنداني برخوردار نيست. در اين رابطه همچنين بايد گفت که ترس و نگرانيهاي زيادي نيز وجود دارد که اگر يک بيوگرافي در مورد رهبر چين نوشته شود، اين احتمال وجود دارد که چالشها و موانع جدي براي هرگونه مطلب نويسي در آينده در مورد رهبر چين ايجاد شود و اين مساله خود چالشهاي زيادي را در آينده به دنبال داشته باشد".
بدون ترديد نگارش يک شرح حال و بيوگرافي در مورد شي جين پينگ، بسيار جالب خواهد بود. در دوره حکومت او، قدرت اقتصادي و نظامي چين به نحو قابل توجهي افزايش يافته است. شي جين پينگ رويکرد قاطعانه و سختي را در مورد مسائلي نظير هنگ کنگ، اويغورها، و همچنين آزاديهاي داخلي چين، از خود نشان داده است. شي جين پينگ به عنوان يکي از قدرتمندترين رهبران چيني، هم اطلاعات کمي را از خود منتشر کرده و هم نگرانيهاي زيادي در مورد انتشار اطلاعات مرتبط با او وجود دارد. امري که موقعيتي خاص و ويژه را در مورد او ايجاد کرده است.
با اين حال، نبودِ شرح حالهاي معتبر به زبان انگليسي در مورد شي جين پينگ، تبعات و پيامدهاي خاصي را نيز به دنبال دارد. در اين زمينه به طور خاص کشورهايي که با چين و رهبر کنوني آن تعامل دارند، عميقا تحت تاثير قرار ميگيرند. اين دسته از کشورها به مراتب بايد وقت بيشتري را براي شناختنِ شي جين پينگ (در مقايسه با ديگران رهبران چين در گذشته)، صرف کنند. اين مساله مخصوصا با توجه به اينکه براي داشتن روابط خود با رهبر چين بايد وي را شناخت، از اهميت خاصي برخوردار ميشود. نبود اطلاعات در مورد شي جين پينگ و همچنين عدم دسترسي به افراد نزديک به او موجب شده تا روايتهاي متوهمانه و بعضا غلطي در مورد رهبر چين مطرح شود و حتي به عنوان واقعيت درنظر گرفته شود.
شايد نمونه بارز اين تصورات غلط اين باشد که وقتي شي جين پينگ پا به قدرت گذاشت، عده زيادي از مفسران و تحليلگران، وي را دقيقا همان فردي ميدانستند که غربيها براي سالها آرزوي ورود وي به قدرت در چين را داشتند: "يک اصلاحگرِ سياسي". پيشتر برخي کارشناسان مسائل چين ميگفتند که پدرِ شي جين پينگ، يکي از مشاوران اقتصادي نزديک به "دنگشيائوپنگ" رهبر نوگرايِ چين بوده است. امري که سعي داشت بر اين مساله تاکيد کند که "اصلاح طلبي" در خونِ وي جريان دارد. با اين همه، وقتي شي جين پينگ به قدرت رسيد، نادرستي اين تصورات به وضوح روشن شد.
بايد اذعان کرد که شي جين پينگ بيشترين شباهت را به چينِ کنوني دارد. چيني که همچون آنچه "يان ليانکه" رماننويس معروف ميگويد: تجربه زندگي در آن شبيه به زندگي همزمان در کره شمالي و آمريکا است».
*جفري واسر استرام، وي استاد تاريخِ چين و جهان در دانشگاه کاليفرنيا است.