شهرفروشی دوبرابری با بودجه 1400 تهران
فرهيختگان/متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
طبق اطلاعات موجود در بودجه مصوب سال 1400 شهرداري تهران، مديران شهري براي سال آينده، روي 300 ميليارد جرينگي حاصل از چشمپوشي از تخلفات ساختماني هم حساب کردهاند. اين برآورد درآمدي درحالي است که ميزان درآمد موردنظر در بودجه سال پيش تقريبا يکسوم کمتر از برآورد سال آينده است!
ابوالقاسم رحماني، روزنامه نگار: نمايندگان مجلس شوراي اسلامي بهصورت سهشيفت درحال بررسي لايحه بودجه سال آينده کشور هستند. از مدتها قبل، حتي ماهها قبل، تمام رسانهها، کارشناسان و حتي مردم درحال رصد اخبار و اطلاعات پيرامون بودجه کشور هستند و چالشها و دعواهاي جدي هم بين مسئولان و متخصصان پيرامون اين مساله در گرفته است. البته اينها هيچکدام بد نيست و انقلتي هم روي آن نداريم، منتها همزمان با بررسي لايحه بودجه کل کشور، مديريت شهري تهران و شوراي شهريها هم بودجه سال آينده پايتخت را تصويب کردند و به گفته محسن هاشمي، رئيس شوراي شهر تهران براي تاييد نهايي به فرمانداري ارسال شده است. نميدانم چقدر درگير مسائل مربوط به بودجه هستيد، هم بودجه ملي و هم بودجه شهرداريها، اما احتمالا ميدانيد بودجه سالانه مديريت شهري تهران براي اداره پايتخت با مجموع بودجه سالانه چندين استان برابري ميکند و همين مهم باعث ميشود که بهصورت ويژه مورد تحليل و بررسي قرار گيرد.
اولين انتقادي هم که ميتوان به جريان بررسي بودجه پايتخت داشت، چراغخاموش بودن تصويب آن، غيرشفاف بودن جزئيات، عدمحساسيت جدي رسانهها و مسائلي از اين دست است. به گفته پيروز حناچي، شهردار تهران «بودجه اصلي رديفها ۳۶ هزار و ۳۳۳ ميليارد که بودجه انتقالي از تبصرهها (۱۱ هزار و ۳۵۴ ميليارد ريال) به آن اضافه ميشود و بودجه تکميلي دو هزار و ۲۷۴ ميليارد ريال براي پروژههايي است که ذکر شد و جمعا ۴۹ هزار و ۹۶۱ ميليارد تومان بودجه ۱۴۰۰ شهر تهران خواهد بود.» اين يعني حدود 50 هزار ميليارد تومان برآورد مديران شهري از هزينههاي لازم براي مديريت تهران در سال آينده است. عددي که نسبت به بودجه حدودا 30 هزار ميليارد توماني سال 99، رشد محسوس و قابل توجهي داشته است. در ادامه به بررسي بخشي از آنچه در لايحه بودجه 1400 شهرداريها آمده است و البته مردم و رسانهها به آن دسترسي دارند، خواهيم پرداخت.
ايراد اول؛ عدمانتشار لايحه بودجه شهرداري پيش از تصويب!
بهنظر بد نيست قبل از هر تحليل و بررسياي به يکي از مهمترين ايرادات بودجه ساليانه شهرداري تهران اشاره کنيم. مسالهاي که مربوط به اعداد و ارقام موجود در جداول نيست و اتفاقات مربوط به خود لايحه بودجه است. همانطورکه در خطوط ابتدايي گزارش اشاره کرديم، بودجه سالانه کشور از ماهها و مدتها قبل در رسانهها و درگاههاي مختلف قرار ميگيرد و مردم و کارشناسان بهراحتي به آن دسترسي دارند و متوجه آنچه در يکسال آينده قرار است اتفاق بيفتد، ميشوند. درآمدها و هزينههاي دولت بهصورت شفاف در معرض ديد عموم قرار ميگيرد و همين باعث ميشود بسياري از ايرادات احتمالي و... شناسايي و رفع و رجوع شود. منتها درست در مقابل چنين اقدامي شهرداري تهران قرار دارد که هرساله در يک فضاي کاملا مبهم و بهصورت کاملا چراغخاموش بودجه سالانه شهر تهران را به شوراي شهر تقديم ميکند و خبري از انتشار زودهنگام نيست تا دغدغهمندان، مردم و کارشناسان امکان دسترسي و بررسي و تحليل آن را داشته باشند. براي همين درباره بودجه 1400 که حدود يکماهي است بهصورت روزانه رسانهها را رصد ميکنم تا شايد فايل بودجه شهرداري تهران براي سال آينده منتشر شده باشد، اما سر آخر و بعد از تصويب بودجه بدون اينکه بتوان لايحه را قبل از تصويب ديد، در بخش مصوبات يکي از درگاه آماري و اطلاعاتي پايتخت دسترسي به بخشي از لايحه (نه همه آن) ميسر شده است که آنهم در بينظمي و فرمت عجيبي است. پس بهعنوان اولين ايراد به مجموعه مديريت شهري دوره پنجم که ادعاي شفافيت و در اتاق شيشهاي بودن تمام افعال و تصميماتشان گوش فلک را کر کرده بود، ميتوان همين عدمشفافسازي و انتشار لايحه بودجه را وارد کرد. مسالهاي که ابهامات پيرامون قراردادها، نحوه هزينهکرد بودجه هنگفت و چنددههزار ميلياردي و... را تشديد ميکند و راه را براي تجميع نظرات کارشناسي هم ميبندد.
تفاوتهاي درآمدي امسال و سال آينده شهرداري تهران
بنا بر آنچه گفتيم حالا مشخص است که ما دسترسي خاصي به بودجه 1400 شهرداري تهران نداشتيم. اما در تحليل همين اطلاعات قطرهچکاني منتشرشده از سوي پارلمان شهري و مجموعه شهرداري تهران به نکات قابل تامل و توجهي برميخوريم که اشاره به آنها خالي از لطف نيست. ابتدا به برخي تفاوتهاي موجود در بودجه سالهاي ۱۳۹۹ و 1400 بهصورت کلي اشاره ميکنيم و بعد درارتباط با برخي از آنها شرح و تحليلهايي مينويسيم.
موارد عجيب بودجه 1400
از اين اعداد و ارقام که بگذريم، به برخي نکات جالب و قابل تامل در بودجه برميخوريم که همچون ساير رديفهاي بودجهاي که بالاتر به آنها اشاره کرديم، رشد داشتهاند و حتي برخي از رديفها براي بار نخست اضافه شدهاند. شايد اصليترين و قابل تأمل و توجهترين بخش بودجه همين مساله و رديفها باشند. در بودجه مصوب شهرداري در سال 1400 رديفي تحت عنوان عوارض بر پروانه ساختماني مازاد بر تراکم پايه (مسکوني) وجود دارد که مصداق اصلي فروش داراييهاي شهر يعني فروش فضاي عمودي شهرها (تراکمفروشي) است. براساس بودجه مصوب سال 1400، اين منبع درآمد ناپايدار و محل مناقشه رشدي حدودا دوبرابري داشته است!
يکي ديگر از رديفهاي بودجهاي قابل توجه در بودجه مصوب سال آينده شهر تهران، عوارض حاصل از قطع اشجار است. بهطوريکه اين رديف بودجه، در سال 1399 صفر درنظر گرفته شده بود، منتها براي سال 1400، شهرداري تهران از محل عوارض قطع درختان پايتخت، درآمدي 300 ميليارد توماني براي خود درنظر گرفته است. اگر ميانگين هزينه قطع هر درخت در تهران را 100 ميليون تومان هم درنظر بگيريم (عوارض قطع درخت در تهران از 680 هزار تومان تا 118 ميليون تومان) يعني براي سال آينده، شهرداري اميد به قطع 3 هزار درخت در پايتخت دوخته است. به گفته اميني، عضو شوراي شهر تهران در دوره پنجم مديريت شهري تهران، 350 ميليارد تومان از اين محل درآمد داشته است!
نکته مهم و قابل تأمل ديگر قصه پرغصه و تکراري و منبع ناپايدار اما مورد تکيه هميشگي شهرداران در تمام ادوار و با هر مدل و اعتقادي، يعني درآمدهاي حاصل از کميسيون ماده 100 است. همان کميسيون معروف که قرار بود براي جلوگيري از تخلفات ساختماني اقداماتي را انجام دهد، منتها تبديل به يکي از راههاي اصلي درآمد شهرداريها و امر نامبارک شهرفروشي شد. طبق اطلاعات موجود در بودجه مصوب سال 1400 شهرداري تهران، مديران شهري براي سال آينده، روي 300 ميليارد جرينگي حاصل از چشمپوشي از تخلفات ساختماني هم حساب کردهاند. اين برآورد درآمدي درحالي است که ميزان درآمد موردنظر در بودجه سال پيش تقريبا يکسوم کمتر از برآورد سال آينده است!