ديپلماسي ايراني/
مصاحبه اي که مي خوانيد از سري مطالب سايت ديپلماسي ايراني است و انتشار آن الزاما به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
امير موسوي رييس مرکز مطالعات استراتژيک و روابط بين الملل در گفت وگو با ديپلماسي ايراني بر اين عقيده است، حضور نيروهاي نفوذي در ارتش و عدم مسئوليت پذيري مسئولان عراقي نسبت به تحولات و نظام سياسي موجب سوءاستفاده داعش و در نهايت عمليات هاي تروريستي آنها در سامرا و موصل شده است.
نيروهاي داعش توانستند شهر موصل يکي از مهمترين شهرهاي عراق را تصرف کنند. اين اقدام به دنبال حملات آنها در شهر سامرا صورت گرفت. اين در حالي است که نيروهاي ارتش هيچ عکس العمل جدي براي مقابله با آنها انجام ندادند. اقدامات تروريستي گروه داعش ابتدا از استان الانبار آغاز شد. اما ارتش تا حدودي توانست از شدت حملات آنها در اين استان بکاهد. منتها به دليل بروز چالش هاي داخلي به خصوص هنگام انتخابات و پس از آن، نيروهاي داعش توانستند حملات گسترده اي به شهر سامرا داشته باشند. اقدامي که ناکام ماند. هرچند ارتش توانست تعداد قابل توجهي از نيروهاي اين گروه را به هلاکت برساند اما اين گروه در ادامه حملات خود به شهر موصل توانست به طور کامل اين شهر را در تصرف خود در آورد. نکته قابل توجه در مورد موصل فرار مسئولان و عقب نشيني کامل ارتش است. همين مساله موجب شدت گرفتن حملات داعش شد. اقدامات داعش در حالي صورت مي گيرد که کارشناسان نسبت به عملکرد ارتش و دولت دچار ترديد شده اند. دولت عراق خواهان اعلام وضعيت فوق العاده توسط پارلمان اين کشور را دارد. اين موضوع را با امير موسوي رئيس مرکز مطالعات استراتژيک و روابط بين الملل داشته ايم که در ادامه مي خوانيد:
دلايل عقب نشيني و منفعل بودن ارتش عراق با توجه به داشتن تجهيزات و تعداد نيروي کافي در مقابل داعش چيست؟
اين رفتار ريشه در سازمان عقيدتي سياسي ارتش دارد. فکر مي کنم به دليل نفوذي ها در ارتش، آنها اعتقادي به مقاومت برخورد همه جانبه با تروريست ها نداشته و تابع اکثريت براي استقرار يک نظامي سياسي نيستند. از طرفي متاسفانه اين مساله به فرماندهان و خيانت هايي که مي کنند نيز بستگي دارد. انفجارهايي که در بغداد، موصل، سامرا و الانبار روي مي دهد، نشان از نفوذ بعثي ها در ارتش دارد. اين نفوذ در سطح فرماندهان، افسران و حتي مخبران سازمان امنيت و استخبارات است. متاسفانه آقاي مالکي به اين موضوع رسيدگي نکرد. هر فرد يا شخصيت نظامي به يک گروه، حزب و شخصيتي وابسته است که برخوردي با آنها صورت نگرفت. حتي تغيير، جابه جايي، اخراج، بازخواست يا رسيدگي به تخلفات فرماندهان نيز انجام نشد. سقوط موصل هم به دليل خيانت فرماندار نينوا بوده است. فکر مي کنم او در اين قضيه دست داشته و حتي شايعات زيادي مبني بر اينکه هزار نفر در حال حمله به موصل هستند به منظور تخريب روحيه نيروهاي نظامي و انتظامي پخش کرد تا نيروها فرار کنند. خودش نيز فرار کرده و چنين شهر باعظمتي را رها کرد.
مسعود بارزاني اعلام همکاري با دولت مرکزي کرده اما گفته تا کنون پاسخي دريافت نکرده است. چرا آقاي مالکي پاسخي به آنها نداده است؟
معلوم نيست کردها در چه حدي همکاري خواهند کرد. شک و ترديدهايي وجود دارد. خبرها نشان مي دهد که کردها نيز همدستي داشتند. زيرا همزمان با حمله تروريست ها به موصل شاهد بسته شدن مرزهاي کردستان و عدم اجازه دادن براي پناه بردن مردم به مناطق امن و همچنين بستن آبشارهاي آب به سامرا و موصل بوديم. فکر مي کنم مشکلاتي وجود دارد و مالکي نيز نسبت به همکاري کردها دچار شک و ترديد است.
در حال حاضر لحظه به لحظه تعداد اعضا و تجهيزات داعش بيشتر و مجهزتر مي شود. رييس پارلمان اعلام کرده فرار مسئولان و اينکه ارتش سلاح هاي خود را زمين گذاشته علت قوت گرفتن داعش است. چرا دولت اقدامات عملي انجام نمي دهد؟
اين مساله به اختلافات رهبران سياسي و مشکلات داخلي عراق که زياد است، مربوط مي شود. وضعيت نظام سياسي عراق در حال تشکيل دولت جديد و اختلافات زيادي بر سر نخست وزيري و تقسيم وزارتخانه مطرح شده است. داعش نيز از اين وضعيت سواستفاده کرده و مسئولان عراق نيز اين کشور را رها کرده اند. اين نشان دهنده عدم مسئوليت پذيري مسئولان عراقي است در عين حال که نشان داد، که در حدي نيستند که بتوانند کشور را اداره کنند. اين نگراني ها از ابتدا وجود داشت، اما آنها امنيت و رسيدگي به شرايط ويژه عراق، اقتصاد و مردم را رها کرده اند.
تاچه حد ممکن است رويدادهاي عراق توطئه خارجي به خصوص توسط کشورهايي مانند عربستان باشد؟
صد درصد توطئه خارجي است. بدون شک عربستان در حال انتقام گيري است. عربستان به دليل شکست سنگيني که از انتخابات سوريه و عراق متحمل شده تحمل آن را نداشته و در حال انتقام گرفتن است. مشاهده مي کنيد که چه تجهيزات، پشتيباني لجستيکي و کمک هاي اطلاعاتي در اختيار گروه داعش قرار مي دهد. در عين حال که شخصيت هاي امنيتي و سياسي را در مناطق مختلف مي خرند. آنها در سامرا مسئولان و فرماندهان نظامي- امنيتي را خريدند و در موصل نيز همين کار را کردند وگرنه چگونه ممکن است يک شهر بزرگ در چند ساعت سقوط کند. اين نشان از وجود نفوذي ها دارد. بنابراين عربستان تحمل شکست بزرگ را ندارد و تلاش مي کند به نحوي در عراق آشوب برقرار شود
.
انتقادهايي مطرح مي شود مبني بر اينکه موضوع الانبار سياسي شده است. حال تا چه حد مي توان حملات تروريسي در موصل را به مسايل سياسي تعميم داد؟
داعش مي داند که نمي تواند در اين مناطق که حضور داشته باشد، زيرا سرانجام با برخوردهاي امنيتي و بسيج عمومي رو به رو مي شود. مردم عراق بيکار نمي نشينند. اما آنها تلاش مي کنند سيستم سياسي و روحيه نظامي را به هم بريزند و تلاش مي کنند فشارها از فلوجه کمتر شود. زيرا مدتي است فلوجه محاصره بوده و فشار بر روي تروريست هاي داخل اين شهر زياد است. داعش مي خواهد مناطقي را به صورت ضربتي تصرف کرده و زندانيان خود را آزاد کند و به بانک ها دستبرد بزنند و از برخي عناصر طرفدار دولت انتقام بگيرند. از اين رو اعدام هاي ميداني انجام مي دهند تا شرايط رعب و حشت در کل عراق ايجاد کنند. البته در پشت همه اين اقدامات اسرائيل نيز وجود دارد.
چرا آمريکايي ها از عملکرد نيروهاي عراقي راضي نيستند؟
آمريکايي ها هم بازي مي کنند. البته آنها نيز از سوي اسرائيل و عربستان براي عدم تجهيز ارتش عراق با سيستم هاي جديد تحت فشار هستند. در عين حال اين مساله به سستي مقامات عراقي به منظور درنظر گرفتن سياست جديد براي مجهز کردن ارتش نيز بستگي دارد. وانگهي جمهوري اسلامي ايران پيشنهادهاي خوبي به دولت عراق ارايه کرده ولي متاسفانه آقاي مالکي به دليل مشکلات داخلي اين کشور، نتوانسته تصميم جدي بگيرد.
دولت عراق از پارلمان درخواست اعلام وضعيت فوق العاده کرده است. اما از سوي پارلمان تا الان مورد موافقت قرار نگرفته است. آيا اعلام وضعيت فوق العاده موجب جدي شدن اقدامات عليه داعش با توجه عقب نشيني ارتش مي شود؟
فکر مي کنم شايد اين پيشنهاد مورد استقبال قرار نگيرد. با توجه به جبهه گيري هايي که در داخل پارلمان و مشکلاتي که درون ائتلاف آقاي مالکي وجود دارد، پارلمان وضعيت فوق العاده اعلام نکند. به همين دليل فکر مي کنم تنها راه حل اين مساله استفاده از اختيارات ويژه فرماندهي کل قوا از ارتش، نيروهاي امنيتي و بسيج عمومي است. اين بهترين راه براي جلوگيري از پيشروي و خنثي کردن تحرکات تروريست ها است.