سرمقاله اعتماد/ جنگ اقتصادی و دیپلماتیک بین واشنگتن و بروکسل
اعتماد/ « جنگ اقتصادي و ديپلماتيک بين واشنگتن و بروکسل » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته اردوان اميراصلاني است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
در حالي که پروژه خط لوله انتقال گاز طبيعي نورداستريم2 حدود 11 ميليارد دلار تخمين زده شده و 95 درصد پيشرفت داشته است، ايالات متحده امريکا تحريمهاي برونمرزي خود را عليه کشورهاي فعال در پروژه که قرار است روسيه را به آلمان متصل کند، افزايش داده است.
يک پروژه سودآور براي اروپا- انتظار ميرود خط لوله انتقال گاز طبيعي به طول 1200 کيلومتر و ظرفيت 55 ميليارد متر مکعب که نيمي از بودجه آن توسط 5 گروه انرژي اروپايي يعني شرکتهاي OMV, Wintershall Dea, Engie, Uniper and Shell تامين شده است توسط شرکت عظيم روسي گازپروم مورد بهرهبرداري قرار گيرد. اين پروژه که از سال 2018 آغاز شد ابتدا قرار بود در پايان سال 2019 نهايي شود اما به تاخير افتاد. اخيرا ولاديمير پوتين اعلام کرد که پروژه تا قبل از پايان سال 2021 تکميل خواهد شد. پروژه شامل دو حوزه در کشورهاي اروپايي ميشود. از يکسو کشورهايي که در عمل مايل به برقراري روابط اقتصادي با روسيه هستند و از سوي ديگر کشورهايي که نسبت به ادامه روابط با مسکو مقاومت نشان ميدهند. از طرفي روسيه از همان ابتدا ادعا کرد که اين يک پروژه تجاري بسيار سودمند براي اروپا به ويژه آلمان است و اين کشور را به رهبر انرژي اروپا تبديل خواهد کرد. برلين يکي از حاميان اصلي اين پروژه با توجه به امکان جايگزيني گاز طبيعي با زغال سنگ همچنين انرژي هستهاي بر سودمندي پروژه از لحاظ زيست محيطي تاکيد دارد. در مقابل، اوکراين که در جبهه مخالف روسيه است به دليل انحراف بخشي از ترافيک خط لوله نورداستريم1 و در نتيجه کاهش عوارض دريافتي با پروژه گازرساني نورداستريم2 مخالفت ميکند. کييف بر اين باور است که اين پروژه با تقويت کنترل مسکو در تامين گاز باعث تضعيف سياست انرژي اتحاديه اروپا و جدايي اوکراين از بقيه اروپا ميشود. علاوه بر اين ماجراي مسموميت، دستگيري و زنداني کردن آلکسي ناوالني از منتقدان و مخالفان حکومت روسيه نيز زمينه را براي مخالفان مسکو مهيا کرده است. به گفته جو بايدن، ولاديمير پوتين يک قاتل است و بايد هزينه کارهاي خود را بپردازد. با وجود اين وقايع و بحران بلاروس، موضوع خط لوله گازرساني در جلسه وزراي خارجه کشورهاي اروپايي در پايان ماه فوريه با دستور کار تحريم دولت روسيه به دليل مسووليت در ماجراي ناوالني با اين توجيه که فقط يک پروژه تجاري ساده است، کنار گذاشته شد. با اين حال با تصديق صدراعظم آلمان، ملاحظات سياسي نهفته در اين پروژه او را بر آن داشته تا براي تامين منافع آلمان از ماجراي ناوالني چشمپوشي کند.
تاثير سياستهاي برونمرزي امريکا بر حاکميت اروپا - در مواجهه با دو دستگي کشورهاي اروپايي در اين زمينه، ايالات متحده بار ديگر نقش خود را به عنوان داور تثبيت کرده است. در سال 2019 دولت ترامپ با تصويب قانوني عليه شرکتهاي فعال در پروژه، موضع سرسختانهاي در برابر روسيه اتخاذ کرد. در آخرين نشست ناتو در 23 مارس، آنتوني بلينکن وزير امور خارجه فعلي دولت بايدن اظهار کرد که اين پروژه براي اروپا و ايالات متحده، ايده بدي است که با تضعيف اوکراين با هدف امنيت انرژي اروپا و منافع لهستان و ديگر متحدان مغايرت دارد. انگيزه غيررسمي واشنگتن براي فروش گاز طبيعي مايع LNG به اتحاديه اروپا با قيمت بالاتر از گاز روسيه همچنين جلوگيري از دسترسي آلمان به جايگاه اول در بخش انرژي از اهداف پشت پرده اين سخنراني رسمي است. آنتوني بلينکن همچنين اظهار کرد که طبق قوانين برونمرزي امريکا، شرکتهاي مشارکتکننده در احداث خط لوله گازرساني شامل مجازات تحريم ميشوند. اخيرا افکار عمومي جهان از استراتژي ايالات متحده براي دور زدن رقابت جهاني آگاه شده است. در دهههاي اخير امريکا با برخورداري از سيستم مالي قدرتمند، تحريمهاي شديد و پايداري عليه شرکتها يا کشورهايي مانند ايران که به نظرشان براي منافع اقتصادي امريکا تهديد به حساب ميآيند، اعمال کرده است.
دولت بايدن بر سر دوراهي- انتقادات زيادي از جانب مخالفان امريکايي مطرح و از جو بايدن درخواست شده تمام تلاشش را براي جلوگيري از تکميل پروژه خط لوله گازرساني انجام دهد. هفته گذشته آنتوني بلينکن در مجلس نمايندگان ناراحتي دولت را از اين پروژه با بيان اينکه «کاش در جايگاهي نبوديم که اين پروژه را تقريبا تمام شده ببينيم» ابراز کرد.
واشنگتن تحت فشار افکار عمومي و با پيروي از روشهاي معمول خود راهبرد ارعاب از طريق اقدامات محدودکننده عليه شرکتها، سرمايهگذاران و شرکتهاي بيمه فعال در پروژه را در پيش گرفته که از ژانويه 2021 لازمالاجرا و در پايان دوره رياستجمهوري دونالد ترامپ توسط مجلس سنا تصويب شد. با صلاحديد وزير امور خارجه دولت جو بايدن اعلام شد به رغم تمايل به حفظ روابط با برلين و تحريک نکردن افکار عمومي آلمان عليه دولت جديد، امريکا مصمم به رعايت قانون مصوب در سال 2019 و اعمال تحريمهاي جديد مصوب در سال 2020 است. با وجود موج جديد تحريمها که 13 شرکت از جمله 3 شرکت آلماني را از ابتداي ماه مارس هدف قرار داده است، کار پروژه همچنان ادامه دارد. موضع آلمان در مورد تحريمهاي برونمرزي امريکا تغيير نکرده است. در واقع دولت آلمان هنوز بر اين باور است که حاکميت اروپا تسليم خواست واشنگتن نميشود و تحريمها غيرقانوني و غيرقابل قبول هستند. همراه با خوشبيني آلمان قاطع و مصمم، ولاديمير پوتين بر اين باور است که به رغم تحريمها، روسيه به تنهايي قادر به ادامه و تکميل پروژه نورد استريم2 است. با اين حال قطعا اين موضوع به رفع تنشها بين واشنگتن و مسکو بستگي خواهد داشت. در واقع نبايد اين واقعيت را ناديده گرفت که نورد استريم2 فوري و ضروري نيست زيرا در حال حاضر گاز روسيه از طريق نورد استريم1 و ترکمنستان در جريان است. اوضاع براي حاميان پروژه خط لوله گازرساني خيلي مساعد نيست زيرا در صورت حمايت آنگلا مرکل از حزب سبز در انتخابات فدرال سپتامبر 2021 که در نظرسنجيها در جايگاه دوم بعد از اتحاديه دموکرات مسيحي آلمان قرار دارد، احتمال دارد پروژه خط لوله گازرساني به سرانجام نرسد زيرا اين موضوع بخش جداييناپذير از برنامه آنان است. بنابراين واشنگتن براي انجام ماموريت خود ممکن است با لغو تحريم شرکتهاي آلماني و مذاکره از طريق ديپلماسي تغيير موضع بدهد. بدون شک اتخاذ چنين سياستي از جانب جو بايدن بيشتر انتظار ميرود تا ولاديمير پوتين. بنابراين مساله اصلي همچنان اعمال قوانين برونمرزي ايالات متحده امريکاست که به دليل ناتواني اروپا در ارايه پاسخ هم کلام و قاطع با مصونيت کامل اجرا ميشود. امروز نوبت بخش انرژي است اما فردا کدام بخش ديگر با پاسخ ضعيف اروپا متحمل فشار خواهد شد؟