خبرگزاري کتاب ايران/ وضعيت استقبال از کتابهاي حوزه روانشناسي سيودومين نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران آيينهاي تمام نما از چگونگي نگاه جامعه امروز ما و حتي کتابخوانها به مسئلههاي روانشناسانه و روانکاوانه است.
واقعيت اين است که در بزرگترين رويداد فرهنگي کشور نيز فروش کتابهايي همچون «بيشعوري»، «بيشعورهاي ابدي»، «توطئههاي بيشعورها» و «بيشعورهاي گردنکلفت» خاوير کرمنت دست بالا را در ميزان اقبال عمومي مخاطبان کتابهاي حوزه روانشناسي دارد.
بر اساس آمارها نيز کتاب «بيشعوري» نوشته خاورير کرمنت با ترجمههاي مختلف و چاپ از سوي ناشران متعدد رتبه اول را با ۱۱۲ نوبت چاپ در شمارگان ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نسخهاي در اين سالها داشته و حتي آنقدر بازارش داغ بوده که پاي ثابت يکي از کتبي که توسط تکثيرکنندگان به اصطلاح قاچاق ميشوند هم بوده و هست. ديگر کتابهاي حوزه روانشناسي که به عناويني همچون کتب موفقيت؛ شخصيتشناسي؛ خودشناسي و ... معروف هستند نيز ديگر پاي ثابت چاپ و انتشار حتي از سوي ناشران تخصصي حوزه روانشناسي هستند.
درواقع کتابهاي عامهپسند حوزه روانشناسي همچون «قرار ملاقات با زندگي» نوشته زاليا کاهاوته، «هنر شفاف انديشيدن» رولف دوبلي با ترجمه عادل فردوسيپور، «راز شاد زيستن»، «شفاي زندگي»، «قدرت فکر»، «دولت عشق»، «چهار اثر از فلورانس اسکاولشين»، «قورباغهات را قورت بده»، «چه کسي پنبر مرا جابهجا کرد»، «بهتر زندگي کن»، «هفت قانون معنوي موفقيت» و ... نه فقط در طول سال رگ خواب خواننده سرگردان براي رسيدن به آرامش و داشتن زندگي بهتر را يافتهاند بلکه در ايام ظاهرا محدود نمايشگاه نيز با پرکردن پيشخوان غرفههاي ناشران حاضر در مصلي و بعضا بهکارگيري راهکارهاي تبليغاتي همچون نصب بنرها و پوسترهاي تبليغاتي و گرفتن به اصطلاح جشن امضا و رونمايي از اين آثار با حضور مترجم و نويسنده و مولف عملا فرصت ديده شدن آثار جديتر روانشناسي را از بازديدکنندگان ميگيرند.
به عبارت ديگر اين کتابها از چنان ميزان فروشي بين خوانندگان ايراني برخودار هستند و چنان گردش مالي حتي در يازده روز برگزاري نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران به همراه ميآورند که خود ناشران حرف از مافياي پخش و انتشار آنها ميزنند و بعضا عرضه آنها را در غرفههايي با متراژ محدود نسبت به عرضه ديگر آثار قابل تامل و کتابهاي روانشناسي روانشناساني همچون فرويد و يونگ و لاکان و پياژه که تکوتوک در کشور زير چاپ ميروند ترجيح ميدهند.
البته ژانر ديگري در ميان کتابهاي روانشناسي اعلام حضور کرده که گويا وجهات علمي بيشتري نسبت به کتابهايي که نام برده شده دارد و اتفاقا در ميزان استقبال نيز به رقيب جدي براي گروه اول مبدل شدهاند. کتابهايي که سعي دارند مديريت روابط انساني را به خواننده بياموزند و به اصطلاح از تحليل رفتار متقابل صحبت ميکنند، کتابهايي همچون «آدمهاي سمي»، «بازيها» و «زندانيان باور» و ... هرچند اين کتابها نيز بر حسب موضوعي که دارند و عموما با کارگاههاي آموزشي نيز همراه ميشوند به شدت آمادگي تبديل شدن به محصولي براي بالابردن آورده اقتصادي براي ناشر، مترجم و نويسنده را دارند.
درواقع نوع ارائه کتابهاي حوزه روانشناسي در غرفههاي ناشران شرکتکننده در سيودومين نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران و ميزان فروش کتابهاي روانشناسي عامهپسندي که مثلاً سعي در همه فهم کردن مباحث و موضوعات روانشناسي و روانکاوي و ارائه راهکارهايي براي موفقيت و پولدار شدن و داشتن کسب و کار پر رونق در قالب يک کالاي ظاهرا فرهنگي دارند، اين نکته را متذکر ميشود که حوزه مکتوب روانشناسي ما در جريان سيلمانند کتابهايي مثل «راز»، «مدير يک دقيقهاي» و ... غرق شده و سوال اينجاست که اين غريق خود چگونه قرار است دست مخاطب را براي عبور از بحرانهاي روحي و رواني که با آنها مواجه ميشود بگيرد.
هرچه هست به نظر ميرسد در حوزه انتشار و عرضه و خواندن کتابهاي روانشناسي بايد يک بازبيني اساسي صورت بگيرد، بازبينياي که ميتواند دستکم چهره نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران را در زمينه نوع ارائه اين قبيل کتابها به بازديدکنندگان تغيير بدهد تا شعر «خواندن توانستن است» سيودومين دوره اين نمايشگاه، تنها در حد يک شعار باقي نماند.
بازار