ساخت گاندو برای زدن ظریف؟
شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
صداوسيما طبق روال هر سال خود براي ايام نوروز، مجموعههاي شاد و اغلب طنز را در نظر ميگيرد، اما شبکه سوم تلويزيون يکباره سنتشکني کرد و در آخرين سال دولت حسن روحاني، يک سريال با موضوع امنيتي به نمايش گذاشت تا به حساب خود پرده از پشت پرده مذاکرات برجام بردارد. «گاندو2» به کارگرداني «جواد افشار» را مؤسسه فرهنگي و هنري انديشه شهيد آويني تهيه کرده است. در ميانههاي پخش اين سريال، بارها اين شايعه مطرح شد که دولت در تلاش است جلوي پخش آن را بگيرد و به تلويزيون فشار آورده است. حتي با پايان فصل دو، اين شائبه بيشتر شد که دولت، صداوسيما را مجبور به قطع «گاندو2» کرده است. تهيهکننده اين سريال اعلام کرده پخش در قسمت سيزدهم سريال موقتا به اتمام رسيد و اميدواريم در آيندهاي نزديک، ادامه سريال «گاندو»، بدون هيچگونه ملاحظهاي روي آنتن برود. مشاور مدير شبکه سه نيز در توييتي اعلام کرد ادامه گاندو بعد از انتخابات خواهد بود و در انتها نوشت: «سخن بسيار است». باز هم مانند قبل که وقتي پاي بحثها و حرفهاي امنيتي پيش ميآيد، «حسامالدين آشنا»، مشاور رئيسجمهوري، به نمايندگي از دولت به واکنش درباره آن ميپردازد، اين بار نيز او در صفحه توييتر خود اينگونه به اين سريال و صداوسيما طعنه زد: «صريح باشيد و بازي نکنيد؛ بگوييد چه کسي، از کجا و چه زماني، درباره سانسور يا ممانعت از پخش کدام بخش از کدام سريال بر چه قسمتي از صداوسيما فشار آورده است. آيا صداوسيما اساسا نقشي در توليد يا پخش اين سريال داشته است؟».
آشنا اين موضوع را بيان کرده که اصولا سريال گاندو ربطي به توليدات معمول صداوسيما ندارد و تلويزيون تنها وظيفه پخش آن را بر عهده داشته است. براي اين استدلال مشاور رئيسجمهور ميتوان اين دليل را آورد که تا کمتر از يک ماه مانده به نوروز 1400، سريال ديگري در کنداکتور برنامههاي شبکه سوم سيما قرار داشت، اما بهناگاه «گاندو2» جاي آن را گرفت. آشنا در اواسط نوروز و در ميانههاي پخش اين سريال نيز اينگونه توييت کرده بود: «ايکاش ضداطلاعاتي داشتيم که جرئت ميکرد تحليلي واقعبينانه از کارکرد امنيتي مجموعههاي #گاندو ارائه نمايد. ايکاش آقاي ظريف و وزير اطلاعات حقايق را روشن نموده و قوه قضائيه هم عاقبت پرونده متهم جاسوسي در مذاکرات را اعلام ميکرد. نبايد کوتاهبينيهاي مقطعي جاي هنر راهبردي را بگيرد». موضوع مطرحشده در اين سريال و پرداختن به «برجام»، خواهناخواه پاي محمدجواد ظريف، وزير خارجه دولت را وسط ميکشد. او چند روز پيش در «کلابهاوس» به گاندو2 واکنش نشان داد و گفت از اول تا آخر اين سريال دروغ بوده است. ظريف گفته بود اين سريال پيش از اينکه به او ضرر بزند، به سياست خارجي کشور ضربه وارد کرده و بستر بياعتمادي را ايجاد کرده است. وزير خارجه درباره اينکه چرا از اين سريال شکايت نکرده، عنوان کرده بود: «به اندازه کافي گرفتاري دارم و ميدانم نتيجهاي ندارد، من نميخواهم بيش از اين خودم را گرفتار کنم». اما مجتبي اميني، تهيهکننده سريال گاندو، ساکت ننشست و در توييتي به ظريف واکنش نشان داد و گفت اين سريال دروغ نبوده و نيست. او همچنين گفت که گاندو بر اساس اسناد واقعي ساخته شده و اسناد و مدارکي که را پشتوانه پژوهشي نگارش فيلمنامه بوده، در فيلم مستندي در اختيار مردم قرار خواهد داد.
گاندو براي زدن ظريف؟
«گاندو1» نيز که خرداد 98 از شبکه سوم پخش شد، درباره موضوعي بود که باز به وزارت خارجه مربوط ميشد و آن ماجراي پرونده «جيسون رضاييان» خبرنگار ايراني-آمريکايي واشنگتنپست بود که بيحاشيه نبود. اين سريال قصد داشت وزارت خارجه و دولت دوازدهم را درخصوص امور جاسوسي صورتگرفته بياطلاع نشان دهد و حتي در آن شخصيتي حضور داشت که از لحاظ ظاهر شباهت زيادي به محمدجواد ظريف داشت، اما در برابر اتفاقات صورتگرفته منفعل بود. وزير خارجه در همان روزها، در حاشيه جلسه هيئت دولت در واکنش به اين مطلب که فردي در سريال گاندو به شما شبيه و در نقش منفي است، گفت: «من بحمدالله نگاه نميکنم، بنابراين نگران نيستم. من کلا تلويزيون را نگاه نميکنم». در «گاندو1» دولت طرفدار آزادي بيقيدوشرط جيسون رضاييان و نهادهاي امنيتي طرفدار مبادله او با اموال بلوکهشده ايران نشان داده شده بود که با واکنش حسامالدين آشنا مواجه شد. او در توييتي نوشت صداوسيما پول ندارد سريال بسازد ولي گويا جاي ديگري هست که براي تضعيف دولت هم پول فراوان دارد، هم مجوزها و مشوقهاي لازم را دريافت کرده است و هم ميتواند صداوسيما را الزام به پخش کند. سخنگوي وزارت خارجه هم گفته بود: «ما ماندهايم چه بگوييم.
آنچه درباره وزير امور خارجه و ساير همکاران پخش ميشود، چندان با واقعيت همخواني ندارد و اسناد مکاتبات و همکاريها موجود است و اگر ميخواستند اسناد را ارائه ميداديم تا سريال واقعيتر شود». بعد از پخش فصل اول «گاندو»، اين شايعه نيز منتشر شد که دولت بودجه صداوسيما را قطع کرده است؛ اتفاقي که با واکنش سخنگوي دولت مواجه شد. علي ربيعي در توييتي نوشت: «در فضاي سياستزده غيراخلاقي، اين بار پرداخت بودجه صداوسيما از سوي دولت را به مسائل پيشپاافتاده مرتبط کردهاند. دولت، بودجه رسانه ملي را با همه محدوديتهاي خود فراهم ميکند و هرگز حقوق و دستمزد کارکنان خدوم و زحمتکش اين دستگاه مهم را فداي سوگيريهاي معدودي نميکند».
کمتر از دو هفته پس از پخش سريال «گاندو 1»، باز هم شبکه سوم تلويزيون اقدام به نمايش مستندي به نام «داستان اتم» کرد که سعي داشت اقدامات دولت و وزارت خارجه درخصوص بهسرانجامرسيدن برجام را زير سؤال ببرد و اقدامات آنان را در تقابل با راهبرد مقام معظم رهبري نشان دهد. علي مطهري، نماينده آن روزهاي مجلس، در يادداشتي به آن مستند نقد وارد کرد و نوشت: «آنچه در مجموع از اين برنامه برداشت ميشد، اين بود که برجام کلاهي بوده که توسط آمريکاييها و اروپاييها سر ايران گذاشته شده و در داخل کشور نيز عواملي مانند آقايان روحاني، ظريف و علي لاريجاني با آنها هماهنگ بوده و احيانا خيانت کردهاند». او همچنين نوشت: «مستند داستان اتم با زيرکي مذاکرهکنندگان برجام را يک طرف قرار داد و مقام معظم رهبري را طرف ديگر؛ گويي مذاکرهکنندگان راه خودشان را ميرفتهاند و رهبري هم راه ديگري داشتهاند. اين در حالي است که شروع مذاکرات و محتواي آن و امضاي برجام همه با نظر رهبري بوده است و نبايد حساب ايشان را جدا کرد. اگر رهبر انقلاب توصيههايي داشتهاند، اين وظيفه يک رهبر و روش رهبري است که هميشه ايدئالها و سقف مطالبه را اعلام کند تا مذاکرات به نفع ما پيش برود، والا احتمالا خود ايشان هم ميدانستند که طرف مقابل زير بار برخي از اين توصيهها نميرود و تا آنجا که زورمان ميرسد پيش ميرويم».