سرمقاله جوان/ عزم جهانی برای خاتمه مجازات گریزی رژیم صهیونیستی

روزنامه جوان/ «عزم جهاني براي خاتمه مجازات گريزي رژيم صهيونيستي» عنوان يادداشت روز روزنامه جوان به قلم دکتر نادر ساعد است که مي‌توانيد آن را در ادامه بخوانيد: جنايت بين‌المللي، برآيند انجام اقداماتي برنامه‌ريزي شده، آگاهانه و سازمان يافته عليه اساسي‌ترين هنجارهاي بين‌المللي است. به واقع، جنايت در مواردي به وجود مي‌آيد که قواعد آمره بين‌المللي با شيوه‌هاي خشونت آميز و همراه با تضييع گسترده حقوق انساني نقض شوند. از اين رو، چنين اقداماتي که وجدان عمومي را جريحه دار مي‌کنند، بدون شک با تهديد و نقض صلح و امنيت بين‌المللي نيز همراه هستند و تعقيب، محاکمه و مجازات افرادي که به عنوان مباشر، شريک يا معاون در ارتکاب اين جنايات نقش داشته‌اند، از مهم‌ترين تأکيدات نظام حقوقي بين‌المللي معاصر است. بر اساس منابع متعدد و معتبر بين‌المللي، رژيم صهيونيستي هم در آغاز تهاجم به غزه و هم در اشغال و انجام حمله‌هاي نظامي زميني، دريايي و هوايي به اين باريکه، مرتکب چهار دسته جنايات بين‌المللي شده است: جنايت تجاوز (انجام جنگ تجاوزکارانه يا آغاز اقدام نظامي عليه غزه فلسطين با نقض اصول آمره حقوق بين‌الملل)؛ جنايات جنگي (به ويژه حمله کور به غيرنظاميان، کشتار مردم غيرنظامي به ويژه کودکان و زنان؛ تخريب اهداف غيرنظامي و اهداف تحت حمايت خاص نظير مساجد و بيمارستان‌ها؛ تخريب زيرساخت‌هاي مرتبط با تأمين نيازهاي اوليه و حياتي مردم؛ کاربرد سلاح‌هاي ممنوعه و استفاده از شيوه‌هاي ممنوع جنگي)؛ جنايات عليه بشريت (از جمله شکنجه، نقض اساسي حقوق بنيادين بشري مردم غزه، تبعيض نژادي، تجاوز به عنف)؛ و نسل‌کشي (برنامه‌ريزي و اقدام براي از بين بردن هويت و موجوديت مردم غزه و نسل فلسطيني‌ها به عنوان يک گروه نژادي و مذهبي). به منظور اعمال صلاحيت جهاني عليه جناياتي که رژيم صهيونيستي در جنگ غزه مرتکب شده است، دو دسته از اقدامات بين‌المللي را در سطوح جهاني و منطقه‌اي بايد مدنظر داشت: اقدامات به عمل آمده و تدابير مهم برنامه‌ريزي شده و در حال اتخاذ. در ميان اقدامات انجام شده، مي‌توان به اعلام نظرهاي مکرر و شفاف برخي مقامات سازمان ملل متحد به ويژه گزارشگر ويژه حقوق بشر در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين و همچنين رئيس شوراي حقوق بشر اشاره کرد که نقض‌هاي سيستماتيک حقوق بشر و بشردوستانه و همچنين ارتکاب جنايات بين‌المللي حتي نسل‌کشي را در عملکرد رژيم صهيونيستي مورد اشاره قرار داده يا نيازمند بررسي شمرده‌اند. در اين زمينه، تصويب قطعنامه ژوئيه 2014 شوراي حقوق بشر نيز زمينه‌ساز مستندسازي بين‌المللي و رسمي اين جنايات خواهد شد. بيانيه کميته فلسطين جنبش عدم تعهد در تهران نيز يک سند قابل استناد در رابطه با احراز اين جنايات و ماهيت حقوقي کيفري آن مي‌باشد که در نوع خود، بي‌نظير است. گفتني است که در سطح ملي نيز واکنش‌هاي مؤثري عليه اين جنايات به عمل آمده است که از حد مسائل اعلامي عبور کرده و به فراخواندن سفراي برخي کشورها در سرزمين‌هاي اشغالي و تحريم اقتصادي اين رژيم منتهي شده و جبهه‌اي از تدابير سياسي، اقتصادي و حقوقي را در اين زمينه شکل داده است. همچنين مستندسازي و ارسال اطلاعات مرتبط با بخشي از جنايات اخير رژيم صهيونيستي به دادستاني ديوان بين‌المللي کيفري، اقدامي است که به ابتکار دولت لبنان به انجام رسيده است. دولت فلسطين نيز که قرباني جنايات مستمر رژيم صهيونيستي و جنايات اخير آن رژيم در جنگ غزه است، مجموعه‌اي از اقدامات حقوقي و قضايي را به عمل آورده است. به عنوان نمونه، محمود عباس طي مکاتبه‌اي از دبيرکل سازمان ملل متحد خواسته است تا کليه اقدامات مؤثر در حوزه اختيارات اين سازمان براي تضمين حفاظت از جمعيت غيرنظامي فلسطين که تحت اشغال رژيم صهيونيستي هستند به عمل‌ آيد. تقديم شکايت دولت فلسطين عليه رژيم صهيونيستي و ثبت آن در دادستاني ديوان بين‌المللي کيفري، از مهم‌ترين اقدامات دولت فلسطين است. شکوائيه مذکور که با همکاري گروهي از حقوقدانان تدوين شده بود، تحويل شده است. وزير امور خارجه فلسطين نيز ديروز چهارشنبه در لاهه با مقامات دادستاني ديوان در مورد اعمال اساسنامه رم در مورد جنايات اخير رژيم صهيونيستي در جنگ غزه ديدار و گفت‌وگو کرد. در ميان اقدامات برنامه‌ريزي شده نيز چند اقدام و برنامه مهم وجود دارند که نه تنها قوام بخش وضعيت سياسي، اقتصادي و حقوقي موجود خواهند بود بلکه تمهيدات لازم براي شکل‌گيري سازوکارها و اقدامات عملياتي قضايي را با تأکيد بر دادرسي بين‌المللي کيفري فراهم خواهند کرد. در اين خصوص، به دو مورد مهم زير به عنوان نمونه مي‌توان اشاره کرد: برگزاري نشست فوري و اضطراري مجمع عمومي سازمان ملل متحد در خصوص تهاجم نظامي رژيم صهيونيستي به غزه. اين پيشنهاد از سوي الجزاير مطرح شده است. برگزاري فوري کنفرانس متعاهدين کنوانسيون چهارم ژنو به منظور بررسي اقدامات مربوط به ماده 1 مشترک براي تضمين احترام به و اجراي کنوانسيون در سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين شامل بيت‌المقدس شرقي. درخواست برگزاري اين کنفرانس، از سوي دولت فلسطين تقديم دولت سوئيس به عنوان امين اين کنوانسيون شده است. هرچند رژيم صهيونيستي در آغاز و طول سه جنگ غزه و همچنين جنگ 33 روزه با حزب الله همواره جنايات بين‌المللي متعددي را در نتيجه سياست‌ها و خط مشي‌هاي غيرانساني خود مرتکب شده و غالباً از دادرسي‌هاي مؤثر و فراگير جهاني طفره رفته است اما به نظر مي‌رسد که اين بار، اوجي از مطالبه جهاني براي خاتمه دادن به بي‌کيفري و مجازات گريزي اين رژيم و مقامات و عناصر نظامي آن وجود دارد که مسيري جديد را به سوي احقاق حقوق قربانيان و اجراي عدالت نويد مي‌دهد. البته به بار نشستن اين اميدها، نيازمند اهتمام جهاني و اقدام عملي دولت‌ها و ديگر بازيگران بين‌المللي و مدني است. تشکيل محاکم ملي بر مبناي اصل صلاحيت جهاني و معيارهاي پذيرفته شده بين‌المللي نيز خود به عنوان عنصر محرکي محسوب مي‌شود که نه تنها به نظام بين‌المللي تعقيب و مجازات اين جنايتکاران روحي تازه خواهد دميد بلکه در صورت عدم اثربخشي اين سازوکارها و فرايندها نيز به عنوان يک جايگزين، مانع مجازات گريزي خواهد شد.