توهین روزنامه اصلاحطلب به شعور مخاطب با تغییر متن مصاحبه فاطمه هاشمی
کیهان/متن پیش رو در کیهان منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روزنامه اصلاحطلب «هممیهن» پس از انتشار مصاحبه با فاطمه هاشمی و برجسته کردن ادعای عجیب وی درخصوص اینکه «با اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی افزایش داشته است»، این بخش را در نسخه اینترنتی خود تغییر داد.
در شماره روز چهارشنبه گذشته کیهان در گزارشی با عنوان «ادعای بیپایه «فاطمه هاشمی» علیه قانون«جوانی جمعیت» نتیجه کم سوادی یا...؟!»، به نقد اظهارات فاطمه هاشمی در مصاحبه با روزنامه اصلاحطلب «هممیهن» به مدیریت غلامحسین کرباسچی به ویژه آن بخش که گفته بود «با اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی افزایش داشته است»، پرداختیم.
در بخشی از مطلب کیهان آمده بود:«فاطمه هاشمی رفسنجانی رئیس بنیاد غیردولتی امور بیماریهای خاص در مصاحبه با روزنامه «هممیهن» مدعی شده که «از زمان اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی افزایش داشته است». درخصوص ارزش علمی و دقت این ادعا که مشخص نیست بر اساس کدام بررسی علمی مطرح شده همین بس که بدانیم هنوز از زمان ابلاغ دستورالعمل اجرای ماده ۵۳ این قانون توسط وزیر بهداشت برای استانداردسازی غربالگریها دو ماه نگذشته است و طی این مدت هیچ مداخلهای در فرآیند غربالگریهای بارداری نمیتواند منجر به افزایش ناهنجاریها شود. حال چطور ممکن است اجرای این دستورالعمل که اساساً ربطی هم به بحث تالاسمی ندارد در کمتر از دو ماه باعث افزایش تولد نوزادان مبتلا به تالاسمی شده باشد؟!...از سوی دیگر؛ تنها دستورالعملی که مرتبط با قانون جوانی جمعیت درخصوص بررسی نواقص جنینی در وزارت بهداشت بازنگری شده در مورد ناهنجاریهای کروموزومی است که مشخصا شامل سه بیماری مشخص تریزومی 13،18 و 21 میشود، اما تالاسمی یکی از انواع نواقص ژنتیکی است که دستورالعمل اخیر ابلاغی وزارت بهداشت برای آن تعیین تکلیفی ننموده و روال آن با گذشته هیچ تفاوتی نکرده است، و نشان میدهد این چنین ادعاهایی بیپایه و بدون سند و مدرک مطرح شده است.»
استدلال منطقی کیهان در نقد این اظهارات غیرمنطقی و عجیب خانم هاشمی که سالهاست مسئولیت بنیاد غیردولتی امور بیماریهای خاص را برعهده دارد در شرایطی بود که بررسیهای بعدی نشان داد روزنامه هممیهن در اقدامی عجیب و ظاهراً بدون هیچ توضیحی، در حالی که متن نسخه کاعذی در دسترس است، در نسخه اینترنتی جملات مطرح شده در این بخش از مصاحبه خانم هاشمی را تغییر داده و به جای جمله وی با این عنوان که « با اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی قطعاً افزایش داشته است»، آورده است که «با اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی قطعاً افزایش خواهد داشت.» یعنی از یک بیان قطعی به یک پیشبینی تبدیل شده است.
جالب اینکه این اقدام به قدری با کم توجهی یا با عجله انجام شده که مسئولان روزنامه هممیهن فراموش کردهاند در همان نسخه اینترنتی اصلاح شده، در قسمت ابتدایی و لید مطلب آنجا که آوردهاند «به نظر فاطمه هاشمی از زمان اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت قطعاً تولد بیماران تالاسمی افزایش داشته» را نیز اصلاح کنند.
چند سؤال
در این خصوص چند سؤال مطرح میشود. نخست اینکه بالاخره کدام جمله و اظهار نظر خانمهاشمی درخصوص تاثیر قانون جوانی جمعیت بر تولد بیماران تالاسمی درست است؛ اینکه افزایش داشته یا خواهد داشت؟
اگر مسئولان روزنامه به این نتیجه رسیدهاند که ادعای افزایش یافتن بیماران تالاسمی از زمان اجرای قانون جوانی جمعیت بیپایه و غلط و نیازمند اصلاح بوده است باید توضیح دهند این اشتباه از مصاحبه شونده بوده یا روزنامه؟
اگر اشتباه از گوینده بوده است باید از یک سو از وی پرسید چرا و بر چه اساسی ادعایی بیمنطق و بدون مطالعه را مطرح میکنید که سست و بیپایه بودن آن خیلی زود مشخص میشود و نیازمند اصلاح و تغییر باشد؟ و از سوی دیگر اگر اشتباه از طرف روزنامه بوده است، خانم هاشمی باید پاسخ دهند چرا نسبت به این اشتباه فاحش که باعث زیر سؤال رفتن سطح آگاهی و سواد ایشان شده است اعتراضی علنی یا توضیح و اصلاحی مطرح نکرده است؟
مسئولان روزنامه هم باید به احترام شعور مخاطب توضیح دهند؛ اگر این اشتباه و اظهار نظر عجیب از سوی مصاحبه شونده و نقص اطلاعات وی بوده چرا در مسیر کوبیدن قانون جوانی جمعیت یا در ادامه تلاش خود برای زیر سؤال بردن و سیاهنمایی علیه اهمیت فرزندآوری که در گزارشهای اخیر این روزنامه مشهود است، آنقدر عجله و مشغله داشتهاند که با یک بررسی کوچک متوجه چنین اشتباهی قبل از چاپ نشدهاند؟
آیا باید سادهانگارانه پذیرفت که این اشتباه یک خطای لسانی یا چاپی بوده؟ اینکه مسئولان این روزنامه یک بخش غیر دقیق و نادرست از مصاحبه را برای کوبیدن قانون جوانی جمعیت که هدفی جز تسهیل و تشویق فرزندآوری ندارد در صفحه اول روزنامه برجسته کنند و همان بخش در سایتها و محافل و فضای مجازی بازتاب داشته باشد و پس از مشخص شدن عمق خطای مصاحبه شونده یا روزنامه بدون سر و صدا و با یک اصلاح ناشیانه از کنار آن بگذرند، کاری حرفهای است؟
متاسفانه وقتی این اقدام اخیر و سیاهنمایی انجام شده روزنامه هممیهن را در کنار گزارشهای قبلی این روزنامه از جمله گزارشهایی با عنوانهای «توصیه فرزندآوری به مردم خسته؟»، «دخل و خرج بارداری» و «خطر افزایش معلولزایی» قرار میدهیم، باور اینکه اتفاق رخ داده درخصوص مصاحبه خانم هاشمی و خط فکری مطرح شده در آن یک اشتباه ساده بوده باشد سخت میشود.