نیوزویک: چین دلار آمریکا را با یوان دیجیتال به چالش می کشد
ديپلماسي ايراني/متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
اسکات ريوز/ يوان ديجيتال جديد چين که توسط بانک مرکزي اين کشور کنترل مي شود، مي تواند به تهديدي براي دلار آمريکا که ارز استاندارد تجارت عمدي و ارز ذخيره جهان به شمار مي رود، تبديل گردد. ارز ديجيتال بانک مرکزي (CBDC) احتمالا در تجارت بين الملل مورد استفاده قرار مي گيرد و تقريبا مي توان به طور قطع گفت که با نظام مالي جهاني ارتباط نخواهد داشت.
کالاهاي حياتي مانند نفت و مس با دلار قيمت گذاري مي شوند. بانک تسويه حساب هاي بين المللي مي گويد که در حال حاضر براي انجام حدود 88درصد از معاملات ارزي بين المللي از دلار آمريکا استفاده مي شود، در حالي که اين درصد براي يوان به 40 مي رسد.
در داخل چين، يوان ديجيتال جديد به دولت اقتدارگراي اين کشور اين امکان را مي دهد تا معاملات مالي مردم خود را در زمان واقعي رديابي و يک روش کارآمد براي اجراي سيستم «اعتبار اجتماعي» پکن براي محدود کردن سفرهاي داخلي و ساير فعاليت هاي افراد نامطلوب ايجاد کند.
ارز ديجيتال جديد چين شبيه پول کاغذي آن به نظر مي رسد. يک برنامه تلفن همراه که بانک خلق چين ارائه کرده، اين امکان را براي کاربران فراهم مي آورد تا اين ارز ديجيتال را مانند پول نقد خرج کنند. اين برنامه تاکنون توسط حدود 100هزار نفر آزمايش شده و مشخص نيست که چه زماني به طور کامل در اختيار 1.4 ميليارد شهروند چين قرار مي گيرد.
آدارش سينا، تحليلگر «بانک آو امريکا»، گفت اقدام چين در جهت معرفي يک ارز ديجيتال احتمالا تلاشي براي گسترش نفوذ منطقه اي آن است و نه تلاشي براي کاهش ارزش دلار: «در نهايت، احتمالا هدف اصلي و واقع گرايانه تر چين تلاش براي تغيير وضعيت (دلار آمريکا) به عنوان ارز در ذخيره جهاني نيست.»
بيت کوين و ساير ارزهاي رمزنگار مانند اتريوم، کاردانو و لايت کوين توسط بانک مرکزي هيچ کشوري پشتيباني نمي شوند. اين ارزهاي رمزنگار به طور خاص براي جلوگيري از کنترل دولت ها و فرار از کاهش ارزش ارزهاي عادي در نتيجه تورم و غيره طراحي شده اند. ناشناس بودن بيت کوين که در سال 2009 راه اندازي شد، آن را براي بسياري از طرفداران ارز رمزنگار جذاب کرده است. يوان ديجيتال چنين خاصيتي ندارد.
با اين حال، استفاده از يک ارز ديجيتال جديد در خارج از نظام مالي جهان امکان استفاده از اين ارز را براي مقابله با تحريم هاي بين المللي مانند مجازات هاي اعمال شده عليه ايران و کره شمالي براي چين فراهم مي آورد. برخي گزارش ها از اين مساله حکايت دارند که روسيه نيز در حال تهيه نسخه ديجيتالي روبل است. فايننشال تايمز در سال 2018 به نقل از سرگي گلازايف، يکي از مشاوران برجسته ولاديمير پوتين، نوشته بود: «اين ابزار (روبل رمزنگار) براي فعاليت هاي حساس دولت بسيار مناسب است. ما مي توانيم بدون توجه به تحريم ها با همتايان خود در سراسر جهان تسويه حساب کنيم.»
ايالات متحده که تامين کننده دلار بانک هاي سراسر جهان است، به اطلاعات درباره معاملات عمده ارزي نياز دارد. اين مساله اين امکان را به آمريکا مي دهد تا ملت ها، موسسات و افراد سرکش را از نظام مالي جهاني حذف کند. منتقدان، اين عمل را «استفاده تسليحاتي از دلار» مي خوانند. يوان ديجيتال مي تواند با انجام تبادلات مالي بدون اطلاع ايالات متحده و اجتناب از سوئيفت، شبکه پيام رساني درباره نقل و انتقالات بين بانک هاي تجاري و تحت نظارت واشنگتن، راهي ايمن براي کشورهاي مجازات شده توسط آمريکا فراهم آورد.
بانک انگليس اولين بانکي بود ارز ديجيتال بانک مرکزي را پيشنهاد کرد، اما چين اولين کشوري است که چنين ارزي را ارائه مي کند. ديگر کشورها از جمله کانادا، هند، سنگاپور، سوئد، تايلند، اروگوئه و ايالات متحده نيز در حال بررسي امکان ايجاد ارز ديجيتال توسط بانک مرکزي خود هستند. البته جرومي پاول، رئيس فدرال رزرو گفته ايالات متحده عجله اي براي توسعه ارز رمزنگار خود ندارد: «از آنجا که ما ارز اصلي ذخيره جهان هستيم، نيازي به عجله در اين پروژه نداريم و لازم نيست اولين کشور در بازار باشيم.»
فيس بوک در سال 2019 از برنامه خود براي توسعه يک ارز رمزنگار خبر داد. پايگاه کاربران اين رسانه اجتماعي از جمعيت بسياري از کشورهاست و ارائه چنين ارزي توسط فيس بوک مي توانست ارزهاي بدون پشتوانه سنتي را تحت تاثير قرار دهد و در معاملات اختلال ايجاد کند. نهادهاي نظارتي ايالات متحده برنامه هاي فيس بوک را لغو کردند، اما چين به توسعه يوان ديجيتال ادامه داد.