خراسان/ شاهنامهخواني رسمي ديرينه در فرهنگ ايراني است. از گذشتههاي دور نقالها در فضاهاي عمومي و قهوهخانهها براي مردم داستانهاي شاهنامه را با مقداري حذف و اضافه و با شور و هيجان، روايت ميکردند. شاهنامهخوانيِ پدربزرگها و مادربزرگها در شبنشينيها، به ويژه شبهاي بلند زمستان هم، يکي ديگر از سنتهاي فرهنگ ايرانيهاست. در روزگار ما هم که خيليها فراغت کمتري براي خواندن دارند و از صبح تا شب مشغول کار و فعاليت هستند، شنيدنِ يک فايل صوتي، آن هم با محوريت شاهنامه ميتواند جذاب باشد. يک پژوهشگر خوشذوق ادبيات در کانادا، براي دوستداران شاهنامه پادکستي را به نام «فردوسيخواني» راهاندازي و با صدايي گرم و دلنشين، شروع به خواندن شاهنامه، از آغاز آن کرده است. اين پادکست که از اواخر سال 96 شروع به کار کرد، جمعه هر هفته با يک داستان از شاهنامه به روز ميشود. با امير خادم که توانسته شنوندگان زيادي را به شنيدن و دنبال کردن شاهنامه علاقهمند کند، گفتوگويي ترتيب داده ايم.
از ارشد ادبيات انگليسي تا شاهنامهخواني
امير خادم درباره تحصيلات و گرايش تخصصياش ميگويد: «من دکتراي ادبيات تطبيقي از دانشگاه آلبرتاي کانادا دارم. پيش از آن هم از دانشگاه تهران، کارشناسي ارشد ادبيات انگليسي گرفته بودم. گرايش پژوهشي من هم «تروما(روان زخم، خاطره) در ادبيات روايي معاصر» است». او دليل رفتن اش به سمت شاهنامهخواني را بيتوجهي به متن اين اثر ميداند: «ديدم کسي شاهنامه را به اين شکل نخوانده است. گفتم بخوانم شايد کسي دوست داشت و با من خواند».
ساده، ارزان و بيدردسر
پادکست يا راديوي اينترنتي، قالبي است که خادم از طريق آن، هر هفته، قسمتهاي جديد شاهنامهخواني را بارگذاري ميکند. او پادکست را به اين دليل انتخاب کرده است که «ساده، ارزان و بيدردسر و از طرفي، ارتباطش هم با مخاطب مستقيم و بيواسطه است». اين پژوهشگر ادبيات فارسي، درباره تعداد شنوندههايي که پادکست و کانال تلگرامي «فردوسيخواني» را دنبال ميکنند، گفت: «تخمين دقيق بسيار مشکل است. چون تعداد زيادي از شنوندهها، از مسير تلگرام، کانال را دنبال ميکنند که آمار بازديد و دانلودش دقيق نيست ولي ميشود تخمين زد در کل، بين 50 تا 70هزار نفر شنونده وجود داشته باشد».
تنوع زياد شنوندهها
امير خادم از بازخورد کارش در ميان مخاطبان کاملاً راضي است و از جالبترين بازخوردها ميگويد: «در کل تماسهايي که دوستان در فضاي مجازي با بنده ميگيرند، همه دلنشين و دوستانه است. شنوندهاي بود که از طرف خواهر نابينايش با من تماس گرفت و براي برنامه تشکر کرد. بسياري از دوستان هم از طرف والدين کهن سالشان که به شبکههاي مجازي دسترسي ندارند، از بنده تشکر کردند. همه اينها مايه افتخار است».
تا آخر شاهنامه راه زيادي مانده
پادکست «فردوسيخواني» از اواخر سال 1396 شروع به کار کرده است و احتمالاً تا سال 1400 ادامه خواهد داشت. خادم در پاسخ به اين که چند قسمت به آخر شاهنامه باقي مانده است، ميگويد: «الان که پاسخ شما را ميدهم قسمت هفتاد و پنجم(داستان شبيخون زدن افراسياب) را پخش کردهايم. احتمالاً حدود 80 تا 100قسمت ديگر باقي مانده است». اين پژوهشگر که در ميان داستانها و شخصيتهاي شاهنامه، به داستان «رستم و اسفنديار» و شخصيت «رستم» علاقه بيشتري دارد، درباره اين که آيا در آينده ديگر متون کلاسيک فارسي را هم ميخواند يا نه، گفت: «فعلاً در اين باره تصميمي ندارم. چون کارِ شاهنامهخواني بسيار طولاني خواهد بود، بعد از آن احتمالاً مدتي استراحت ميکنم و آن زمان براي کار بعدي تصميم ميگيرم».
نويسنده: الهه آرانيان
بازار