کاغذی که بایدن برای ایران نوشته بود
شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
رئيسجمهور آمريکا در سفر عراق براي ايران پيامي داشت؛ اما ظاهرا به جاي اينکه پيام را از واسطه ميزبان عراقياش بفرستد، ايده بهتري پيدا کرده بود. جو بايدن در ديدار با مصطفي الکاظمي نخستوزير عراق، کاغذنوشتهاي کوتاه در دستش داشت که در نگاه اول به نظر ميرسيد به طور اتفاقي رو به خبرنگاران قرار گرفته است، اما متن واضح و کوتاهي که روي کاغذ نوشته شده بود و مدتزماني که روي کاغذ به سمت عکاسها بود نشان ميدهد به احتمال قريب به يقين، اين کاغذ نه يادداشت بايدن براي خودش بلکه نوشتهاي خطاب به ايران بوده و تعمدا در مقابل لنز دوربينها قرار گرفته است. پيام اين کاغذ را ميتوان همزمان هشدار و پيشنهادي دانست درباره تنشهايي که در عراق بين نيروهاي نزديک به ايران و آمريکاييها اتفاق افتاده است. نوشته روي کاغذ از يک طرف درباره آمادگي ايالات متحده براي واکنش نشاندادن به حملات عليه مواضع ايالات متحده در عراق صحبت ميکند و از طرف ديگر درباره گزينه توقف درگيريها با تصميم ايران ميگويد.
يک پيام غيرمستقيم ديگر
اين اولين پيام غيررسمي دولت بايدن به تهران نيست. چندي پيش مقامي آگاه بدون ذکر نام به خبرگزاري رويترز گفته بود ايالات متحده در حال بررسي امکانات مسدودکردن راه انتقال نفت ايران به چين در جهت تشديد تحريمهاست و تعلل ايران در مذاکرات و ترديدها در تمايل دولت آينده به احياي برجام باعث شده است واشنگتن براي شکست گفتوگوهاي وين آماده شود. اين خبر مشخصا حاوي پيامي غيرمستقيم براي سيدابراهيم رئيسي، رئيسجمهور آينده ايران بود: ناکامي مذاکرات احياي برجام به معناي ادامه و تشديد تحريمها خواهد بود.
دوباره عکس «تصادفي» عمدي
نوشتههاي مقابل دوربين، پيشتر هم در ماجراهاي ايران و آمريکا خبرساز شدهاند. ارديبهشت ۹۸، يک سال پس از خروج دونالد ترامپ، رئيسجمهور جمهوريخواه وقت ايالات متحده، از توافق هستهاي با ايران، صفحه تلفن همراه سناتور دايان فاينستين به صورت «اتفاقي» روشن شد و در ديدرس خبرنگاران قرار گرفت، درحاليکه صفحه مربوط به محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران، در دفترچه تلفن گوشي او باز بود. اين خبر در رسانهها منتشر و بررسي شد و چند هفته بعد ايران تأييد کرد که ظريف با فاينستين ديدار کرده است.
به دنبال کاهش تنش در مسير خروج؟
اما بايدن در حالي به بغداد رفته است که کموبيش مانند افغانستان، در عراق نيز ايالات متحده در حال کاهش حضور و فعاليت نظامي است. روز گذشته خبري نيز در پي سفر بايدن به عراق منتشر شد که طبق آن عمليات نظامي آمريکا در عراق تا آخر سال جاري ميلادي، يعني تا پايان پاييز امسال، به پايان ميرسد. سفر بايدن در اين شرايط به عراق و پيامي که براي ايران ارسال کرده است در سايه اين خبر معنادارتر به نظر ميرسد. رئيسجمهور آمريکا مايل است حالا که قصد کاهش نيروها و توقف عمليات نظامي در اين منطقه را دارد، تنشها بين آمريکاييها با ديگر بازيگران، بهويژه بازيگران نزديک به ايران نيز کنار گذاشته شوند تا ماجرا به دردسري اضافه در مسير پايان عمليات تبديل نشود. با توجه به اينکه ايران و گروههاي شيعه در عراق نيز مايل هستند آمريکا از عراق برود، شايد بتوان گفت نوشته روي کاغذ بايدن براي تهران چندان پيام نامطلوبي هم به نظر نميرسد.